Internet w samolocie - wszystko co warto wiedzieć

Bezdenny skarbiec większości wiedzy ludzkości, sposób na szybką komunikację z kimkolwiek i kiedykolwiek, czy po prostu sposób na zabicie czasu. Tak w skrócie można opisać internet, który przeszedł długą drogę od projektu armii Stanów Zjednoczonych do towarzysza niedoli w poczekalniach, kolejkach i podróżach, dostępnego z poziomu telefonu.

Internet szczególnie przydatny jest dla wszystkich osób latających samolotami. Oczekiwanie na lot jest długie i nużące, procedury niejednokrotnie stresujące, a w przypadku Polski większość lotów jest zagraniczna, więc niejednokrotnie dostęp do internetu jest na wagę złota. Połączenie z siecią jest gwarantowane na lotniskach, ale co z samolotami?

Jeżeli przygotowujesz się do swojego pierwszego lotu lub twój ostatni lot miał miejsce grube lata temu, to mam dla ciebie dobrą wiadomość: tak, współcześnie w samolotach możesz połączyć się z siecią WiFi. Możliwe to jest dzięki zastosowaniu w samolotach jednego z trzech systemów: ATG, Ku-Band lub Ka-Band.

W systemie ATG (air-to-ground transmission system, system transmisji powietrze-ziemia) na dole samolotu instalowane są dwie anteny, które przechwytują sygnał z naziemnych stacji bazowych, a następnie przesyłają go do serwera znajdującego się na pokładzie samolotu. Połączony do serwera router WiFi, z którego internet uzyskują pasażerowie. Ze względu na specyfikę system ATG obecny jest jedynie w samolotach latających na relatywnie krótkich dystansach. Oferuje on przepustowość połączenia od 3 Mb/s do 10 Mb/s.

Drugim systemem jest Ku-Band, opierający się na komunikacji radiowej w paśmie 11,7-12,7 i 14-14,5 GHz. W systemie Ku-Band antena znajduje się na szczycie samolotu, a sygnał przechwytywany jest z satelitów okrążających Ziemię. Internet w systemie Ku-Band jest o wiele szybszy, zapewniając prędkość do nawet 50 Mb/s. Aczkolwiek finalna prędkość internetu dla pojedynczego pasażera zależy od tego, ile jest osób na pokładzie i jak bardzo obciążają one sieć. Jeżeli kilkanaście osób jedynie przegląda media społecznościowe lub używa komunikatorów, połączenie pozostanie płynne. Jeżeli jednak kilkadziesiąt osób zdecyduje się na jednoczesne oglądanie Netflixa czy YouTube, przepustowość bardzo szybko spadnie. Ze względu na poleganie na satelitach, system Ku-Band jest obecny w samolotach latających na długich, często transkontynentalnych trasach.

Z kolei Ka-Band jest systemem działającym bardzo podobnie do Ku. Ka posiada wyższą częstotliwość działania - pasma 18,3-18,8 GHz 19,7-20,2 GHz, dzięki czemu oferuje on większą przepustowość łącza niż Ku. Jednocześnie Ku-Band jest szerzej stosowany i ma ugruntowaną pozycję w porównaniu do Ka-Band, który jest stosunkowo nowy i wciąż się rozwija. Zainstalowanie sprzętu potrzebnego do korzystania z Ku jest również tańsze i łatwiejsze niż Ka.

Kolejnym, relatywnie nowym systemem jest EAN (European Aviation Network), sieć hybrydowa stworzona przez nimiecki Deutsche Telekom, brytyjski Immersat i Nokię, uruchomiona w 2017 roku. W systemie EAN samoloty wyposażone są zarówno w dolne, jak i górne anteny. Dolne wykorzystują naziemny sygnał pochodzący z jednego z 300 punktów komórkowych LTE rozmieszczonych na terenie państw członkowskich UE, a gdy ten nie jest dostępny, samolot przełącza się na sygnał z górnej anteny, która przechwytuje sygnał satelitarny. Z sieci EAN korzystają wybrane maszyny m.in. Lufthansy, British Airways czy greckiego Aegean Airlines.

Choć instalacja infrastruktury potrzebnej do udostępnienia pasażerom połączenia z internetem nie jest tania, współcześnie ciężko znaleźć linie lotnicze, które w ogóle nie oferują internetu swym pasażerom. Od 2017 roku polskie linie lotnicze LOT oferują możliwość wykupienia dostępu do internetu w wybranych Dreamlinerach. Na podobny krok w 2021 roku zdecydował się Wizz Air. WiFi znajdziemy także w maszynach wcześniej wspomnianych Lufthansy, British Airways, Aegean Airlines, ale także Turkish Airlines, KLM, Iberia, Finnair, Austrian Airlines czy EasyJet.

Ile kosztuje dostęp do internetu w samolocie? Cóż, niechciana przez wielu odpowiedź: to zależy. Zakładając, że lecisz samolotem wyposażonym w odpowiednią infrastrukturę, cena będzie zależeć od długości lotu, klasy, w jakiej podróżujesz oraz do czego chcesz wykorzystać internet - w przypadku pakietów dedykowanych np. oglądaniu filmów ceny będą wyższe, w porównaniu do pakietów do "zwykłego" przeglądania internetu.

W bardzo dużym uproszczeniu, cena internetu w samolocie wynosi od kilku do kilkudziesięciu euro. O dostępność oraz cennik należy zapytać u przewoźnika.

Powszechnie wiadomo, że po starcie samolotu nie wolno używać telefonów i smartfonów - a właściwie połączenia z siecią komórkową, gdyż ta zakłóca systemy nawigacyjne obecne w samolotach. Jednak nie ma przeciwwskazań, by korzystać z urządzenia w trybie offline (popularnie zwanym także trybem samolotowym).

Jednak jeżeli jesteś gagatkiem, który celowo nie włączył lub zapomniał o trybie samolotowym, samolot zapewne nie rozbije się o płytę lotniska. Kilka urządzeń połączonych z internetem nie sprawi pilotom większych problemów, lecz twój telefon będzie dodatkowo marnował własną energię. Dlaczego? Bo na wysokości przelotowej telefon nie jest w stanie odbierać sygnału telefonii komórkowej, tak więc telefon będzie bezowocnie stale szukał sygnału, a stan baterii będzie leciał w dół bardziej niż tego rzeczywiście potrzeba.

Pod koniec listopada 2022 roku Komisja Europejska ogłosiła dość ambitny plan, w myśl którego wszyscy przewoźnicy latający po niebie Unii Europejskiej będą mogli oferować dostęp do sieci 5G.

Ambitny, gdyż biorąc pod uwagę zarówno ograniczenia systemów nawigacyjnych, jak i naziemnej sieci, KE zakłada, że na pokładach samolotów będą instalowane specjalne stacje bazowe. Będą one stanowiły punkty dostępowe łączące się z satelitami, które będą przekierowywać ruch na start 5G i LTE.

Jak ówcześnie deklarowała EU, najwcześniejsza możliwa data zaimplementowania rozwiązań w samolotach to połowa 2023 roku.