W twojej miejscowości jakość powietrza jest zła? Możesz mieć problem z zakupami

Zespół naukowców z Uniwersytetów w Birmingham i Manchesterze postanowił sprawdzić, jak ekspozycja na wysokie stężenie pyłów zawieszonych (PM) wpływa na zdolności poznawcze człowieka. Badanie, opublikowane w Nature Communications, wykazało, że nawet krótkotrwały kontakt z zanieczyszczonym powietrzem obniża zdolność do selektywnej uwagi oraz rozpoznawania emocji.

Aby uzyskać rzetelne wyniki, eksperyment przeprowadzono w kontrolowanych warunkach laboratoryjnych. Uczestników podzielono na dwie grupy – jedna oddychała czystym powietrzem, druga została wystawiona na działanie zanieczyszczeń pochodzących z dymu świec. Ich zdolności poznawcze testowano zarówno przed, jak i cztery godziny po ekspozycji.

Wyniki eksperymentu są jednoznaczne – osoby narażone na wysoki poziom zanieczyszczeń miały większe trudności z koncentracją, ignorowaniem rozpraszaczy takich jak reklamy oraz interpretowaniem emocji innych ludzi. To oznacza, że nawet zwykłe zakupy w supermarkecie mogą stać się wyzwaniem – trudniej nam się skupić na liście zakupów, porównać ceny, a także właściwie odczytać emocje kasjera czy innego klienta.

Eksperci sugerują, że za te problemy może być odpowiedzialny stan zapalny wywołany zanieczyszczeniem, zauważając, że podczas gdy zakłócone zostały selektywna uwaga i rozpoznawanie emocji, pamięć robocza działała jak trzeba. Wskazuje to, że niektóre funkcje mózgu są bardziej odporne na krótkotrwałe narażenie na zanieczyszczenie.

Profesor Francis Pope z Uniwersytetu w Birmingham, współautor badania, podkreśla, że zmniejszona produktywność wpływa na wzrost gospodarczy, co dodatkowo podkreśla pilną potrzebę surowszych przepisów dotyczących jakości powietrza i środków ochrony zdrowia publicznego w celu zwalczania szkodliwych skutków zanieczyszczeń dla zdrowia mózgu, szczególnie w silnie zanieczyszczonych obszarach miejskich.

Funkcjonowanie poznawcze obejmuje różnorodne procesy umysłowe, które są kluczowe dla codziennych zadań. Selektywna uwaga, na przykład, pomaga w podejmowaniu decyzji i zachowaniu ukierunkowanym na cel, takim jak priorytetyzacja przedmiotów na liście zakupów w supermarkecie, przy jednoczesnym ignorowaniu innych produktów i opieraniu się zakupom pod wpływem impulsu.

Pamięć robocza pełni funkcję tymczasowej przestrzeni roboczej do przechowywania i przetwarzania informacji, jest niezbędna do wykonywania zadań wymagających jednoczesnego przetwarzania i przechowywania, a także do wykonywania zadań wymagających wykonywania wielu zadań naraz, takich jak planowanie harmonogramu lub prowadzenie wielu rozmów.

Poznanie społeczno-emocjonalne, które obejmuje wykrywanie i interpretowanie emocji u siebie i innych, pomaga kierować społecznie akceptowalnym zachowaniem. Chociaż są to oddzielne umiejętności poznawcze, współpracują one ze sobą, aby umożliwić pomyślne ukończenie zadań zarówno w pracy, jak i w innych aspektach życia.

Więcej o problemie czystego powietrza przeczytasz na Spider's Web:

Ogólnie rzecz biorąc, badanie podkreśla potrzebę dalszych badań w celu zrozumienia mechanizmów, poprzez które zanieczyszczenie powietrza wpływa na funkcje poznawcze, a także zbadania długoterminowych skutków, zwłaszcza dla grup wrażliwych, takich jak dzieci i osoby starsze.

Globalnie zanieczyszczenie powietrza jest głównym czynnikiem ryzyka środowiskowego dla zdrowia ludzkiego, zwiększając przedwczesną śmiertelność. Szkodliwy wpływ złej jakości powietrza na układ sercowo-naczyniowy i oddechowy jest powszechnie znany, a także powiązany z chorobami neurodegeneracyjnymi, takimi jak stwardnienie rozsiane, choroba Alzheimera i choroba Parkinsona.

PM _2,5 to pył zawieszony o średnicy nie większej niż 2,5 μm. Ten typ zanieczyszczenia powietrza jest w największym stopniu odpowiedzialny za skutki zdrowotne ludzi. W 2015 r. około 4,2 mln zgonów przypisuje się cząstkom tej wielkości. Podwyższony poziom pyłu PM _2,5 był przyczyną 43 tys. przedwczesnych zgonów w 2019 r. w Polsce. 

Odkrycia naukowców z Birmingham i Manchesteru pokazują, że czyste powietrze to nie tylko kwestia komfortu, ale także zdolności do efektywnego funkcjonowania na co dzień. Jeśli smog może utrudniać tak proste czynności jak zakupy czy rozmowa z drugą osobą, to jak wpływa na pracę, naukę czy podejmowanie decyzji?

Dzięki tego typu badaniom mamy coraz więcej dowodów na to, że walka z zanieczyszczeniem powietrza to nie tylko kwestia ekologii, ale także naszego zdrowia psychicznego i poznawczego. Warto o tym pamiętać – zwłaszcza w miastach, gdzie jakość powietrza wciąż pozostawia wiele do życzenia.