Algorytmy ułatwiają projektowanie trucizn. Oj, mamy problem
AI może zaprojektować toksynę trudną do wykrycia. Naukowcy wprowadzają poprawki do systemów bioochrony.
Sztuczna inteligencja wkroczyła na nowy, niepokojący grunt: potrafi projektować białka o toksycznym działaniu, które mogą omijać dotychczasowe zabezpieczenia biologiczne. Naukowcy ostrzegają, że choć wciąż są to symulacje, potrzebujemy lepszych mechanizmów ochrony przed potencjalnym biozagrożeniem.
AI jako projektant broni biologicznej?
Współczesna sztuczna inteligencja jest w stanie zaprojektować nowe cząsteczki białek na poziomie atomowym. W świecie biotechnologii to ogromna szansa – nowe leki, enzymy, szczepionki. Ale ta sama technologia może posłużyć do stworzenia syntetycznych toksyn, które nie byłyby rozpoznawane przez systemy bezpieczeństwa stosowane przy produkcji DNA i białek. I właśnie temu zagrożeniu postanowili przyjrzeć się naukowcy z zespołu Erica Horvitza z Microsoftu.
Badacze przeprowadzili eksperyment komputerowy, w którym przy użyciu AI wygenerowano ponad 76 tys. wariantów 72 znanych szkodliwych białek, w tym takich jak rycyna czy toksyna botulinowa. Następnie sprawdzono, czy systemy monitorujące zamówienia DNA potrafią wykryć te toksyczne konstrukcje. Wynik? Oryginalne formy były wychwytywane prawidłowo, ale zmutowane przez AI wersje nie zawsze.
Luki w zabezpieczeniach dają się załatać. Ale to wyścig z czasem
Co istotne, eksperyment przeprowadzono całkowicie cyfrowo. Oznacza to, że żadna z toksyn nie została fizycznie wyprodukowana. Celem było jedynie przetestowanie luk w istniejących algorytmach ochronnych. Okazało się, że wystarczyło wprowadzenie kilku niepozornych zmian, by toksyczne białko przeszło przez kontrolę.
Na szczęście naukowcy zaproponowali też rozwiązanie. Udoskonalili oprogramowanie tak, by potrafiło rozpoznawać nie tylko pełne sekwencje toksyn, ale także ich zmodyfikowane fragmenty. Choć zaktualizowane systemy nadal przepuszczały około 3 proc. groźnych wariantów, to i tak oznacza znaczący postęp w ochronie biologicznej.
Eksperci podkreślają, że próby zamawiania toksyn przez osoby nieuprawnione są dziś niemal zerowe. Ale postęp technologiczny, jaki obserwujemy, może to zmienić. Tym bardziej że AI daje możliwość tworzenia struktur, które do tej pory nie istniały w przyrodzie i mogą wymykać się klasyfikacji.
Czy świat jest gotowy na biozagrożenia nowej ery?
AI w biologii to potężne narzędzie, które może zmienić medycynę, rolnictwo i przemysł. Jednak bez odpowiednich zabezpieczeń może też stać się źródłem zupełnie nowych form zagrożenia. Właśnie dlatego naukowcy apelują o współpracę między rządami, firmami produkującymi DNA i środowiskiem naukowym, by monitorować rozwój tej technologii i na bieżąco reagować na potencjalne luki w systemach ochronnych.
Przeczytaj także:
Istotna będzie tu także odpowiednia edukacja – zarówno wśród biologów, jak i programistów. Dzięki temu odpowiedzialność za rozwój AI będzie współdzielona przez wszystkie strony. Jak pokazuje historia nauki, każda potężna technologia może przynieść zarówno dobro, jak i niebezpieczeństwo. To, co zdecyduje o kierunku, to sposób jej wykorzystania.
*Grafika wprowadzająca wygenerowana przez AI
