REKLAMA
  1. Spider's Web
  2. Technologie
  3. Militaria

Ten śmigłowiec to symbol amerykańskiej armii. Black Hawk skończył właśnie 48 lat

Ten śmigłowiec to latająca legenda choć trudno uwierzyć, że konstrukcja ma już niemal pół wieku. UH-60 Black Hawk brał udział w wojnach na pustyniach i w dżunglach, występował w filmach i polował na Osamę bin Ladena.

17.10.2022
21:16
uh-60-black-hawk
REKLAMA

48 lat temu, 17 października 1974 r., pilot testowy Dick Wright i pilot testowy John Dixson wykonali pierwszy lot prototypem śmigłowca UH-60 Black Hawk.

REKLAMA

Śmigłowiec UH-60 Black Hawk powstał jako odpowiedź firmy Sikorsky Aircraft Corporation na zapotrzebowanie Armii USA na nowy wielozadaniowy śmigłowiec transportu taktycznego (UTTAS). Sikorsky zgłosił projekt S-70 do konkursu w 1972 r. Armia oznaczyła prototyp jako YUH-60A i wybrała Black Hawka jako zwycięzcę programu w 1976 r.

Black Hawk pokonał w wyścigu po kontrakt śmigłowiec Boeing Vertol YUH-61.

UH-60 nazwany został na cześć indiańskiego wodza Czarnego Jastrzębia, który przewodził plemionom Sauków i Lisów. UH-60A wszedł do służby w armii amerykańskiej w 1979 r. jako następca śmigłowca Bell UH-1 Iroquois.

UH-60 brały udział w inwazji na Panamę w 1989 r. Podczas wojny w Zatoce Perskiej w 1991 r. UH-60 brał udział w największej śmigłowcowej operacji desantowej w historii armii amerykańskiej z udziałem ponad 300 śmigłowców. 

Wnętrze kabiny pilotów śmigłowca UH-60L 

W 1993 r. UH-60 Black Hawk wykorzystano w bitwie w Mogadiszu w Somalii gdzie stracono dwie maszyny. Misja zapisała się na zawsze w historii konfliktów, także dzięki doskonałej książce i filmowi pod tym samym tytułem "Helikopter w ogniu" (ang. Black Hawk Down).

UH-60 był standardowym śmigłowcem transportowym armii USA podczas wojny w Afganistanie i Iraku. 

Mocno przerobione UH-60 ​​były używane podczas operacji Neptune Spear z 1 maja 2011 r., która zakończyła się zabiciem Osamy bin Ladena. Jeden z tych śmigłowców rozbił się podczas misji i został zniszczony na ziemi przez zespół operatorów amerykańskich sił specjalnych.

Black Hawk w Mogadiszu i nad domem Osamy bin Ladena

Śmigłowiec połączył w sobie doskonałe osiągi i dużą przydatność eksploatacyjną, czego dowodem są różne jego wersje, zarówno lądowe, jak i morskie. Swoje wysokie walory eksploatacyjne potwierdził w różnych warunkach klimatycznych.

Jest używany do transportu oddziałów, zaopatrzenia oraz transportu rannych. Znakomicie sprawdził się jako śmigłowiec transportowy na polu walki. Jest również używany  do patrolowania czy walki radioelektronicznej.

W wersji uzbrojonej może być wyposażony w karabiny maszynowe, pociski rakietowe, niekierowane bądź kierowane, jak również torpedy (w wersji morskiej).

Wyprodukowano ponad 4000 sztuk śmigłowców UH-Black Hawk, które mają na swoim koncie ponad 10 milionów wylatanych godzin. Black Hawki w służbie 32 państw.

Powstało kilkadziesiąt wersji śmigłowca UH-60 Black Hawk. Wśród nich są HH-60M przeznaczony do ewakuacji rannych, EUH-60L dowodzenia i zarządzania polem bitwy, VH-60N wersja VIP dla prezydenta USA, liczne wersje dla sił specjalnych z możliwością tankowania w powietrzu i rozbudowaną awioniką.

