Hubble odkrywa dwa podwójne kwazary. To nowe drzwi do wczesnego wszechświata

Kwazar to niezwykle jasne serce aktywnej galaktyki, w którym supermasywna czarna dziura intensywnie pożera materię z otaczającego ją gęstego obłoku pyłowo-gazowego. Z uwagi na ich ogromną odległość od Ziemi - wszak kwazary najpowszechniej występowały w bardzo wczesnym wszechświecie - bardzo długo podejrzewano, że są to po prostu gwiazdy. O tym, że są to obiekty spoza naszej galaktyki, astronomowie dowiedzieli się dopiero za pomocą radioteleskopów. W widmach kwazarów naukowcy dostrzegli, że są one przesunięte ku czerwieni, a więc oddalają się od nas zgodnie z prawem Hubble'a. Oznacza to jednocześnie, że znajdują się bardzo daleko od naszej galaktyki, a nawet od naszej grupy galaktyk.

Obserwacje głębokiego wszechświata wskazują, że jeden na 1000 odkrytych kwazarów to kwazar podwójny, czyli dwa kwazary znajdujące się w centrach dwóch łączących się galaktyk. Tym razem, w danych z Hubble’a udało się odkryć dwa takie podwójne kwazary.

Naukowcy podkreślają, że jest to bardzo cenne odkrycie, ponieważ pozwoli badaczom dokładnie przyjrzeć się procesom łączenia galaktyk we wczesnym wszechświecie, a tym samym powstawania podwójnych supermasywnych czarnych dziur. Astronomowie wskazują, że gdy dochodzi do łączenia dwóch dużych galaktyk, od początku zniekształcają się one wzajemnie pod wpływem oddziaływania grawitacyjnego. Te zniekształcenia sprawiają jednocześnie, że do centralnych supermasywnych czarnych dziur wpada znacznie więcej materii, co z kolei „uruchamia” ich kwazary, które blaskiem przyćmiewają całą resztę galaktyki. To intensywne promieniowanie z centrum galaktyki wywiewa z łączących się galaktyk olbrzymie ilości gazu, niejako tłumiąc procesy gwiazdotwórcze (które wymagają gazu jako surowca do tworzenia gwiazd). W efekcie nowa, większa galaktyka powstała w procesie łączenia, staje się spokojną, rozległą galaktyką eliptyczną.

W obu odkrytych teraz parach galaktyk kwazary znajdują się już blisko siebie, w odległości zaledwie 10 000 lat świetlnych (Ziemia znajduje się 26 000 lat świetlnych od centrum naszej galaktyki), przez co można domniemywać, że stosunkowo niedługo (w skali kosmicznej!) galaktyki się ze sobą połączą, a jakiś czas później połączą się także ich supermasywne czarne dziury.

Dla porównania, Układ Słoneczny znajduje się aż 26 000 lat świetlnych od centrum naszej galaktyki.

To jednak dopiero początek odkryć tego typu. Autorzy artykułu naukowego opisującego odkrycie podkreślają, że odkrycie dwóch podwójnych kwazarów potwierdza, że opracowana przez nich metoda poszukiwania takich obiektów za pomocą Hubble'a, teleskopu Gaia oraz teleskopu Sloan, sprawdza się i w najbliższych miesiącach możemy się spodziewać kolejnych odkryć podwójnych kwazarów.