REKLAMA

Bell X-1. Ten samolot wyglądał jak pocisk. Miał tylko jedno zadanie

Bell X-1 to legendarny samolot eksperymentalny, który odegrał kluczową rolę w historii lotnictwa. Dzięki niemu po raz pierwszy udało się przekroczyć barierę dźwięku i otworzyć nowe perspektywy w konstruowaniu samolotów.

12.04.2023 15.13
Bell X-1
REKLAMA

Bell X-1 to samolot, który na zawsze zmienił historię lotnictwa. Była to pierwszy maszyna, która przekroczyła barierę dźwięku. Lot szybszy od dźwięku rozbudzał wyobraźnię ludzi już od pewnego czasu. Kilku pilotów pod koniec II wojny światowej twierdziło, że udało im się dokonać tej sztuki, w trakcie lotu nurkowego. Miało do tego dojść między innymi na niemieckim myśliwcu odrzutowym Me-262. Wyczyny te nie zostały jednak nigdy potwierdzone.

REKLAMA

Co więcej, obawiano się wówczas nawet, że człowiek może nie przeżyć lotu z prędkością naddźwiękową, bo zakończy się to jego zmiażdżeniem. To nie jedyny problem. Inżynierowie zdawali sobie już wtedy sprawę, że tak szybki lot wymaga specjalnej konstrukcji maszyny, ponieważ samoloty wpadały przy tak ogromnych prędkościach w wibracje. Powstające przy łamaniu bariery dźwięku drgania, były największym wyzwaniem dla konstruktów.

Bell X-1 - samolot wzorowany na pocisku

Dlatego też amerykański samolot Bell X-1, który zaprojektowano specjalnie do przekroczenia prędkości dźwięku, był w zasadzie pociskiem ze skrzydłami, a jego kształt bardzo przypominał pocisk karabinu maszynowego Browning kalibru .50 (12,7 mm), o którym było wiadomo, że jest stabilny w locie naddźwiękowym. Samolot został praktycznie pozbawiony wypukłości, co było możliwe dzięki umieszczeniu kokpitu głęboko wewnątrz kadłuba. Pilot dostał się do płatowca przez mały właz po prawej stronie dziobu samolotu. 

Bell X-1 był samolotem o masie 3628 kg. Miał długość 9,43 m i rozpiętość skrzydeł wynoszącą 8,53 m. Maksymalny pułap, na jaki mógł wznosić się Bell X-1, wynosił 21 336 m. Silnik rakietowy Bell X-1 został opracowany przez zespół inżynierów z firmy Reaction Motors Inc. i wykorzystywał paliwo ciekłe, składające się z etanolu i ciekłego tlenu. Paliwa w maszynie wystarczało na pięć minut pracy silnika. Prace nad samolotem zaczęły się w 1944 r.

Pierwszy lot naddźwiękowy człowieka miał miejsce 14 października 1947 r. nad pustynią Mojave w Kalifornii. Dokonał tego kapitan Chuck Yeager w samolocie X-1 nr 46-062, nazywanym Glamorous Glennis, na cześć żony pilota. Samolot został wystrzelony z komory bombowej B-29 i osiągnął w locie poziomym prędkość 1,06 Macha (1100 km/h). Po wypaleniu paliwa samolot poszybował do lądowania na dnie wyschniętego jeziora. Był to przełomowy moment w historii lotnictwa, który otworzył nowe możliwości dla przemysłu lotniczego i astronautycznego. 

Całe wydarzenie było ściśle tajne i trzymane w wielkiej tajemnicy. Mimo to 14 października historia lotu Yeagera dotarła do reportera z magazynu Aviation Week, a Los Angeles Times umieścił tę historię jako główną wiadomość w wydaniu z 22 grudnia. Siły Powietrzne zagroziły podjęciem kroków prawnych przeciwko dziennikarzom, którzy ujawnili tę historię, ale nigdy tego nie doszło. Mleko się rozlało, a X-1 stał się bohaterem narodowym. Twórców samolotu X-1 oraz pilot zostali uhonorowani w Białym Domu przez prezydenta Harrego S. Trumana.

Chuck Yeager w X-1

Chuck Yeager - latająca legenda

Ta historia ma oczywiście dwóch bohaterów i nie sposób, pisząc o samolocie Bell X-1, nie wspominać jego pilocie. Chuck Yeager był jednym z najbardziej znanych i szanowanych pilotów w historii lotnictwa. Od 1944 r. walczył w Europie Zachodniej na myśliwcu P-51 Mustang. 

Jako pierwszy pilot amerykański stał się asem w jeden dzień - zestrzeliwując pięć wrogich maszyn w ciągu jednej misji. Dwa z tych zwycięstw zdobył bez oddania ani jednego strzału. Kiedy ustawiał się na pozycji do oddania strzału do Messerschmitta Bf-109, pilot niemieckiego myśliwca wpadł w panikę, przechylił się na lewą burtę i zderzył ze swoim skrzydłowym. Po wojnie pozostał w US Air Force, stając się pilotem doświadczalnym.

Dwa dni przed planowaną datą epokowego lotu Yeager złamał dwa żebra, spadając z konia. Pilot bał się, że zdarzenie wykluczy go z misji więc Yeager powiedział więc o wypadku tylko żonie i swojemu przyjacielowi. W dniu lotu Yeager odczuwał taki ból, że nie był w stanie samodzielnie zamknąć włazu w X-1. 

REKLAMA

Yeager pobił wiele innych rekordów prędkości i wysokości. Był także jednym z pierwszych amerykańskich pilotów, którzy latali na radzieckim myśliwcu MiG-15, po tym, jak jego pilot, No Kum-sok, uciekł z Korei Północnej do Korei Południowej.

Prędkość dźwięku to jedna z najważniejszych wartości w dziedzinie lotnictwa i inżynierii. Oznacza ona prędkość, z jaką fala dźwiękowa rozchodzi się w danym ośrodku, np. w powietrzu czy w wodzie. W powietrzu prędkość dźwięku wynosi około 340 metrów na sekundę (1234 km/h), ale dokładna wartość zależy od różnych czynników, takich jak temperatura, ciśnienie, wysokość nad poziomem morza i wilgotność powietrza.

REKLAMA
Najnowsze
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA