Copilot+ PC i komputery ze Snapdragonem X. Testowałem, odpowiadam na wasze pytania

Copilot+ PC to nieco trudna do odmiany w polskim języku wspólna nazwa komputerów nowej generacji. Komputery te będą intensywnie promowane przez Microsoft i jego sprzętowych partnerów w nadziei, że w przeciągu najbliższych lat właśnie one znajdą jak największą liczbę nabywców. Czy to oznacza, że klienci powinni słuchać się tych wskazówek i faktycznie kupować właśnie takie komputery?

Zupełnym przypadkiem pierwsze dostępne w Polsce komputery Copilot+ PC wykorzystują jednostkę centralną od relatywnie nowego dostawcy. Qualcomm jest bardzo dobrze znany ze znakomitych układów scalonych dla telefonów i tabletów, tym niemniej na rynku PC jest od niedawna, a jego pierwsze na nim wysiłki były dość nieudane. Czy to oznacza, że warto poczekać na Copilot+ PC z czipami od doświadczonych producentów, jak AMD i Intel?

Nie przegap:

Przez minione dwa tygodnie pracowałem wyłącznie na trzech Copilot+ PC: Surface Laptop, Surface Pro i Vivobook S 15. Wszystkie trzy urządzenia istotnie się od siebie różnią, doczekają się więc na Spider’s Web w najbliższych dniach dedykowanych sobie recenzji. Wszystkie jednak wykorzystują układ Snapdragon X od Qualcomma i wszystkie są zgodne z wytycznymi Copilot+. Ich zbiór wspólnych i unikatowych cech (a także pozostałych komputerów i tabletów Copilot+ z Snapdragonem X) jest na tyle ciekawy, że zdecydowałem się na dodatkowy tekst. Zebrałem w nim wszelkie możliwe pytania, jakie mogłem sobie wymyślić względem Copilot+ PC i Snapdragonów X - w czym pomógł mi zespół redakcyjny i osoby obserwujące mnie na social mediach. Pierwsze i najważniejsze pytanie to oczywiście:

By komputer mógł nosić miano Copilot+ PC musi spełniać trzy kryteria:

Komputery Copilot+ standaryzują więc programowo i sprzętowo sztuczną inteligencję. Za jej przyczyną będą oferować funkcje i aplikacje, które nie są możliwe na PC starego typu (a raczej te wymagałyby zbyt wiele od sprzętu, by to miało sens). Sztuczna inteligencja może zarówno przyspieszać obliczenia do tej pory obrabiane przez CPU i GPU (na przykład edycja multimediów z podglądem w czasie rzeczywistym), jak i też oferować zupełnie nowe możliwości (na przykład działający w tle czatbot-pomocnik do danej aplikacji, który nie wymaga Internetu do działania).

Innymi słowy, Copilot+ PC mają być tym dla komputerów, czym smartfony stały się dla telefonów komórkowych. W teorii służą do tego samego (nawet na stare telefony były aplikacje Java), tym niemniej różnica w użyteczności ma być znacząca, pod każdym względem.

Tak, choć nie należy łączyć bezpośrednio tych dwóch oznaczeń. Urządzenia ze Snapdragonem X są pierwszymi na rynku spełniającymi normy Copilot+ PC, nie będą jednak jedyne. Jeszcze w tym roku pojawią się komputery z układami AMD i Intel, które również będą spełniać te normy. Nie ma obowiązku ryzykowania wydatku na komputer z podzespołem od niemal zupełnie nowego producenta, jeśli zakup komputera można odłożyć w czasie.

Po dwóch tygodniach testów powinienem móc definitywnie odpowiedzieć na to pytanie. Czujny czytelnik być może zwrócił jednak uwagę, że w podsumowaniu odpowiedzi na pytanie czym jest Copilot+ PC użyłem trybu przypuszczającego. Komputery te pojawiły się na rynku nieco przedwcześnie. Spełniają swoje obietnice zarówno jeśli chodzi o oddany do dyspozycji użytkownika sprzęt, jak i środowisko uruchomieniowe dla aplikacji. Innymi słowy, Copilot+ PC jest gotowy na przyszłość, która jeszcze nie nadeszła.

Na dziś akceleracja SI może posłużyć na co dzień właściwie do drobiazgów. SI oczyszcza obraz i dźwięk z kamery internetowej Copilot+ PC, zapewnia całkiem użyteczną funkcję tłumaczenia w czasie rzeczywistym wydobywającego się z wideo (YouTube, wideokonferencja, itd.) dźwięku z dowolnego języka na język angielski (wkrótce i język polski), zapewnia kilka zabawek graficznych do aplikacji Zdjęcia i Paint i to właściwie tyle. Aplikacje albo jeszcze nie potrafią wykorzystać NPU, albo robią to we wczesnych wersjach testowych, albo ich premiera jeszcze przed nami. Z rzetelnego i obiektywnego punktu widzenia: marka Copilot+ PC jest bardzo mało użyteczna, niewiele zmienia. Na dziś takie są fakty.

Tym niemniej aplikacje rzeczywiście powstają, a w Copilot+ PC zaangażowała się znaczna liczba wiodących deweloperów. Co więcej, zwiększenie użyteczności oprogramowania przez sprzętowe moduły SI to nie obietnice gruszek na wierzbie i niesprawdzone teorie. NPU są bowiem nowością w świecie IBM PC, są jednak od dawna szeroko wykorzystywane na telefonach i tabletach, a także na komputerach Mac.

Dlatego w rzetelnym artykule prasowym należy stanowczo podkreślić po raz wtóry, że na dziś marka Copilot+ PC nic nie znaczy - i że powyższe atuty są dopiero w zapowiedziach. Prawdopodobieństwo spełnienia tych zapowiedzi jest bardzo wysokie, jest zgodne z wszelkimi rynkowymi trendami. Sam wymieniając teraz komputer na nowy inwestowałbym wyłącznie w Copilot+ PC, wychodząc z założenia, że chcę mieć sprzęt kompatybilny z najnowszymi rozwiązaniami. Nie mogę jednak z czystym sumieniem tego samego rekomendować czytelnikom Spider’s Web. Bo na dziś ewentualna dopłata do Copilot+ PC nie ma żadnego zwrotu.

Na polskim rynku komputery Copilot+ wprowadziły Acer, Asus, Dell, HP, Lenovo i Microsoft. Czytelnicy z innych krajów mogą też nabyć Copilot+ PC od Samsunga.

Niestety nie. Od kilku sezonów na rynku są już dostępne komputery osobiste z układami NPU w jednostce głównej, a Intel nawet oferuje swój akcelerator jako kartę rozszerzeń. Dodatkowo, komputery Apple’a z układem Apple M również są wyposażone w taki koprocesor. Niestety żaden z dostępnych na rynku układów - nie licząc Snapdragona X - nie spełnia kryterium mocy obliczeniowej 40 TOPS lub więcej. Choć, trzeba przyznać, najnowszemu układowi Apple’a (M4) bardzo niewiele brakuje, bo ten szacowany jest na 38 TOPS. Snapdragon X zapewnia 45 TOPS.

W teorii? Dla wszystkich. Według szumnych zapowiedzi, sztuczna inteligencja i generatywna sztuczna inteligencja zmienią wszystkie branże, gaming i pozostałe formy rozrywki. Czyli że najlepiej by każdy nowy komputer był Copilot+. Patrząc jednak realniej na zapowiadane oprogramowanie to Copilot+ przydać się mogą trzem grupom:

To oczywiście pokrywa istotną część potencjalnych nabywców, tym niemniej na dziś nic nie wskazuje na to, by komputerowi gracze mieli po co się interesować takimi komputerami. Czy inżynierowie pracujący w aplikacjach CAD/CAM. Czy graficy 3D. Jest więc też i sporo branż, które na razie Copilot+ PC przejmować się zdecydowanie nie muszą.

Złośliwie: do niczego, zabiera miejsce. Nieco mniej złośliwie: do uruchamiania okienka z aplikacją Copilot w systemie Windows. To oznacza, że bez jakichś głupich kombinacji z mapowaniem przycisków na klawiaturze w starszych niż Windows 11 systemach Microsoftu czy w systemach linuxowych jest on w praktyce bezużyteczny. Nie można też zmienić domyślnie podpiętej pod niego aplikacji (Gemini? Claude? ChatGPT?), co jakoś do tej pory nie zwróciło uwagi urzędników Unii Europejskiej. Z aplikacji Copilot korzystam akurat często, potrafi być bardzo użyteczna. Tym niemniej poświęcanie jej dedykowanego przycisku na klawiaturze wydaje się grubą przesadą.

