Jak przygotować się do awarii prądu? Oto czego uczy nas blackout w Hiszpanii i Portugalii
Co robić, gdy nie ma energii i nieprędko wróci? Czy można przygotować się na taką sytuację z wyprzedzeniem? Prosimy nie panikować, przetrwanie w blackoucie nie jest takie trudne. Pod warunkiem odpowiedniej przezorności.

Dzisiejsza masowa awaria zasilania, która dotknęła Hiszpanię i Portugalię, pokazuje, jak krucha może być nasza infrastruktura energetyczna. Miliony ludzi zostały pozbawione prądu, a życie w miastach na Półwyspie Iberyjskim niemal zamarło. Zatrzymały się pociągi, metro, przestały działać sygnalizacje świetlne i zamknięto lotniska.
Według hiszpańskiego operatora sieci Red Eléctrica, przywrócenie pełnego zasilania może potrwać nawet 6-10 godzin, podczas gdy portugalski operator sugeruje, że powrót do normalności może zająć nawet tydzień. Ponieważ podobne scenariusze mogą zdarzyć się wszędzie, warto być przygotowanym.
Czytaj też:
Czym jest blackout i jakie są jego przyczyny?
Blackout to długotrwała przerwa w dostawie energii elektrycznej obejmująca szeroki obszar. W przeciwieństwie do lokalnych, krótkotrwałych przerw w dostawie prądu, blackout może objąć całe regiony, a nawet kraje, i trwać od kilku godzin do nawet kilku dni lub tygodni.
Najczęstszymi przyczynami blackoutu są:
- Ekstremalne warunki pogodowe (huragany, burze, intensywne opady śniegu);
- Awarie techniczne w systemach energetycznych;
- Przestarzała infrastruktura;
- Przeciążenie sieci;
- Działania sabotażowe.
Dzisiejszy blackout na Półwyspie Iberyjskim dotknął Hiszpanię, Portugalię, Andorę i części południowej Francji. Przyczyna awarii wciąż pozostaje nieznana, choć pojawiają się doniesienia o problemach z europejską siecią elektryczną oraz o pożarze w południowo-zachodniej Francji, który mógł uszkodzić linię wysokiego napięcia.
Podstawowe przygotowanie do blackoutu
Zanim przejdziemy do zaawansowanych rozwiązań technologicznych warto zadbać o podstawowe potrzeby. Jako entuzjaści elektroniki często koncentrujemy się na gadżetach, ale bez spełnienia podstawowych potrzeb nawet najlepszy sprzęt nie będzie przydatny.
Eksperci zalecają przygotowanie zapasów na co najmniej 10 dni dla każdej osoby w gospodarstwie domowym. Oto co powinno znaleźć się w twoim awaryjnym zestawie:
- Woda pitna i napoje z długim terminem przydatności (20 l na osobę);
- Żywność, która nie wymaga chłodzenia i może być łatwo przygotowana: konserwy, makaron, kasze, orzechy, suszone owoce, batony energetyczne;
- Podstawowe leki i apteczka pierwszej pomocy;
- Gotówka (bankomaty nie działają bez prądu).
- Latarki ręczne i czołowe z zapasowymi bateriami;
- Świece i zapałki/zapalniczki
- Lampy kempingowe;
- Alternatywne źródła ogrzewania (w okresie zimowym): turystyczne kuchenki na kartusze gazowe (z czujnikiem czadu), koce termiczne.
Rozwiązania technologiczne dla miłośników elektroniki
Jako entuzjaści elektroniki użytkowej, macie przewagę nad przeciętnym użytkownikiem - wiecie, jak działają urządzenia i jak efektywnie wykorzystać dostępne zasoby energii. Przenośne stacje zasilania to obecnie najbardziej wszechstronne rozwiązanie dla domowego użytkownika. Oferują one większą pojemność niż zwykłe powerbanki i mogą zasilać nie tylko urządzenia USB, ale także sprzęt wymagający standardowego napięcia sieciowego 230V.
Na rynku dostępne są modele o różnej pojemności i mocy wyjściowej. Dla domowego użytkownika warto rozważyć stacje o pojemności minimum 500-1000 Wh, które zapewnią zasilanie podstawowych urządzeń przez kilka do kilkunastu godzin.
Przykładem może być stacja Ugreen PowerRoam 15054 GS1200 o pojemności 1024 Wh i mocy 1200W, która posiada dodatkowo tryb U-Turbo pozwalający na chwilowe dostarczenie nawet 2500W mocy. To wystarczy, by zasilić niemal wszystkie urządzenia domowe.

Przy wyborze stacji zasilania zwróć uwagę na:
- Pojemność (Wh) - im większa, tym dłużej będziesz mógł korzystać z urządzeń;
- Moc wyjściowa (W) - decyduje o tym, jakie urządzenia możesz podłączyć;
- Rodzaje portów - różnorodność portów (AC, USB-A, USB-C z PD, DC) zwiększa wszechstronność;
- Czas ładowania - szybkie ładowanie stacji to kluczowa funkcja, gdy masz ograniczony dostęp do zasilania.
Powerbanki solarne to idealne rozwiązanie na dłuższe przerwy w dostawie prądu. Oferują one nie tylko magazynowanie energii, ale także możliwość jej pozyskiwania bezpośrednio ze słońca.
Warto zwrócić uwagę na modele takie jak Xtorm Rugged 10000 mAh, który został wyposażony w panel solarny Gen 24 o mocy 5,1 W. To rozwiązanie pozwala na naładowanie smartfona nawet 3-krotnie i jest odporne na trudne warunki atmosferyczne (norma IP65).

Dla entuzjastów elektroniki użytkowej ważne informacje to:
- Rzeczywista wydajność paneli solarnych (zazwyczaj niższa niż deklarowana przez producenta);
- Czas ładowania samego powerbanku przy wykorzystaniu wyłącznie energii słonecznej (zazwyczaj kilkanaście do kilkudziesięciu godzin);
- Możliwość jednoczesnego ładowania powerbanku i podłączonych urządzeń (funkcja pass-through).
Dla bardziej zaawansowanych użytkowników interesującym rozwiązaniem są przetwornice napięcia z funkcją UPS. Są one szczególnie przydatne do podtrzymania pracy systemów grzewczych.
Przetwornica to urządzenie elektroniczne, które zmienia napięcie z akumulatora (12V) na napięcie sieciowe (230V). Modele z funkcją UPS automatycznie przełączają się na zasilanie z akumulatora w momencie zaniku napięcia sieciowego.
Przykładem takiego rozwiązania jest przetwornica Green Cell z trybem UPS, która może zasilać pompę centralnego ogrzewania. Dla pompy pobierającej około 30W, akumulator AGM o pojemności 40Ah może podtrzymać jej pracę nawet przez 10 godzin.

Przy wyborze przetwornicy z funkcją UPS zwróć uwagę na:
- Moc (W) - powinna być co najmniej 15-20 proc. większa niż suma mocy podłączonych urządzeń;
- Rodzaj generowanego napięcia - preferowana czysta sinusoida, która jest bezpieczna dla wszystkich urządzeń elektronicznych;
- Czas przełączania - im krótszy, tym lepiej dla wrażliwych urządzeń;
- Możliwości chłodzenia - przy długotrwałej pracy przetwornica może się nagrzewać.
Dla entuzjastów elektroniki, którzy zarządzają domową infrastrukturą sieciową, serwerami NAS czy stacjami roboczymi, niezbędnym elementem jest zasilacz UPS.
UPS (Uninterruptible Power Supply) to specjalistyczny zasilacz awaryjny wyposażony w akumulatory, który zapewnia podtrzymanie zasilania przyłączonych urządzeń przez określony czas. Dodatkowo reguluje i filtruje napięcie sieciowe, chroniąc sprzęt przed przepięciami.
