Twój mózg ma trzy "daty ważności". Tak się starzejemy
Starzenie się to proces nieunikniony, dotykający każdego z nas. Choć zmiany zewnętrzne są widoczne gołym okiem, to co dzieje się w naszym mózgu, długo pozostawało tajemnicą. Nowe badania rzucają na ten proces zupełnie nowe światło, wskazując na trzy kluczowe momenty, w których starzenie mózgu przyspiesza.
Czy zastanawiałeś się, kiedy twój mózg zaczyna odczuwać upływ czasu? Najnowsze badanie opublikowane w prestiżowym czasopiśmie „Nature” rzuca nowe światło na to, jak nasz mózg się starzeje i jakie procesy za tym stoją.
Badacze postanowili przyjrzeć się starzeniu mózgu z bliska. W tym celu przeanalizowali skany MRI (rezonans magnetyczny) mózgów blisko 11 000 osób w wieku od 45 do 82 lat. To ogromna próba badawcza, pozwalająca na wyciągnięcie wiarygodnych wniosków.
Zespół określił wiek mózgu ludzi, wykorzystując sztuczną inteligencję do analizy konkretnych cech fizjologicznych, takich jak objętość i powierzchnia mózgu. Ujawniło to stopień, w jakim ich mózgi ulegają przyspieszonemu starzeniu.
Zespół ocenił też stężenie około 3000 białek we krwi prawie 5000 uczestników. Zmiany w stężeniu białek we krwi powinny odzwierciedlać podobne zmiany w mózgu.
Trzy punkty zwrotne
Wyniki badań okazały się zaskakujące. Okazało się, że starzenie mózgu nie przebiega liniowo, ale skokowo, z trzema wyraźnymi pikami. Badacze odkryli, że procesy starzenia mózgu przyspieszają w trzech kluczowych momentach – w wieku 57, 70 i 78 lat:
- Około 57 roku życia: To moment, w którym u wielu osób zaczynają się pojawiać pierwsze subtelne zmiany w funkcjonowaniu poznawczym. Badania wskazują, że w tym wieku mogą zachodzić zmiany w mikrostrukturze mózgu.
- Około 70 roku życia: Kolejny etap, w którym procesy starzenia wyraźnie przyspieszają. Zmiany te mogą być związane z kumulacją uszkodzeń komórek nerwowych.
- Około 78 roku życia: Trzeci i ostatni zidentyfikowany pik. W tym okresie zmiany w mózgu mogą być już znaczące i wpływać na codzienne funkcjonowanie.
Więcej o zagadkach mózgu przeczytasz na Spider's Web:
Białka, które odpowiadają za fale
Jednym z najciekawszych odkryć tego badania było zidentyfikowanie 13 białek, które wpływają na tempo starzenia się mózgu i które w przyszłości mogą stać się celem terapii przeciwstarzeniowych.
Niektóre z nich mogą przyspieszać ten proces, inne zaś go spowalniać. Co więcej, ich obecność we krwi może być wykorzystywana jako biomarker do przewidywania ryzyka chorób neurologicznych.
Naukowcy odkryli, że najwyższe stężenie wspomnianych 13 białek osiągnęło szczyt właśnie w wieku 57, 70 i 78 lat. Może to odzwierciedlać „fale” starzenia się mózgu, które można wykorzystać jako punkt odniesienia do opracowania terapii i leków zapobiegających starzeniu się mózgu.
Dieta, ruch, sen i łamigłowki
W dobie starzejącego się społeczeństwa (według ONZ liczba osób powyżej 60. roku życia ma się podwoić do 2050 r.) lepsze zrozumienie procesów starzenia mózgu jest kluczowe. Badanie takie jak to otwiera drzwi do skuteczniejszych metod zapobiegania i leczenia chorób związanych z wiekiem.
Oczywiście, nie oznacza to, że po przekroczeniu 57, 70 czy 78 lat nagle staniemy się „mniej sprawni umysłowo”. To raczej sygnał, że warto dbać o mózg przez całe życie. Zdrowa dieta, aktywność fizyczna, regularny sen i stymulacja umysłowa to czynniki, które mogą pozytywnie wpływać na kondycję naszego mózgu. Trening umysłu (np. rozwiązywanie łamigłówek czy nauka nowych umiejętności) oraz odpowiednia ilość snu to fundamenty zdrowego mózgu.
Nowe badania dostarczają cennych informacji na temat starzenia się mózgu. Odkrycie trzech punktów zwrotnych i identyfikacja powiązanych protein to krok milowy w neurobiologii. Miejmy nadzieję, że te odkrycia przyczynią się do opracowania skutecznych metod spowalniania procesu starzenia i poprawy jakości życia w starszym wieku.
