Gigantyczna dziura na Syberii wciąż się powiększa. Znajdują w niej coraz dziwniejsze rzeczy
Syberia, znana z surowych warunków klimatycznych, skrywa tajemnicę, która od lat intryguje naukowców i miłośników zagadek. Mowa o gigantycznej dziurze, która z każdym rokiem staje się coraz większa. Jej kształt przypomina to, co widzimy w filmach science fiction - gigantyczną płaszczkę, skorupiaka lub kijankę. A wszystko zaczęło się od niepozornej szczeliny, którą udało się dostrzec dopiero po latach na starych zdjęciach satelitarnych.
Krater Batagaika to rozszerzająca się rozpadlina na Syberii i największy na świecie krater wiecznej zmarzliny. Krater Batagajka znajduje się w Jakucji. Nazywany jest czasem "bramą do piekła", ze względu na niesamowite wrażenie, jakie robi. Zdjęcia z kosmosu, w tym odtajnione fotografie szpiegowskie z czasów Zimnej Wojny, pokazują, że dziura szybko się powiększa.
60 lat patrzenia z kosmosu
Początkowo był to cienki wąwóz, ledwo widoczny na odtajnionych zdjęciach satelitarnych z lat 60. Teraz jest to przepaść ze stromymi klifami, wyraźnie widoczna z kosmosu. Według US Geological Survey dziura powiększyła się aż trzykrotnie między 1991 a 2018 r.
Powiększanie się krateru rejestrowało wiele satelitów – od odtajnionych zdjęć satelitarnych zebranych w latach 60. XX wieku, po aktualne obrazy z czujników wielospektralnych z satelity Landsat i europejskiego satelity Copernicus Sentinel-2. Dzięki temu udało się stworzyć ciągły obraz obejmujący ostatnie 60 lat.
Seria zdjęć wykonanych na przestrzeni lat przez satelity programu Landsat pokazuje, że wyrwa rozszerza się z zapadliska w 1991 r. do krateru ze stromymi klifami w 2024 r. 10-metrowa rozdzielczość Sentinel-2A w naturalnych pasmach kolorów zapewnia bardziej szczegółowy widok krateru.
Krater ma obecnie około 1 km długości, 800 m szerokości i 50 m głębokości, a na jego południowo-zachodnim krańcu znajduje się pionowa ściana lodu o wysokości 70 m.
Krater zajmuje powierzchnię około 81 ha i od 1991 do 2018 r. zwiększył się trzykrotnie, przy czym najszybsze powiększenie miało miejsce w latach 2010–2014.
Więcej o technologii i odkrywaniu tajemnic przeszłości znajdziesz na Spider`s Web:
Krater Batagaika to wina człowieka
Rabunkowa eksploracja złóż mineralnych i wycinka drzew naraziły powierzchnię naszej planety na erozję w niespotykanej wcześniej skali. Ziemia, która nie była już zacieniona przez drzewa, latem stawała się cieplejsza niż zwykle. Do tego dochodzą gazy cieplarniane.
Wieczna zmarzlina pod cieplejszą warstwą gleby zaczęła się rozmrażać. Gdy lód został wystawiony na cieplejsze temperatury, topnienie przyspieszyło. Naukowcy twierdzą, że gdy ten proces się rozpocznie, nie można go już zatrzymać.
Podróż w czasie
Każda odsłonięta warstwa ściany krateru Batagaika jest niczym migawka w czasie, pomagająca naukowcom zrozumieć miniony klimat. Warstwy wiecznej zmarzliny odsłonięte na dnie mogą mieć nawet 650 000 lat. Naukowcy odkryli w kraterze również zmumifikowane dzikie zwierzęta. W 2018 r. znaleziono szczątki 42 000-letniego źrebaka wymarłego gatunku konia.
Niestety, odkrycia archeologiczne, to jeden z niewielu plusów tej sytuacji. W miarę rozmarzania wiecznej zmarzliny do atmosfery uwalnia się dwutlenek węgla, metan i podtlenek azotu - gazy cieplarniane, które napędzają globalne ocieplenie.
W badaniu opublikowanym w czerwcu w czasopiśmie Geomorphology naukowcy wykorzystali dane satelitarne i z dronów do skonstruowania trójwymiarowych modeli wielkiego zapadliska i obliczenia jego rozszerzania się w czasie. Odkryli, że objętościowo w kraterze Batagaika roztopiło się około 14 Piramid w Gizie lodu i ziemi. Objętość krateru zwiększa się o około milion metrów sześciennych rocznie. Naukowcy obliczyli również, że zapadlisko uwalnia około 4000 do 5000 t CO2 rocznie.
To mniej więcej tyle ile 2100 amerykańskich gospodarstw domowych rocznie.
