Jaka szybkość pamięci RAM? Różnica pomiędzy MHz vs MT/s

Taktowanie pamięci RAM ma istotny wpływ na działanie procesora, a więc w konsekwencji całego komputera. Im szybsza pamięć RAM, tym szybsze działanie komputera.

Jeszcze większe znaczenie ma taktowanie RAM w przypadku zintegrowanych grafik. Te układy nie mają dedykowanej pamięci graficznej i korzystają z pamięci systemowej. Im więc szybsza pamięć RAM, tym szybsze działanie zintegrowanej grafiki.

Sęk w tym, że producenci RAM zrezygnowali z podawania szybkości pamięci RAM wyrażanej w megahercach (MHz) i zaczęli stosować megatransfery na sekundę (MT/s). Co przynoszą takie zmiany? Poniższy artykuł dotyczy wszystkich pamięci typu DDR, a więc również DDR5 czy DDR4.

Dla użytkownika końcowego... żadna. Wyjaśnijmy jednak kilka kwestii - od zawsze (a raczej od wprowadzenia pamięci DDR) taktowanie pamięci RAM podawane jest jako efektywne, a nie rzeczywiste. Okeeeej. Można trochę jaśniej?

Na przykład - kupujemy pamięć RAM 4133 MHz (o czym informuje nas oznaczenie i specyfikacja na pudełku). Instalujemy pamięć, ładujemy w BIOS odpowiedni profil RAM (czyli 4133 MHz). Potem sprawdzamy taktowanie pamięci RAM (np. w zakładce Memory w CPU-Z) i... wyświetla nam się połowa tej wartości, czyli 2066 MHz (lub wartość do niej zbliżona). O co chodzi?

Nie ma powodów do paniki, wszystko jest w jak najlepszym porządku. Otóż rzeczywiste taktowanie tej pamięci to 2066 MHz, a efektywne to 4133 MHz. Skąd się wzięło taktowanie efektywne? Jako że to pamięć DDR (ang. Double Data Rate), która umożliwia transfer danych o podwójnej wartości (dwa transfery danych na cykl zegara), więc pomnożono po prostu taktowanie rzeczywiste razy 2.

Lekka ściema z tym taktowaniem efektywnym? Jak najbardziej, ale tak się po prostu przyjęło. W końcu jednak stwierdzono, że trzeba zrobić z tym porządek i taktowanie efektywne podawane w MHz, zamieniono po prostu na MT/s (megatransfery na sekundę), co jest zdecydowanie lepszą miarą szybkości pamięci. Efektywne taktowanie podawane w MHz, zamieniono więc na rzeczywistą prędkość transferu danych.

Podobne "fikołki" robiono kiedyś z taktowaniem pamięci kart graficznych - tam mnożnik mógł wynosić na przykład razy 4, więc podawane wartości były naprawdę kosmiczne. Na szczęście w większości przypadków z tego zrezygnowano. Taktowanie zresztą ma tu znacznie drugorzędne - tym co się liczy jest rzeczywisty transfer (który oczywiście też zależy od taktowania VRAM).

A skąd się wzięły niewielkie różnice w taktowaniu na powyższym zrzucie ekranowym z CPU-Z? Przy ustawieniach 4133 MHz, pamięć powinna pracować z rzeczywistym taktowaniem 2066 MHz, pod warunkiem, że taktowanie magistrali systemowej (bus speed) wynosi równe 100 MHz (100 x 20,66). Teoria teorią, a w praktyce te taktowanie może być minimalnie niższe, lub minimalnie wyższe, nawet przy domyślnych ustawieniach (które w tym przypadku powinno wynosić 100 MHz). Jeśli weźmiemy faktyczne taktowanie magistrali (99,75 MHz) i użyjemy wykorzystany mnożnik RAM (20,66), to otrzymamy właśnie rzeczywiste taktowanie RAM równe 2060,9 MHz, a więc efektywnie 4122 MT/s. Różnica w wydajności (w porównaniu do 4133 MHz wedle poprzedniej nomenklatury) będzie całkowicie niezauważalna

Zobacz inne artykuły związane z tematem?

Aktualnie w sklepach spotkamy się więc z pamięciami RAM, które posiadają zarówno starsze oznaczenia MHz, jak i nowsze MT/s. Oznacza to dokładnie to samo. Postanowiono po prostu odejść od efektywnego taktowania i oznaczać szybkość pamięci RAM przez bardziej prawidłowe MT/s. Ot i cała tajemnica.