Przy wyborze zasilacza UPS kluczowe parametry to:
- Moc pozorna (VA) i moc rzeczywista (W);
- Topologia (offline, line-interactive, online) - dla wrażliwego sprzętu najlepsza jest topologia online;
- Czas podtrzymania przy określonym obciążeniu;
- Możliwość monitorowania i zarządzania przez USB lub sieć.
Jak efektywnie wykorzystać elektronikę podczas blackoutu
Podczas blackoutu należy ustalić priorytety dotyczące tego, które urządzenia zasilać. Zazwyczaj są to:
- Sprzęt medyczny (jeśli jest używany);
- Oświetlenie awaryjne;
- Urządzenia komunikacyjne (telefon, radio);
- Urządzenia grzewcze (w zimie);
- Lodówka (krótkie, cykliczne podłączanie).
Kilka cennych wskazówek:
- Wyłącz wszystkie zbędne procesy i usługi na urządzeniach;
- Zmniejsz jasność ekranów do minimum;
- Wyłącz moduły Wi-Fi, Bluetooth i GPS, gdy nie są używane;
- Wykorzystuj tryb samolotowy, włączając go cyklicznie tylko do sprawdzenia wiadomości;
- Schłodź lodówkę maksymalnie przed blackoutem, a następnie otwieraj ją jak najrzadziej.
W przypadku długotrwałego blackoutu kluczowe jest pozostanie na bieżąco z informacjami:
- Radio na baterie (wiele smartfonów ma wbudowane radio FM, które zużywa mniej energii niż Internet);
- Radia CB i PMR do komunikacji lokalnej;
- Offline mapy i ważne dokumenty pobrane na urządzenia mobilne.
Powrót do normalności - ochrona elektroniki
Po przywróceniu zasilania warto zachować ostrożność, ponieważ mogą występować skoki napięcia:
- Odłącz wrażliwe urządzenia przed spodziewanym przywróceniem zasilania;
- Podłączaj urządzenia stopniowo, zaczynając od tych mniej wrażliwych;
- Monitoruj jakość zasilania za pomocą miernika napięcia;
- Po stabilizacji sieci, uruchom sprzęt komputerowy i wrażliwą elektronikę.
Blackout w praktyce - wnioski z kryzysu na Półwyspie Iberyjskim
Obecna sytuacja w Hiszpanii i Portugalii to doskonała lekcja dla wszystkich. Pokazuje, jak ważne jest posiadanie planu na wypadek długotrwałego braku prądu. W Madrycie i Lizbonie ludzie zostali uwięzieni w metrze, szpitale przełączyły się na generatory, a lotniska zostały zamknięte.
Większość codziennych czynności została sparaliżowana - nie działały bankomaty, terminale płatnicze, a nawet sieci komórkowe. To przypomina nam, jak bardzo uzależnieni jesteśmy od stałego dostępu do energii elektrycznej.
Blackout może zdarzyć się wszędzie, nawet w krajach z rozwiniętą infrastrukturą energetyczną. Jako entuzjaści elektroniki mamy przewagę - rozumiemy, jak działa technologia i możemy lepiej przygotować się na takie sytuacje.
Kluczem jest wielopoziomowe podejście:
- Zaspokojenie podstawowych potrzeb (woda, żywność, ciepło);
- Zapewnienie alternatywnych źródeł energii (stacje zasilania, powerbanki solarne);
- Ochrona kluczowych systemów (przetwornice UPS do systemów grzewczych, zasilacze UPS do komputerów);
- Efektywne zarządzanie dostępną energią podczas blackoutu.
Inwestycja w odpowiednie rozwiązania technologiczne nie tylko przygotuje nas na sytuacje awaryjne, ale także da spokój umysłu i poczucie bezpieczeństwa. Pamiętajmy jednak, że nawet najlepszy sprzęt nie zastąpi podstawowego przygotowania i planu działania.
Wykorzystajmy więc lekcję z kryzysu na Półwyspie Iberyjskim, by lepiej przygotować się na podobne sytuacje w przyszłości. Bo chociaż nie wiemy, kiedy nastąpi blackout, możemy być pewni, że prędzej czy później jakieś zakłócenia w dostawie energii nas dotkną.