Obietnica dostępnej offline w licznych aplikacjach na skinienie użytkownika sztucznej inteligencji nowej generacji nie została jeszcze spełniona. Podobnie jak wykorzystanie jej mocy do akceleracji działania tych już znanych użytkownikom. Jeżeli w ten weekend ktoś pójdzie kupić Copilot+ PC, to wróci w najlepszym razie z porządnym środowiskiem deweloperskim do budowania aplikacji ery GenAI. To co dziś jest dostępne to albo narzędzia użyteczne dla garstki, albo rozwiązania w nieukończonych i testowych wersjach, albo wręcz tylko zapowiedzi z obietnicą ich realizacji w przeciągu najbliższych miesięcy.

Tym niemniej deweloperzy są akurat zgodni w poglądzie, że NPU ma sens. Widać to jak na dłoni w telefonach, tabletach, a także w komputerach Mac, gdzie rosnąca liczba aplikacji wykorzystuje ten czip do wielu różnych celów. Od analizy mowy, przez inteligentne przetwarzanie obrazu aż po algorytmy analizujące i generujące konkretne treści - z czego następnie korzystają miliony użytkowników. Choć to nadal myślenie życzeniowe, tak można być pewnym, że nie inaczej będzie w świecie komputerów osobistych z Windowsem. Zwłaszcza że aktualnie to Microsoft za sprawą swojego partnerstwa z OpenAI jest postrzegany jako lider rozwoju sztucznej inteligencji. Ostrzegam więc, że na dziś Copilot+ PC nie mają ważnych dla użytkownika atutów - tak jestem pewien, że je zyskają. Według mojej intuicji zakup przyszłościowy to zakup komputera Copilot+. Choć analizując cennik danego sklepu z komputerami należy pamiętać również i uwagach z poprzedniego akapitu.

A co z Snapdragonem X? Tu jest nieco bardziej niebezpiecznie. Zakupienie Copilot+ PC w najgorszym razie oznaczać będzie przepłacenie za niepotrzebne dodatki, ale niezmiennie będzie to co najmniej tak samo dobry PC, jak ten starego typu. Zakup komputera z Snapdragonem X wiąże się za to i wiązać będzie z niepewnością czy wszystkie aplikacje, gry i programy są na nim zgodne. Co prawda w świecie deweloperów dla Windowsa jak rzadko kiedy trwa pospolite ruszenie i znaczna część aplikacji jest już zoptymalizowana również pod komputery z układami Qualcomma - a pozostałe i tak powinny działać - tak nie da się ukryć, że mając taki komputer niektórzy z częścią sprzętu i oprogramowania będą musieli się pożegnać. Brzmi jak kiepski interes, nieprawdaż?

Jest jednak i druga strona medalu. Kiedy wszystko działa, działa fenomenalnie. Piszę te słowa z Surface Laptopa i jest to zdecydowanie (aż zaznaczyłem kursywą) najlepszy laptop, jakiego używałem. Z licznych przyczyn, nie tylko związanych z Snapdragonem, ale też: jest bardzo szybki, jest bardzo cichy, jest bardzo szybki na zasilaniu bateryjnym, jest bardzo responsywny, natychmiastowo się budzi i idzie spać, pracuje kilkanaście godzin bez zasilania. Żaden inny komputer z układem Intela i AMD nie oferuje zbioru tych zalet. Dlatego też na bazie Surface’a Pro, Surface Laptopa i Vivobooka już dziś mogę z zachwytem polecić sprzęty ze Snapdragonem X wszystkim entuzjastom i wszystkim użytkownikom, którzy nie boją się sytuacji, w których czasem będą musieli obejść jakiś prosty techniczny problem. Te ciche torpedy, na dodatek uwolnione od kabli, wynagrodzą komfortem i responsywnością ewentualne problemy. Te jednak będą się jeszcze pojawiać i mniej zaawansowani użytkownicy - lub ci, którzy po prostu nie mają ochoty zmagać się z ewentualnymi takimi problemami - powinni trzymać się od tych urządzeń z daleka. Bo jeszcze nie wszystko jest dopięte na ostatni guzik.