To byłby szok dla wegetarian. Naukowcy sprawdzą, czy rośliny mają świadomość
Świat ożywiony na powierzchni Ziemi składa się z dwóch elementów: flory i fauny. Od zawsze jednak świadomość przypisywana była jedynie zwierzętom. Teraz jednak naukowcy z Hiszpanii postanowili sprawdzić, czy rośliny przypadkiem także w tym względzie nie są podobne zwierzętom. Rośliny obdarzone w świadomość? To byłaby rewolucja w myśleniu o środowisku.
Zadanie, jakie postawili przed sobą naukowcy będzie niezwykle trudne do zrealizowania. Jakby nie patrzeć trudno stwierdzić, w jaki sposób w ogóle można dowieść istnienia świadomości. Póki co naukowcy będą musieli zgromadzić poważny korpus wiedzy o neurobiologii roślin i dopiero analizując te dane będą mogli rozpocząć poszukiwanie odpowiedzi na postawione wyżej pytanie o świadomość.
O tym, że rośliny komunikują się ze sobą, reagują na otoczenie, a nawet są w stanie walczyć z zagrażającymi im owadami czy konkurującymi z nimi roślinami wiadomo od dawna. Reakcje tego typu jednak nie są dowodem na jakąkolwiek świadomość. W rzeczywistości mogą być to tylko przystosowania ewolucyjne, automatyczne reakcje, odruchy, które nie wymagają jakiegokolwiek udziału świadomości.
Jak szukać świadomości roślin?
Naukowcy z Hiszpanii pracujący pod kierownictwem Paco Calvo postanowili opracować swoisty test na świadomość. Obserwując zachowanie roślin badacze będą starali się ustalić, czy zachowanie roślin jest proaktywne, czy rośliny realizują pewne zachowania niejako w oczekiwaniu na jakieś zdarzenie środowiskowe i przede wszystkim, czy wszystkie te działania mają jakiś wspólny cel.
Najciekawsze jest jednak to, że według Calvo fasola jest obiecującym obiektem badań. W toku wzrostu roślina ta poszukuje dobrego punktu zaczepienia. Gdy w końcu udaje jej się zaczepić do nowej poręczy czy innej formy wsparcia, wewnątrz rośliny wzrasta aktywność elektryczna. Nigdy nie wiadomo, może to bowiem wskazywać na jakąś funkcję poznawczą. Naukowiec jednak zaznacza, że jak na razie trzeba się skupić na zbieraniu danych i szczególnie interesujących przykładów, a analizę i wnioskowanie zostawić na później. Jakby nie patrzeć kwestia świadomości jest niezwykle skomplikowana. Naukowcy od dawna próbują zrozumieć podstawy świadomości.
W dzisiejszym świecie kwestia określania świadomości jest bardzo ważna. Wraz z rozwojem informatyki i robotyki zbliżyliśmy się do punktu, w którym kwestia świadomości będzie dotyczyła zaawansowanych algorytmów rządzących sztuczną inteligencją. Odkrycie świadomości w maszynie będzie równie trudne co odkrycie jej w roślinach. Być może jednak badania na roślinach pozwolą przygotować test na świadomość, który kiedyś będziemy mogli zastosować na maszynach.
