Prawilne Polki na TikToku domagają się PolExitu. Problem w tym, że nie istnieją
Prawilne Polki na TikToku przekonywały młodych użytkowników, że wyjście Polski z UE to kwestia "wolności wyboru". W rzeczywistości bohaterki popularnych nagrań zostały wygenerowane przez sztuczną inteligencję.
Przez ostatnie kilka dni na polskojęzycznej części TikToka popularność zbierał profil "Prawilne_Polki". Profil prowadzony przez grupę pań szerzył poglądy antyunijne, przekonując że hipotetyczny PolExit byłby z korzyścią dla dla Polski i Polaków. Problem w tym, że pewne siebie kobiety odziane w biało-czerwone koszulki i powtarzające hasła znane ze skrajnie prawicowych narracji po prostu nie istnieją.
Polexit z generatora filmików. TikTokowe „Polki” szerzą nastroje antyunijne
Sprawę jako pierwszy nagłośnił analityczny kolektyw Res Futura, który zwrócił uwagę na skalę i precyzyjne targetowanie przekazu. Według jego analiz treści były kierowane głównie do osób w wieku 15-25 lat i zaprojektowane tak, by maksymalnie wykorzystać algorytmy platformy. W ciągu około dwóch tygodni konto wygenerowało niemal 200 tys. wyświetleń i blisko 20 tys. polubień, co oznaczało bardzo wysoki - około 10-procentowy - stosunek reakcji do odsłon.
Materiały szybko trafiły pod lupę mediów, m.in. Euronews, Gazety Wyborczej czy TokFM, które opisały je jako przykład nowej generacji dezinformacji: taniej, masowej i opartej na generatywnej AI. Aleksandra Wójtowicz z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych wskazywała, że nagrania zdradzały techniczne niedoskonałości z nienaturalną mimikę czy rozjazd obrazu z dźwiękiem z ale dla części odbiorców były one praktycznie niezauważalne. - To, co dla jednych jest oczywistą sztucznością, dla innych pozostaje całkowicie wiarygodne - stwierdziła.
Dodatkowym elementem operacji było przejęcie istniejącego konta. Jak ustaliły redakcje Wyborcza.biz i Konkret TVN24, profil funkcjonował wcześniej pod inną nazwą i publikował neutralne, rozrywkowe treści po angielsku. Zmiana nazwy na "Prawilne Polki", nowy opis i publikacja gotowych materiałów nastąpiły jednocześnie w połowie grudnia, już na bazie zgromadzonej wcześniej publiczności. To pozwoliło ominąć etap budowania zasięgów od zera.
Po interwencji mediów i zgłoszeniach użytkowników konto zostało usunięte przez TikTok. Platforma w komunikacie zwrotnym poinformowała, że nie dopuszcza rozpowszechniania wprowadzających w błąd treści politycznych ani fikcyjnych postaci tworzonych w celu manipulowania opinią publiczną. Jednocześnie przy wyszukiwaniu hasła "Polexit" pojawiło się ostrzeżenie o dezinformacji. Aleksandra Wójtowicz uwagę na tzw. "efekt hydry": po zablokowaniu jednego profilu szybko mogą pojawić się kolejne, często w zmodyfikowanej formie.
W sprawie zainterweniował już Dariusz Standerski, wiceminister cyfryzacji, który wystosował oficjalne pismo do wiceprzewodniczącej Komisji Europejskiej Henny Virkkunen. Standerski wnioskuje w nim o podjęcie działań nadzorczych oraz wszczęcie postępowania w sprawie TikToka na gruncie przepisów Aktu o usługach cyfrowych (DSA).
Skala tego zjawiska, jego potencjalne konsekwencje dla stabilności politycznej oraz wykorzystywanie technologii generatywnych w celu podważenia fundamentów demokracji wymagają natychmiastowej reakcji ze strony instytucji Unii Europejskiej
Plaster na zakażoną ranę
Wątek ten wywołał też krytyczną refleksję nad rolą samych mediów. Analityczka mediów społecznościowych Anna Mierzyńska w swojej publikacji ostrzega, że nagłaśnianie pojedynczych, niszowych kont może paradoksalnie wzmacniać ich przekaz. Jej zdaniem antyunijna propaganda w sieci nie jest zjawiskiem nowym i trwa co najmniej od 2020 roku, a wyrywanie jednego przypadku z kontekstu - zwłaszcza bez solidnych danych porównawczych - może tworzyć fałszywe wrażenie rosnącego "trendu".
Tymczasem dostępne sondaże pokazują obraz bardziej złożony. Badania cytowane przez Euronews wskazują, że choć odsetek osób deklarujących poparcie dla Polexitu sięga około jednej czwartej respondentów, wyraźna większość Polaków pozostaje przeciwna wyjściu z UE. Równolegle TikTok stał się jednym z głównych źródeł informacji politycznej dla najmłodszych wyborców, co czyni go atrakcyjnym polem działań dla aktorów próbujących wpływać na debatę publiczną.
Więcej na temat dezinformacji:
Jest tego więcej
Ustaw Spider’s Web jako preferowane medium w Google
