Program Czyste Powietrze 2025. Pełne dofinansowanie już nie dla każdego
Program Czyste Powietrze to jeden z najbardziej rozpoznawalnych projektów proekologicznych w Polsce, który ma na celu poprawę jakości powietrza i walkę ze smogiem. Już teraz wiemy, że od 2025 r. wejdą w życie zmiany, które mogą znacząco wpłynąć na jego skuteczność i dostępność dla mieszkańców.
Czyste Powietrze to program, który ma realny wpływ na jakość powietrza w Polsce. Tysiące domów zyskało nowe, ekologiczne źródła ciepła dzięki dotacjom. Ale nie było idealnie.
Nadużycia i skomplikowane procedury doprowadziły do decyzji Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), który w listopadzie 2024 r. wstrzymał przyjmowanie nowych wniosków.
Fundusz twierdził, że konieczne są reformy i uszczelnienie systemu, a to wymaga przerwy.
Reforma programu jest konieczna, by wyeliminować nadużycia i nadal działać na rzecz czystego powietrza oraz niższych rachunków za ogrzewanie
- podało w komunikacie Ministerstwo Ochrony Środowiska.
Od 31 marca 2025 r. wchodzi w życie nowa odsłona programu. Dzisiaj znamy już kilka szczegółów i wiemy co się zmieni. Rąbka tajemnicy uchylił Robert Gajda, zastępcą prezesa zarządu NFOŚiGW, w wywiadzie se serwisem termomodernizacja.pl.
Czyste Powietrze 2025 - jakie dofinansowanie?
Najważniejsze pytanie dotyczy pieniędzy. Czy 100 proc. dofinansowania pozostanie w programie? Tu trzeba przygotować się na zmiany.
100 proc. dofinansowania pozostanie wyłącznie dla osób najuboższych. Uważam, że beneficjent, który wnosi choćby 10 proc. wkładu własnego, jest bardziej zmotywowany do pilnowania jakości prac oraz terminowości wykonania inwestycji. Niestety, gdy wszystko jest za darmo, pojawiają się nadużycia i brak troski o jakość realizacji
- powiedział Robert Gajda w rozmowie z termomodernizacja.pl.
Zaznaczył on, że w nowej edycji programu wprowadzone zostanie wsparcie skierowane specjalnie do najuboższych.
Wcześniej funkcjonowało prefinansowanie na 50 proc. kosztów, ale niestety stało się ono źródłem licznych nadużyć. Program miał wspierać najbiedniejszych, tymczasem okazało się, że z najwyższego poziomu dofinansowania korzystało 40 proc. wnioskodawców, mimo że realne ubóstwo energetyczne w Polsce dotyczy około 10 proc. społeczeństwa
- podkreśla Robert Gajda.
Więcej o programie Czyste Powietrze przeczytasz na Spider's Web:
Czyste Powietrze 2025. Koniec z zaległościami
Zmiany pojawią się także jeśli chodzi o rozpatrywanie wniosków. Proces ma znacznie przyspieszyć, a już teraz udało się osiągnąć poziom 6000 wniosków rozpatrywanych tygodniowo.
Robert Gajda powiedział, że na początku tego roku NFOŚiGW zinwentaryzował prawie 200 tys. nierozpatrzonych wniosków z 2023 r. "zostawionych przez naszych poprzedników opiewających na kwotę 2,6 mld zł". Dodał, że wszystkie zaległe wnioski mają zostać rozpatrzone do końca marca 2025 r.
Kolejnym krokiem ma być połączenie Centralnej Bazy Czystego Powietrza z CEEB. Dzięki temu fundusz będzie dokładnie wiedzieć, gdzie znajdują się „kopciuchy” i gdzie występuje ubóstwo energetyczne.
Czyste powietrze 2025 - nowe zasady
Zmianie ulegnie także system audytorów. Fundusz zapowiedział odejście od audytów energetycznych na rzecz świadectw charakterystyki energetycznej i oceny energetycznej z wizytą eksperta w każdym domu.
Mamy złe doświadczenia z obecnymi audytorami. Mieliśmy sytuacje, w których audyty można było kupić w internecie za 200–300 zł. Były one fałszowane i nie miały nic wspólnego z rzeczywistością. Teraz świadectwa charakterystyki energetycznej działają na podobnej zasadzie, ale wprowadzamy obowiązek, aby osoba przeprowadzająca ocenę była obecna na miejscu przedsięwzięcia
- powiedział zastępcą prezesa zarządu NFOŚiGW.
Operatorzy w programie Czyste Powietrze będą wsparciem dla beneficjentów najwyższego i podwyższonego poziomu dofinansowania. Ich działanie będzie polegało na pomocy w określeniu zakresu inwestycji, złożeniu wniosku o dofinansowanie, monitorowaniu realizacji inwestycji zgodnie z zasadami programu oraz prawidłowym rozliczeniu dotacji.
NFOŚiGW zakłada, że w pierwszej kolejności funkcję operatorów będą pełnić zainteresowane gminy, a uzupełniająco wybierani będą inni operatorzy w drodze naboru.
Ministerstwo Ochrony Środowiska zapowiedziało też, że w nowej odsłonie programu Czyste Powietrze obowiązywać będą zasady:
- podniesienie standardu energetycznego domu będzie wymogiem;
- zmiany wyeliminują praktyki dotyczące przepisywania domów pod dotacje czy zawyżania kosztów;
- stworzony zostanie system operatorów, którzy będą pomagać Polkom i Polakom od momentu projektu przez cały proces realizacji;
- nowym wymogiem w programie ma być również OC wykonawcy.
- obowiązek wypłaty zaliczki na konto beneficjenta, a nie wykonawcy,
- uzyskanie określonego standardu energetycznego – przedsięwzięcie musi prowadzić do zapotrzebowania na energię użytkową nie większego niż 120 kWh/m2.
- zmienią się zasady przyznawania dotacji, tak by najwyższa pomoc efektywnie trafiała do najuboższych gospodarstw domowych.