HH-60 Pave Hawk - wersja dla sił specjalnych

Z maszyn w wersji MH-60L/M korzysta słynna amerykańska jednostka 160th Special Operations Aviation Regiment. Zapewnia ona wsparcie śmigłowców dla sił operacji specjalnych czyli "podwoz" i zabiera komandosów z miejsca akcji. To jej śmigłowce zostały trącone w Mogadiszu, i to ona transportowała żołnierzy, którzy zabili Osamę bin Ladena.  

Black Hawk w Polsce

W Polsce, w Mielcu produkowane są śmigłowce z rodziny UH-60 czyli S-70i. 16 marca 2007 r. wytwórnia Sikorsky Aircraft Corporation nabyła zakłady PZL Mielec i rozpoczęła tam produkcję eksportowej wersji Black Hawka. W 2015 r. Sikorsky i PZL Mielec zostały przejęte przez Lockheed Martin z siedzibą w Bethesda, w stanie Maryland, USA. 

PZL Mielec produkuje kabiny helikopterów Black Hawk dla odbiorców międzynarodowych i armii Stanów Zjednoczonych. Ponadto działa tu linia produkcyjna helikopterów S-70i, należących do rodziny helikopterów Black Hawk.

S-70i jest odmianą UH-60M Black Hawk oferowaną na eksport. W porównaniu do UH-60M jest lżejszy o ok. 500 kg. Wszystko przez brak wyposażenia zastrzeżonego tylko dla amerykańskich sił zbrojnych.

Część systemów jak urządzenia łączności i GPS zastąpiono urządzeniami bez ograniczeń eksportowych. Oba śmigłowce napędzają te same silniki, ale w S-70i zastosowano inny układ sterowania.

Wirnik główny S-70i pochodzi z wersji UH-60L. Śmigłowce wykorzystują wspólną awionikę z czterema wyświetlaczami ciekłokrystalicznymi, ale w wersji S-70i została uproszczona.

W Polsce wyprodukowano Black Hawki między innymi dla Filipin, Arabii Saudyjskiej, Turcji, Chile czy Brunei.

Polska policja dysponuje obecnie trzema śmigłowcami S-70i wyprodukowanych w PZL Mielec, służą głównie dla oddziałów specjalnych zwalczających terroryzm

Cztery S-70i z Mielca wykorzystują też nasze Wojska Specjalne. W 2021 r. podpisano umowę na dostawy kolejnych czterech maszyn, które trafić mają do armii do końca 2023 r.

Sikorsky UH-60 Black Hawk

W śmigłowcu wprowadzono wiele innowacyjnych rozwiązań technicznych, np. zawieszenie łopat wirnika nośnego na łożyskach elastomerowych czy kształt końcówek łopat (ze skosem). Zastosowano klasyczny układ dwusilnikowy z czterołopatowym wirnikiem nośnym, czterołopatowym śmigłem ogonowym i niechowanym podwoziem z kołem ogonowym.

Struktura kadłuba zaprojektowana jest tak, aby maksymalnie chronić osoby w niej przebywające m.in. w warunkach lądowania awaryjnego.

SH-60B Seahawk - wersja na amerykańskiej marynarki wojennej

W przedniej części kadłuba znajduje się kabina załogi z dwoma fotelami pilotów i drzwiami wejściowymi po obu stronach kadłuba.

Za kabiną pilotów znajduje się kabina transportowa. W wersji medycznej w kabinie tej mocuje się nosze z rannymi lub chorymi. Z obu stron kabiny transportowej znajdują się szerokie drzwi odsuwane do tyłu. Za kabiną transportową znajdują się zbiorniki paliwa.

Ogólna charakterystyka wersji UH-60M:

  • Załoga: 2 pilotów + 2 strzelców
  • Udźwig: 1450 kg ładunku wewnętrznie lub 11 żołnierzy siedzących lub 6 noszy lub 4100 kg ładunku podwieszanego na linie
  • Długość: 19,76 m łącznie z wirnikami
  • Szerokość: 2,36 m
  • Wysokość: 5,13 m
  • Masa własna: 5 675 kg
  • Zespół napędowy: 2 x silniki General Electric T700-GE-701C/D , 1890 KM każdy
  • Prędkość maksymalna: 294 km/h
  • Prędkość przelotowa: 282 km/h
  • Zasięg bojowy: 590 km
  • Pułap: 5800 m
REKLAMA



REKLAMA
Najnowsze
REKLAMA
REKLAMA
REKLAMA