Zaćmienie Słońca w Polsce już dziś. O tej godzinie warto popatrzeć na naszą gwiazdę
Dzisiaj, w sobotę, 29 marca 2025 roku w Polsce będziemy mieli okazję podziwiać rzadkie, ale fascynujące zjawisko – częściowe zaćmienie Słońca. Choć nie będzie to pełne zaćmienie to i tak warto się przygotować na niezapomniane widowisko.
Zaćmienie Słońca w Polsce będzie widoczne w każdej miejscowości, ale intensywność zjawiska zależy od lokalizacji. W Warszawie Księżyc zakryje 7,3 proc. tarczy Słońca, ale w innych częściach kraju będzie to wyglądać zupełnie inaczej.
Na przykład, w Świnoujściu zaćmienie będzie nieco bardziej spektakularne – Księżyc przykryje aż 16 proc. słonecznej tarczy. Im dalej na południowy-wschód, tym faza zaćmienia będzie mniejsza, a najmniejszą część Słońca zakryje Księżyc w Bieszczadach – tylko 2 proc. To wciąż ciekawy widok, choć znacznie subtelniejszy.
Zjawisko potrwa dość długo, bo od godziny 11:50 do 13:06.
Bezpieczeństwo przede wszystkim!
Zaćmienie Słońca, choć może być fascynującym widowiskiem, to w żadnym wypadku nie należy patrzeć na Słońce bez odpowiednich zabezpieczeń. Nigdy nie należy wpatrywać się w Słońce bez ochrony oczu.
Bezpieczna obserwacja wymaga specjalnych okularów z filtrem mylarowym ND5. Nawet jeśli mamy takie okulary, nie powinniśmy patrzeć na Słońce przez dłuższy czas.
Co więcej, absolutnie nie wolno patrzeć na nie przez lornetki, teleskopy czy aparaty fotograficzne bez odpowiedniego filtra, ponieważ może to prowadzić do trwałego uszkodzenia wzroku.
Dla tych, którzy nie chcą obserwować zaćmienia samotnie, będą zorganizowane specjalne wydarzenia. Obserwatorium Astronomiczne Uniwersytetu Warszawskiego przygotowało pokaz zaćmienia, który odbędzie się przed ich siedzibą w stolicy (Aleje Ujazdowskie 4).
W trakcie wydarzenia będzie można skorzystać z teleskopów i okularów z filtrem, a eksperci z Obserwatorium wyjaśnią, jak najlepiej oglądać zjawisko. To doskonała okazja, by w bezpieczny sposób podziwiać zaćmienie Słońca, dowiedzieć się więcej o tym zjawisku i poczuć magię astronomii na własnej skórze.
Więcej przeczytasz na Spider's Web:
Zaćmienie Słońca, a fotowoltaika
Zaćmienie Słońca trzeba było uwzględnić w planach pracy systemu elektroenergetycznego.
Zjawisko to wpłynie na poziom generacji źródeł fotowoltaicznych, których łączna moc zainstalowana w Polsce to obecnie 21,6 GW. Operator Sieci Przesyłowej uwzględnia to zdarzenie w swoich analizach oraz planach pracy systemu. Uczestnicy rynku powinni również uwzględnić skutek zaćmienia Słońca w bilansowaniu handlowym swoich portfeli zakupowo-sprzedażowych - poinforomowały w komunikacie Polskie Sieci Elektroenergetyczne
Kolejne zaćmienie – w 2026 r.
Ostatnie zaćmienie Słońca obserwowane w Polsce nastąpiło 25 października 2022 r. Następne, które będzie widoczne w Europie, będzie miało miejsce już 12 sierpnia 2026 r. Będzie można je podziwiać z Islandii, Grenlandii, Portugalii czy Hiszpanii. Warto już teraz zacząć planować podróż, by doświadczyć zaćmienia w pełnej okazałości.
Najbliższe obrączkowe zaćmienie widoczne w Polsce nastąpi 13 lipca 2075 r., zaś najbliższe całkowite zaćmienie widoczne z terenów Polski dopiero 7 października 2135 r.
Częściowe zaćmienie Słońca 2025 r. będzie wyjątkowym wydarzeniem, które w Polsce będzie widoczne w całej rozciągłości. Choć intensywność zjawiska będzie różna w zależności od miejsca, na pewno warto je zobaczyć, zachowując odpowiednie środki ostrożności. To szansa, by poczuć się jak prawdziwy obserwator nieba i na chwilę stać się częścią tego niezwykłego kosmicznego spektaklu.
Kosmiczne zbiegi okoliczności
Zastanawialiście się kiedyś, dlaczego Słońce i Księżyc, mimo tak ogromnej różnicy w rozmiarach, wydają się na niebie niemal identyczne? To kosmiczny przypadek. Słońce jest około 400 razy większe od Księżyca, ale jednocześnie znajduje się około 400 razy dalej od Ziemi. Dzięki temu możemy podziwiać tak spektakularne zjawiska, jak zaćmienia Słońca.
Zaćmienie Słońca ma miejsce wyłącznie podczas nowiu, gdy Księżyc ustawia się pomiędzy Ziemią a Słońcem w jednej linii, co określa się mianem syzygium. W idealnym scenariuszu cień rzucany przez Księżyc pada na Ziemię, zasłaniając tarczę słoneczną. Jednakże rzeczywistość jest nieco bardziej skomplikowana.
Orbita Księżyca nie jest idealnie zsynchronizowana z orbitą Ziemi. Jest nachylona pod pewnym kątem, co oznacza, że cień Księżyca zazwyczaj mija naszą planetę. Aby doszło do zaćmienia, orbity te muszą się przeciąć w odpowiednim momencie.
Gdyby orbita naszego satelity leżała w płaszczyźnie ekliptyki (orbity ziemskiej), zaćmienia Słońca i Księżyca zdarzałyby się regularnie co miesiąc, a dokładniej odpowiednio co każdy nów i każdą pełnię. W związku jednak z nachyleniem orbity Srebrnego Globu do płaszczyzny ekliptyki pod kątem około 5 stopni, do zaćmień najczęściej nie dochodzi, gdyż albo stożek cienia satelity ominie naszą planetę, albo analogicznie stożek cienia Ziemi przejdzie obok Księżyca- tłumaczy Polska Agencja Kosmiczna.
Kolejnym kluczowym czynnikiem jest odległość Księżyca od Ziemi. Orbita Księżyca jest eliptyczna, co oznacza, że czasami znajduje się on bliżej, a czasami dalej od naszej planety. Gdy Księżyc jest wystarczająco blisko, może całkowicie zasłonić Słońce, powodując zaćmienie całkowite. W przeciwnym razie mamy do czynienia z zaćmieniem częściowym lub obrączkowym.
Ze względu na te skomplikowane zależności, zaćmienia Słońca nie są częstym zjawiskiem.
W skali globalnej liczba zaćmień Słońca w ciągu roku waha się od dwóch do pięciu, przy czym maksymalnie trzy mogą być całkowite.
