REKLAMA

Mózg na pełnych obrotach. Jak naprawdę się budzimy?

Najnowsze badanie pokazuje, że proces wyjścia ze snu to precyzyjnie uporządkowana reakcja całego mózgu.

Naukowcy już wiedzą, co się dzieje w naszym mózgu w momencie przebudzenia
REKLAMA

Naukowcy przeanalizowali ponad 1 tys. momentów wybudzenia i odkryli, że jako pierwsze do pracy ruszają rejony czołowe odpowiedzialne za funkcje wykonawcze i podejmowanie decyzji, a dopiero potem aktywność przechodzi w stronę tyłu głowy, kończąc na obszarach związanych z widzeniem. Można powiedzieć, że to swoista fala przebudzenia, która różni się w zależności od fazy snu. Zespół badawczy kierowany przez Francescę Siclari z Netherlands Institute for Neuroscience śledził zmiany zachodzące w naszym mózgu z pomocą wysokogęstościowego EEG.

REKLAMA

Wszystko jest widoczne w EEG

Jak czytamy w artykule opracowanym przez zespół badawczy, dużym zaskoczeniem okazało się to, że istnieje spójna sygnatura wybudzenia w mózgu, która zmienia się w zależności od fazy snu. W fazie NREM przed skokiem aktywności szybkich fal (np. beta) pojawia się jeszcze chwilowy wzrost fal wolnych. Są to tzw. kompleksy K, powstające w tylno-przyśrodkowym gorącym punkcie naszej kory mózgowej.

To miejsce, związane z czuciem i ruchem, jako pierwsze reaguje na sygnał przebudzenia, a dopiero potem fala aktywności przesuwa się do przodu i kończy w okolicach potylicznych. W fazie REM natomiast mózg od razu przeskakuje do trybu szybkiej aktywności, bez wyraźnego udziału fal wolnych. Wyjątkiem są przebudzenia wywołane głośnym budzikiem.

Największy wzrost aktywności można zaobserwować w obszarach czołowych naszego mózgu

Niezależnie od fazy snu, najbardziej zdecydowany wzrost aktywności zawsze pojawia się najpierw w obszarach czołowych. To właśnie one odpowiadają za funkcje wykonawcze i podejmowanie decyzji. Dopiero później budzi się tył naszej głowy, czyli rejony odpowiedzialne za analizę wzrokową. To potwierdza, że wybudzenie jest zjawiskiem przestrzennie uporządkowanym, a nie chaotycznym przebłyskiem.

Co ciekawe, bardzo istotny wzorzec pozwoliła pokazać analiza subiektywnych odczuć uczestników badania. Mniej senni czuli się ci, u których przed przebudzeniem pojawiły się wyraźne fale wolne typu I (charakterystyczne dla kompleksów K) i wysoka moc beta. Z kolei przewaga wolnych fal typu II (mniejsze fale delta) wiązała się z większym poczuciem ociężałości. Po przebudzeniach z fazy REM badani częściej zgłaszali wyraźną senność, niezależnie od szczegółów aktywności EEG.

Dlaczego to odkrycie jest tak ważne?

Nowe odkrycia rzucają światło na mechanikę przejścia ze snu do czuwania. Pokazują, że nagły wzrost wolnych fal, do tej pory kojarzonych głównie ze snem, może być istotnym elementem skutecznego wybudzenia. To z kolei ma ogromne znaczenie w badaniach nad zaburzeniami snu, takimi jak bezsenność czy parasomnie, w których właśnie proces wybudzania może być zakłócony.

Przeczytaj także:

Badanie potwierdza, że sen i czuwanie nie są przeciwnymi sobie stanami, lecz dynamicznym kontinuum, a sposób, w jaki się budzimy w dużej mierze zależy od współpracy głębokich struktur podkorowych z korą mózgową. Dzięki temu nowe terapie czy technologie wspierające poranne wybudzenie mogą w przyszłości pomóc nam wstawać nie tylko szybciej, ale i naprawdę wypoczętym.

*Źródło zdjęcia wprowadzającego: Anatoliy Cherkas / Shutterstock

REKLAMA
Najnowsze
Aktualizacja: 2025-07-18T06:11:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T21:35:16+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T20:31:21+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T20:06:05+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T19:00:20+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T18:31:24+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T16:15:32+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T15:30:13+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T12:35:52+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T11:59:10+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T11:10:58+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T10:44:04+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T09:37:10+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T09:11:29+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T08:44:55+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T07:00:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-17T06:22:00+02:00
Aktualizacja: 2025-07-16T19:00:20+02:00
Aktualizacja: 2025-07-16T17:44:48+02:00
Aktualizacja: 2025-07-16T16:30:49+02:00
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA