Tajemnicza twarz z epoki Piastów. "Jedno z najciekawszych znalezisk"
Z Jeziora Lednica wydobyto niezwykły zabytek z X w. To element konstrukcyjny piastowskiego grodu z wyrzeźbioną ludzką twarzą. Naukowcy są zgodni, że to jedno z najciekawszych znalezisk archeologicznych ostatnich lat w Polsce.
Podczas trwających od ponad 40 lat badań podwodnych w rejonie Ostrowa Lednickiego archeologom udało się natrafić na coś naprawdę wyjątkowego. To dębowa belka konstrukcyjna o długości 1,34 m, na której odkryto wyraźne przedstawienie ludzkiej twarzy. Znalezisko wydobyto z jeziora już w ubiegłym roku, ale jego prezentacja nastąpiła dopiero teraz, po wstępnych badaniach i wciąż trwającej konserwacji. Dendrochronologia wskazuje, że drewno zostało ścięte około 967 r., czyli w czasie, gdy państwo Polan umacniało swoją pozycję na mapie wczesnośredniowiecznej Europy.
Nie tylko technika. To duchowość i symbolika
Jak podkreślają naukowcy z Centrum Archeologii Podwodnej UMK w Toruniu, belka była najprawdopodobniej elementem tzw. haka, czyli technicznego spoiwa skrzyniowych konstrukcji wałów grodu. Jednak to, co najbardziej wyróżnia ten artefakt, to obecność wyraźnie wyrzeźbionej ludzkiej twarzy. Takie przedstawienia są niezwykle rzadkie. Nie tylko w Polsce, ale i na całej Słowiańszczyźnie.
Zdaniem badaczy nie mamy tu do czynienia z przypadkową ozdobą. Twarz mogła pełnić funkcję symboliczną, być strażnikiem grodu lub mieć związek z ówczesnymi wierzeniami ludności zamieszkującej Ostrów Lednicki. Jej orientacja, czyli skierowanie ku wodzie, może wskazywać na funkcję ochronną wobec istot wyobrażanych jako zamieszkujące jezioro.
Odnaleziony fragment można porównać do innych znanych przedstawień, choćby do czterotwarzowej figury odkrytej w Wolinie. Rzeźbione wyobrażenia postaci mogły być znacznie powszechniejsze, niż dotąd sądzono. Co istotne, to jedyne znane tak dobrze zachowane wyobrażenie ludzkiej twarzy na drewnianym elemencie konstrukcyjnym datowanym na wczesne średniowiecze w naszej części Europy.
Co się dalej stanie z tym unikatowym eksponatem?
Jak zapowiedział dyrektor Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy, dr Andrzej Kowalczyk, po zakończeniu procesów konserwatorskich belka zostanie zaprezentowana szerokiej publiczności. Wstępnie zakłada się, że stanie się to w 2. połowie 2026 r. Wcześniej konieczne będzie jednak ustabilizowanie poziomu wilgotności drewna. Wszystko po to, by zapobiec przed jego zniszczeniem.
Przeczytaj także:
*Źródło zdjęcia wprowadzającego: Muzeum Pierwszych Piastów w Lednicy
