Europejczycy chcą podbić Marsa. Jest nowy plan
To miał być moment, w którym Europa pokaże swoją niezależność w eksploracji Marsa. Pomimo problemów jest plan ratowania misji ExoMars.
ExoMars, europejska misja marsjańska, powstaje z przerwami od 2003 r. Początkowo wspierana przez NASA, straciła swojego amerykańskiego partnera w 2012 r., gdy administracja Obamy wycofała finansowanie. Wówczas na ratunek przyszła Rosja, oferując rakietę nośną oraz moduł lądowania. Wydawało się, że wszystko zmierza ku startowi w 2022 r., jednak wojna na Ukrainie zakończyła współpracę z Roskosmosem. ESA znów została z problemem sama – aż do 2024 r., gdy NASA zgodziła się powrócić do projektu. Niestety teraz administracja Donalda Trumpa planuje ograniczyć budżet agencji kosmicznej. Może to zablokować pomoc dla ExoMars.
Komponenty na wagę złota
Jak czytamy na łamach Space.com, amerykanie mieli dostarczyć 3 kluczowe elementy misji: system spowalniający lądowanie, grzejniki radioizotopowe chroniące łazik przed zimnem oraz rakietę nośną. Europa nie dysponuje obecnie gotowymi odpowiednikami żadnego z tych rozwiązań, a ich opracowanie od zera może potrwać nawet do kolejnego okna startowego w 2031 r.
Tymczasem misja była planowana na 2028 r. Opóźnienie oznaczałoby nie tylko nowe problemy techniczne (zmiana trajektorii, inny czas przelotu, inne warunki atmosferyczne), lecz także dalsze zwiększenie kosztów.
Łazik od wielu lat jest gotowy do startu
Rosalind Franklin, bo tak nazwano łazik ESA, tak naprawdę od wielu lat jest gotowy do lotu. Już w 2022 r. mówiło się, że projekt jest na ukończeniu. Łazik został zbudowany z myślą o poszukiwaniu śladów życia na powierzchni Marsa. Wyróżnia się m.in. sześciostopowym wiertłem, które ma dotrzeć tam, gdzie promieniowanie słoneczne nie zdołało zniszczyć ewentualnych mikroorganizmów.
Zainstalowana na maszcie kamera panoramiczna miała wskazywać najlepsze miejsca do wiercenia. Całość od lat czeka w hangarze we Włoszech. Nie z powodu błędów konstrukcyjnych, lecz braku rakiety i modułu lądowania.
ESA ma już plan, ale czy się powiedzie?
Z niepotwierdzonych źródeł portalu Space.com wynika, że ESA rozważa wykorzystanie rakiety Ariane 6 w najmocniejszej wersji, choć ta dopiero zaczyna swoje loty testowe. Trwają też badania nad stworzeniem europejskich radioizotopowych grzejników i rakiet, jednak żadne z tych rozwiązań nie jest bliskie gotowości do użycia. Czas działa na niekorzyść misji, a polityczne turbulencje w USA mogą pogrzebać ostatnią nadzieję na jej realizację w obecnej dekadzie.
Było już wiele prób
Choć ExoMars budzi ogromne nadzieje, jego historia wpisuje się w trudną przeszłość europejskich prób lądowania na Marsie. W 2016 r. eksperymentalny lądownik Schiaparelli zakończył swój lot katastrofą z powodu błędu w odczycie czujnika ruchu, a dekadę wcześniej brytyjski Beagle 2 zaginął zaraz po lądowaniu.
Dopiero po latach udało się go zidentyfikować na zdjęciach satelitarnych. Okazało się, że jeden z paneli słonecznych nie otworzył się w odpowiednim momencie, uniemożliwiając tym samym działanie anteny komunikacyjnej. Te niepowodzenia pokazują, jak wymagające są misje marsjańskie i jak wielką stawką jest każda udana próba zejścia na powierzchnię Czerwonej Planety.
Problemem nie jest technologia, a polityczne zagrywki
ExoMars to nie tylko łazik. To dziedzictwo pokoleń europejskich naukowców, którzy przez ponad 20 lat rozwijali projekt z nadzieją na dokonanie najważniejszego odkrycia: znalezienia śladów życia na Marsie. Dziś misja stoi na krawędzi nie przez błędy techniczne, lecz przez brak determinacji politycznej.
Przeczytaj także:
Paradoksalnie, gdy nauka jest gotowa, to decydenci się cofają. Czy Europa zaryzykuje i samodzielnie sfinansuje brakujące technologie? Czy też zaprzepaści dekady pracy, pozwalając, by amerykański budżet pogrzebał europejskie ambicje kosmiczne? Czas pokaże.
*Źródło zdjęcia głównego: buradaki/shutterstock.com
