Czym jest throttling i czym grozi? Mamy na to radę

Zarówno procesory ogólnego przeznaczenia (CPU), jak i graficzne (GPU) mają swoje limity energetyczno-cieplne, po których przekroczeniu automatycznie obniżają swoje taktowanie. To oczywiście wszystko po to, by procesor się nie przegrzewał i nie pobierał za dużo energii.

Throttling szczególnie często występuje w laptopach, które w odróżnieniu od komputerów desktop mają bardzo skromne możliwości odprowadzania ciepła z podzespołów. Zwykle szczytowe taktowanie czy to procesora, czy karty graficznej jest możliwe do osiągnięcia tylko przez krótki czas, a potem mamy do czynienia z często drastycznym spadkiem.

Głównym winowajcą jest oczywiście temperatura i to z nią należy rozpocząć walkę. Na szczęście mamy do dyspozycji wiele narzędzi by skutecznie walczyć z tym zjawiskiem, którego efektem może być "dławienie się" gier, czy znacznie dłuższy czas bardziej skomplikowanych obliczeń.

Oczywiście throttling będzie nasilać się latem, kiedy temperatury zarówno za oknem, jak i w naszych mieszkaniach będą rosnąć - często powyżej akceptowalnej granicy.

Poradniki do walki z throttlingiem zwykle skupiają się na konkretnym podzespole, ale zanim do tego przejdziemy warto zadziałać globalnie - w tym pomoże wam powyższy poradnik, dzięki któremu poprawicie chłodzenie całego komputera.

Jak sprawdzić czy throttling faktycznie występuje? Wystarczy zaobserwować czy ma miejsce nagły wzrost temperatury, a następnie zmniejszenie częstotliwości pracy układu. Jak to sprawdzić?

Istnieją odpowiednie narzędzia zarówno w przypadku CPU, jak i GPU. Pewne podstawy do podejrzeń może nam również po prostu dać wyjątkowo głośna praca systemu chłodzącego. Jeśli komputer zaczyna szybko hałasować wentylatorami, warto przyjrzeć się temperaturom we wnętrzu.

Gdy mamy już pewność, że thermal throtting faktycznie występuje musimy sięgnąć po kolejne narzędzia. Należy jednak podkreślić, że szukamy odstępstw od normy - drastycznego spadku taktowania ze względu na zbyt wysokie temperatury. W większości przypadków throttling będzie normalnym zjawiskiem - po przekroczeniu limitu energetyczno-cieplnego procesor będzie nieco zmniejszał swoje taktowanie. Nic jednak nie stoi na przeszkodzie, by sprzęt działał jeszcze lepiej.

Jeśli już zastosowaliście większość porad z naszego poradnika dotyczącego obniżenia temperatur komputera, to z pewnością na koniec zostawiliście sobie "tajną" broń każdego bojownika z throttlingiem - a mianowicie undervolting, czyli po prostu zmniejszenie napięcia na CPU lub GPU.

W przypadku procesorów Intela do walki z throttlingiem można zastosować oprogramowanie ThrottleStop, a w przypadku procesorów AMD oprogramowanie Ryzen Master. Undervoltingu można też dokonać przy pomocy opcji UEFI BIOS.

W przypadku kart graficznych do undervoltingu można wykorzystać oprogramowanie MSI Afterburner, bądź w przypadku kart Radeon użyć opcji w sterownikach o nazwie Podnapięcie GPU.

Efekty działania undervoltingu mogą być wręcz zdumiewające. Temperatury idą w dół, a procesor może działać z wyższą wydajność, czyli dłużej utrzymywać wysokie taktowanie. Nawet jeśli nie pozbędziemy się całkowicie throttlingu, to będziemy mogli go nieco ograniczyć.

Naturalnie każda sztuka procesora, czy też układ karty graficznej będzie reagował na undervolting inaczej, bo po prostu nie ma dwóch takich samych kawałków krzemu - nawet jeśli mamy do czynienia z tym samym modelem procesora. Tak jak procesory mają różną podatność na overlocking, to tak samo rzecz się ma z undervoltingiem.

Praktycznie rzecz biorąc nie można uszkodzić sprzętu przez stosowanie undervoltingu, ale jeśli przesadzimy (zbyt bardzo obniżymy napięcie) co najwyżej komputer będzie działać niestabilnie, bądź tracić wydajność. Jeśli więc nie korzystamy z bezpiecznych opcji automatycznego undervoltingu, a przeprowadzamy operację ręcznie, trzeba będzie przeznaczyć na nią nieco czasu, by dostosować ustawienia do naszego sprzętu.

Czytaj też: