Work Trend Index 2025. Nowa era współpracy człowieka i sztucznej inteligencji

Termin Frontier Firm to kluczowe pojęcie całego raportu, określające organizacje budowane wokół trzech filarów: intelligence on tap (inteligencji dostępnej na żądanie), zespołów mieszanych człowiek-agent AI oraz nowej roli każdego pracownika jako zarządzającego agentami AI. To firmy, które traktują sztuczną inteligencję nie jako dodatek do istniejących procesów, ale jako fundamentalną zmianę w sposobie działania całej organizacji. Microsoft przewiduje, że w ciągu najbliższych 2-5 lat prawie każda organizacja znajdzie się na ścieżce transformacji w kierunku modelu Frontier Firm.

Według raportu aż 82 proc. liderów biznesowych uważa rok 2025 za przełomowy moment do przemyślenia kluczowych aspektów strategii i operacji swoich firm. Co więcej badania wskazują, że 81 proc. organizacji prognozuje, że agenci AI zostaną umiarkowanie lub szeroko zintegrowane z ich strategią AI w ciągu najbliższych 12-18 miesięcy.

Raport wyróżnia trzy fazy rozwoju Frontier Firm. W pierwszej fazie AI działa jako osobisty asystent, który pomaga pracownikom wykonywać lepiej i szybciej ich obecne zadania. W drugiej fazie agenci dołączają do zespołów jako cyfrowi współpracownicy, przejmując określone zadania pod nadzorem ludzi. W trzeciej, najbardziej zaawansowanej fazie, ludzie wyznaczają jedynie kierunek, podczas gdy agenci AI zarządzają całymi procesami biznesowymi, konsultując się z ludźmi tylko w razie potrzeby.

Co ciekawe 24 proc. organizacji już wdrożyło AI na wszystkich poziomach swojej działalności, podczas gdy tylko 12 proc. wciąż znajduje się na etapie pilotażowym. Różnice między firmami są znaczące - te najbardziej zaawansowane już dziś osiągają lepsze wyniki.

Jednym z fundamentalnych przeformułowań, jakie przynosi era AI, jest zmiana w postrzeganiu inteligencji jako zasobu. Przez dekady inteligencja była jednym z najbardziej wartościowych i jednocześnie ograniczonych aktywów w biznesie, związanym z ludzkim czasem, energią i kosztami. To się zmienia. Sztuczna inteligencja przekształca inteligencję w zasób podobny do mediów - dostępny na żądanie, skalowalny i relatywnie tani.

Ta zmiana paradygmatu ma ogromne znaczenie w kontekście rosnącej luki wydajnościowej (capacity gap). Z jednej strony 53 proc. liderów biznesowych twierdzi, że produktywność musi wzrosnąć, z drugiej - aż 80 proc. globalnej siły roboczej (zarówno pracownicy, jak i menedżerowie) przyznaje, że brakuje im czasu lub energii, aby efektywnie wykonywać swoją pracę.

Dane telemetryczne zebrane przez Microsoft pokazują alarmującą rzeczywistość: w czasie standardowych godzin pracy (9-17) pracownicy są rozpraszani co dwie minuty przez spotkania, e-maile lub powiadomienia. W ciągu całej doby daje to średnio 275 przerwań dziennie. Co więcej 60 proc. spotkań to spotkania ad hoc, organizowane spontanicznie, a edycje w prezentacjach PowerPoint wzrastają o 122 proc. w ciągu ostatnich 10 minut przed spotkaniem. Liczba wiadomości wysyłanych poza standardowymi godzinami pracy wzrosła o 15 proc. rok do roku, a liczba spotkań po godzinie 20:00 zwiększyła się o 16 proc.

Tradycyjna struktura organizacyjna firm, oparta na specjalizacji funkcyjnej i silosach wiedzy eksperckiej, może wkrótce ustąpić miejsca nowemu modelowi - tzw. Work Chart. Jest to dynamiczny, zorientowany na rezultaty model, w którym zespoły formują się wokół celów, a nie funkcji, wykorzystując agentów AI do rozszerzenia zakresu możliwości pracowników.

Microsoft porównuje ten model do produkcji filmowej, gdzie dostosowane zespoły zbierają się na czas projektu i rozwiązują po jego zakończeniu. Dzięki agentom AI działającym jako asystenci badawczy, analitycy czy partnerzy kreatywni, firmy mogą tworzyć elastyczne, wysokowydajne zespoły na żądanie, bez konieczności przeprowadzania reorganizacji.

Raport pokazuje, że już teraz niemal połowa liderów (46 proc.) deklaruje, że ich firmy wykorzystują agentów AI do pełnej automatyzacji wybranych przepływów pracy lub procesów biznesowych. Jednakże nie każdy obszar firmy będzie ewoluował w tym samym tempie. W niektórych funkcjach agenci będą mogli obsługiwać większość zadań od początku do końca, wymagając nadzoru tylko przy decyzjach wysokiego ryzyka. Inne funkcje, szczególnie te oparte na empatii, osądzie czy kreatywnym myśleniu, nadal będą w większym stopniu polegać na ludziach.

Liderzy globalni wskazali obsługę klienta, marketing i rozwój produktu jako trzy główne obszary przyspieszonych inwestycji w AI w ciągu najbliższych 12-18 miesięcy. Pracownicy firm typu Frontier są znacznie częściej skłonni wykorzystywać AI do zadań związanych z marketingiem (73 proc. vs 55 proc. globalnie), obsługą klienta (66 proc. vs 44 proc. globalnie), komunikacją wewnętrzną (68 proc. vs 46 proc. globalnie) i nauką o danych (72 proc. vs 54 proc. globalnie).

Aby zmaksymalizować efekt zespołów mieszanych człowiek-agent AI, organizacje potrzebują nowego wskaźnika: proporcji ludzi do agentów (human-agent ratio). Liderzy muszą zadać sobie dwa kluczowe pytania: ile agentów potrzeba do jakich ról i zadań oraz ilu ludzi potrzeba do ich nadzorowania?

Badania Uniwersytetu Harvarda wykazały, że jednostka z AI przewyższa zespół bez AI, ale gdy chodzi o pracę najwyższej jakości, zespół z AI przewyższa wszystkich. W świecie, w którym AI udostępnia nową ekspertyzę, liderzy muszą mieć odwagę, by zaufać ludziom w rozwoju wykraczającym poza tradycyjne role.

Kiedy kluczowe jest utrzymanie ludzkiego nadzoru? Ekonomista i ekspert AI Daniel Susskind wysuwa hipotezę, że praca ludzka będzie istnieć nawet wraz z rozwojem możliwości AI z trzech powodów: czasami efektywniejsza jest współpraca AI i ludzi, istnieją ludzkie preferencje odnośnie pewnych zadań oraz kwestie osądu moralnego.

Wraz z coraz szerszym włączaniem agentów AI do siły roboczej pojawia się nowa rola dla każdego pracownika - agent boss, czyli osoba, która buduje, deleguje zadania i zarządza agentami AI, aby zwiększyć swój wpływ i efektywność. Od zarządu po pierwszą linię, każdy pracownik będzie musiał myśleć jak CEO startupu napędzanego AI, kierując zespołami agentów o specjalistycznych umiejętnościach.

Już teraz 28 proc. menedżerów rozważa zatrudnienie pracowników zarządzających zespołami AI do prowadzenia hybrydowych zespołów ludzi i agentów. Z czego 32 proc. planuje zatrudnić specjalistów ds. agentów AI do projektowania, rozwijania i optymalizowania sztucznej inteligencji w ciągu najbliższych 12-18 miesięcy. Liderzy przewidują, że w ciągu pięciu lat ich zespoły będą przeprojektowywać procesy biznesowe z AI (38 proc.), budować systemy multi-agentowe do automatyzacji złożonych zadań (42 proc.), szkolić agentów (41 proc.) i zarządzać nimi (36 proc.).

Co ciekawe w zeszłym roku to pracownicy prowadzili falę AI, ale w tym roku sytuacja się odwróciła. Microsoft zidentyfikował siedem wskaźników osoby posiadającej mentalność agent boss - od znajomości agentów i regularnego korzystania z AI po oszczędność czasu, zaufanie i przekonanie, że AI przyspiesza karierę. Liderzy wyprzedzają pracowników w każdym z tych wskaźników.

67 proc. liderów jest zaznajomionych lub bardzo dobrze zaznajomionych z agentami, w porównaniu do zaledwie 40 proc. pracowników. Liderzy częściej spodziewają się, że zarządzanie agentami będzie częścią ich roli w ciągu najbliższych pięciu lat i już teraz widzą rezultaty - prawie jedna trzecia twierdzi, że AI oszczędza im ponad godzinę dziennie. Co najważniejsze, 79 proc. liderów uważa, że sztuczna inteligencja przyspieszy ich karierę, w porównaniu do 67 proc. pracowników.

Organizacje, które jako pierwsze adaptują się do nowego modelu pracy, już teraz widzą wymierne korzyści. Pracownicy firm typu Frontier są dwukrotnie bardziej skłonni twierdzić, że ich firma sie rozwija (71 proc. vs 37 proc. globalnie). 55 proc. tych pracowników deklaruje, że są w stanie podjąć więcej pracy (vs 20 proc. globalnie) i częściej zgłaszają, że mają możliwość wykonywania pracy, która ma dla nich większe znaczenie (90 proc. vs 73 proc. globalnie).

Co więcej pracownicy firm pionierskich są bardziej optymistyczni co do przyszłych możliwości pracy (93 proc. vs 77 proc. globalnie) i rzadziej obawiają się, że AI zabierze im pracę (21 proc. vs 38 proc. globalnie). Te statystyki sugerują, że edukacja i doświadczenie z AI redukują lęk przed technologią i pozwalają dostrzec jej potencjał jako narzędzia rozwoju zawodowego.

Firmy już teraz planują transformację swoich kadr. Niemal połowa liderów (45 proc.) twierdzi, że rozszerzenie potencjału zespołu poprzez cyfrową siłę roboczą jest priorytetem na najbliższe 12-18 miesięcy - zaraz po podnoszeniu kwalifikacji obecnej kadry (47 proc.). W niektórych funkcjach następny nowy pracownik może nie być osobą, ale cyfrowym współpracownikiem.

Choć jedna trzecia liderów (33 proc.) rozważa redukcję zatrudnienia, jednocześnie pojawiają się nowe role zawodowe. 78 proc. liderów rozważa zatrudnianie na stanowiska związane z AI, a w przypadku firm typu Frontier odsetek ten wzrasta do 95 proc. Najczęściej poszukiwane role to trenerzy AI, specjaliści ds. danych, specjaliści ds. bezpieczeństwa, specjaliści ds. agentów AI, analitycy ROI i stratedzy AI w marketingu, finansach, obsłudze klienta i doradztwie.

Na podstawie danych z raportu można wyciągnąć wnioski dotyczące sytuacji w Polsce, choć ten nie zawiera szczegółowych danych dotyczących naszego kraju. W Polsce 34 proc. liderów oczekuje, że w ciągu najbliższych pięciu lat ich zespoły będą przeprojektowywać procesy biznesowe z wykorzystaniem AI (globalnie 38 proc.), 36 proc. przewiduje budowanie systemów multi-agentowych (globalnie 42 proc.), 42 proc. planuje szkolenie agentów (globalnie 41 proc.), a 30 proc. zarządzanie nimi (globalnie 36 proc.).

W Polsce tylko 30 proc. pracowników traktuje AI jako partnera wspierającego generowanie pomysłów, podczas gdy 67 proc. traktuje AI jako narzędzie wykonujące polecenia (globalnie odpowiednio 46 proc. i 52 proc.). Ta różnica może wskazywać na niższy poziom zaawansowania w wykorzystaniu AI w naszym kraju, choć jednocześnie 69 proc. polskich liderów rozważa zatrudnianie na stanowiska związane z AI (globalnie 78 proc.).

Work Trend Index 2025 kreśli wizję przyszłości, która może nadejść szybciej, niż się spodziewamy. Mimo że rok 2025 jest uznawany za przełomowy zmiany zachodzą już teraz. Dla polskich firm i pracowników oznacza to konieczność inwestycji w umiejętności związane ze sztuczną inteligencją i przemyślenia procesów biznesowych pod kątem wykorzystania agentów AI.

Dla entuzjastów elektroniki użytkowej to doskonały moment, aby śledzić rozwój nowych kategorii urządzeń i interfejsów, które będą projektowane z myślą o współpracy człowieka z AI. Jesteśmy świadkami narodzin nowej generacji produktów elektronicznych, które będą integralną częścią ekosystemu Frontier Firms.

Jak powiedział jeden z cytowanych w raporcie ekspertów: Jeśli masz problem z ludźmi, będziesz mieć problem z AI. Firmy, które już wiedzą, jak umożliwiać rozwój swoim pracownikom, odniosą sukces - przełamując silosy, wspierając współpracę i zapewniając, że cała organizacja pracuje na rzecz wspólnych celów. Ta myśl doskonale podsumowuje wyzwanie, przed którym stoimy - technologia jest tylko narzędziem, a prawdziwy sukces zależy od ludzi, którzy będą potrafili ją mądrze wykorzystać.