GBU-57A/B MOP - tak działa największy na świecie zabójca bunkrów. Ta bomba przebije 60 m betonu

Bombardowanie bunkrów i innych silnie umocnionych obiektów jest jednym z najtrudniejszych zadań dla lotnictwa wojskowego. Zwykłe bomby lotnicze nie są w stanie przebić się przez grube warstwy betonu, stali lub skał i dotrzeć do celu ukrytego głęboko pod ziemią. Dlatego od początku XX wieku wojskowi inżynierowie i konstruktorzy poszukiwali sposobów na stworzenie specjalnych bomb, które mogłyby niszczyć takie obiekty.

Przeczytaj także:
- HMS Warrior jako lotniskowiec z miękkim pokładem. To była ślepa uliczka
- To nie Star Trek! Taki miał być bombowiec Jej Królewskiej Mości
- Najmniejszy myśliwiec świata to samolot-pasożyt. Goblin wygląda jak jajko ze skrzydłami

Pierwsze próby tworzenia bomb przeznaczonych do niszczenia bunkrów (angielska nazwa to Bunker busters) miały miejsce podczas I wojny światowej, kiedy to Niemcy zbudowali sieć tuneli i schronów na froncie zachodnim. Alianci używali wtedy bomb o wzmocnionych korpusach i zapalnikach opóźniających eksplozję. Jednak te bomby były mało skuteczne i nie mogły przebić się przez grube warstwy umocnień.

Podczas II wojny światowej zarówno alianci, jak i państwa Osi rozwijali nowe typy bomb przeznaczonych do niszczenia bunkrów. Niemcy opracowali serię rakietowych bomb penetrujących, takich jak Fritz X (1570 kg) czy Hs 293 (508 kg), które były naprowadzane na cel za pomocą radia lub przewodu. Wykorzystywano je głównie do niszczenia okrętów, ale też mostów.

Alianci natomiast skonstruowali bomby o dużej masie i wysokiej prędkości opadania, które wykorzystywały energię kinetyczną do przebicia się przez beton. Do takich bomb należały brytyjskie Tallboy (5340 kg) i Grand Slam (9979 kg) zaprojektowane przez Barnesa Wallisa oraz amerykańska Disney bomb (była to bomba z napędem przyspieszającym spadanie o masie 2000 kg). Były one używane głównie do niszczenia potężnych schronów dla niemieckich U-bootów lub innych okrętów wojennych.

Po II wojnie światowej rozwój bomb przeznaczonych do niszczenia bunkrów był związany z rozprzestrzenianiem się broni masowego rażenia i budową podziemnych schronów i centrów dowodzenia. W latach 50. i 60. XX wieku Stany Zjednoczone opracowały serię jądrowych bomb penetracyjnych, takich jak Mk-8 czy B53, które miały zdolność niszczenia głęboko położonych obiektów. Jednak ze względu na ryzyko skażenia promieniotwórczego i polityczne ograniczenia użycia broni jądrowej, zainteresowanie tymi bombami spadło.

W latach 70. i 80. XX wieku nastąpił rozwój technologii kierowania laserowego i GPS, co umożliwiło stworzenie precyzyjnych bomb kierowanych, zdolnych do trafiania w małe cele z dużej odległości. Takie bomby były używane podczas operacji Pustynna Burza w Iraku w 1991 roku oraz operacji Allied Force w Jugosławii w 1999 roku. Jednak okazało się, że niektóre cele były tak dobrze umocnione lub ukryte pod ziemią, że wymagały użycia większych i mocniejszych bomb.

Tak powstała amerykańska bomba GBU-28 - naprowadzana laserowo bomba o masie 2268 kg. Została zaprojektowana, wyprodukowana i wdrożona w mniej niż trzy tygodnie ze względu na pilną potrzebę zniszczenia najtwardszych irackich centrów dowodzenia znajdujących się głęboko pod ziemią. Tylko dwie takie bomby zostały zrzucone podczas Pustynnej Burzy, obie przez samolot F-111F. Jedna GBU-28 została zrzucona podczas operacji Iraqi Freedom. 

W XXI wieku Stany Zjednoczone opracowały też serię bardzo dużych bomb penetracyjnych i burzących, takich jak GBU-43/B MOAB (Massive Ordnance Air Blast) o masie 9800 kg czy bohaterka naszego artykułu, GBU-57A/B MOP (Massive Ordnance Penetrator) o masie 13600 kg.

Bomba GBU-57A/B MOP (Massive Ordnance Penetrator) to amerykańska bomba lotnicza o masie 13600 kg, zaprojektowana do niszczenia głęboko położonych i silnie umocnionych obiektów, takich jak bunkry, schrony czy centra dowodzenia. Jest to największa bomba tego typu na świecie, znacznie przewyższająca poprzednie modele, takie jak GBU-28 (2270 kg) czy GBU-37 (4500 kg). Bomba jest kierowana za pomocą systemu GPS i INS i ma zdolność przebicia nawet 60 metrów zbrojonego betonu lub 40 metrów skały.

Prace nad bombą GBU-57A/B MOP rozpoczęły się w 2002 roku w ramach programu Big BLU, prowadzonego przez wytwórnie Northrop Grumman i Lockheed Martin. Program ten miał na celu opracowanie serii bardzo dużych bomb penetracyjnych i burzących, w tym bomby MOAB (Massive Ordnance Air Blast), nazywanej potocznie "matką wszystkich bomb". Jednak z powodu problemów technicznych i finansowych projekt bomby MOP został wstrzymany.

Zainteresowanie bombą MOP wzrosło po inwazji na Irak w 2003 roku, kiedy to okazało się, że istniejące bomby przeznaczone do niszczenia bunkrów nie są wystarczająco skuteczne i nie mogą dotrzeć do najgłębiej ukrytych obiektów. W związku z tym program bomby MOP został wznowiony przez Defense Threat Reduction Agency (DTRA), która zleciła jego realizację firmie Boeing.

Pierwszy test wybuchowy bomby MOP odbył się 14 marca 2007 roku na poligonie White Sands Missile Range w Nowym Meksyku. W kolejnych latach przeprowadzono wiele testów lotniczych i naziemnych, mających na celu sprawdzenie skuteczności i niezawodności bomby. W 2009 roku Pentagon poprosił Kongres o przesunięcie funduszy w celu przyspieszenia prac nad bombą MOP, co świadczyło o jej strategicznym znaczeniu dla bezpieczeństwa narodowego USA.

Siły powietrzne Stanów Zjednoczonych zamówiły w sumie 78 bomb MOP. W latach 2013-2015 bomba MOP była ulepszana pod względem mocy penetracji i odporności na zakłócenia GPS.

Bomba GBU-57A/B MOP ma kształt cylindra o długości 6,2 m i średnicy 0,8 m. Masa bomby to 13600 kg, a głowicy bojowej 2700 kg. Zawiera ona materiał wybuchowy o wysokiej gęstości, który gwarantuję potężną siłę eksplozji. Bomba jest wyposażona w system kierowania GPS i INS, który zapewnia dokładność trafienia w cel na poziomie kilku metrów. Bomba ma również specjalną osłonę termiczną, która chroni ją przed wysoką temperaturą podczas przebijania przez beton lub ziemię.

Bomba MOP jest przenoszona przez bombowce Boeing B-52 Stratofortress i Northrop B-2 Spirit, które mogą zabrać na pokład dwie takie bomby. Planuje się również, że bomba MOP będzie przenoszona przez nowy bombowiec Northrop Grumman B-21 Raider, który ma wkrótce wejść do służby.

Bomba MOP jest przeznaczona do niszczenia obiektów o strategicznym znaczeniu dla potencjalnych przeciwników USA, takich jak Iran czy Korea Północna. Takie obiekty mogą zawierać broń masowego rażenia lub systemy obrony przeciwrakietowej. Bomba MOP ma być skutecznym środkiem odstraszania i zapobiegania rozprzestrzenianiu się broni jądrowej lub chemicznej.