Pamięć RAM synchronicznie czy asynchronicznie? Tak uzyskasz lepszą wydajność

Jeśli zaliczasz się do użytkowników, którzy chcą lepiej poznać bebechy swojego komputera i sprawić, by podzespoły pracowały z maksimum możliwości, a nie na pół gwizdka, to trafiłeś w dobre miejsce.

Większość użytkowników pozostawia automatyczne ustawienia RAM lub ogranicza się do uruchomienia profilu RAM, co jednak nie jest rozwiązaniem zapewniającym najwyższą wydajność.

Należy tu zaznaczyć, że synchroniczna lub asynchroniczna praca pamięci RAM to problem, który dotyczy użytkowników procesorów AMD Ryzen. Wprowadza to nieco zamętu, ale daje też więcej możliwości konfiguracyjnych dla użytkownika. Takich dylematów nie mają użytkownicy procesorów Intela.

W uproszczeniu - pamięć RAM działa synchronicznie, gdy jej taktowanie jest równe taktowaniu kontrolera pamięci, a asynchronicznie, gdy te częstotliwości są różne. Problem jest dość złożony i nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi na pytanie, który z trybów jest lepszy - a raczej, który z nich da nam wyższą wydajność.

Wszystko zależy nie tylko od platformy (AM4 czy AM5), ale i od konkretnej serii procesorów, bowiem tam właśnie kryje się kontroler pamięci RAM. Duże różnice w obsłudze pamięci RAM występują nawet pomiędzy procesorami AMD Ryzen w zależności od tego, czy są to wersje G (z mocną zintegrowaną grafiką), czy też te standardowe.

Przejście w tryb asynchroniczny daje nam dostęp do wyższego taktowania RAM, ale desynchronizacja zegarów może negatywnie wpłynąć na wydajność. Może to prowadzić do takich sytuacji, gdzie komputer z pamięcią RAM o wysokiej częstotliwości działającej w trybie asynchronicznym będzie działać wolniej niż ten sam komputer z niższą częstotliwością RAM, ale działającą w trybie synchronicznym.

Przejście na tryb synchroniczny o niższym taktowaniu, oprócz oczywistych korzyści, może przynieść dodatkowe korzyści - dzięki niższemu taktowaniu RAM możemy obniżyć opóźnienia (bardzo istotne zwłaszcza w przypadku DDR5), a nawet napięcia.

Oto przykład pamięci DDR4 o taktowaniu 4400 MT/s. Procesor i płyta główna umożliwiały pracę z taką częstotliwością, ale w trybie asynchronicznym. Obniżenie taktowania do 2066 MHz (4133 MT/s) pozwoliło na obniżenie CL z 19-26-26-46 na 18-22-22-45, a napięcia z 1.5V na 1.4V. Zwracam uwagę, że użyto tu procesora Ryzen G, którego możliwości kontrolera RAM są znacznie wyższe od standardowych modeli.

Oczywiście im większe możliwości pod względem taktowania ma pamięć, tym większe mamy możliwości w regulacji CL i napięcia po zejściu z maksymalnego taktowania.

W przypadku platformy AM4/DDR4 dbamy o to, by uzyskać to samo taktowanie zegarów MCLK (pamięć), FCLCK (infinity fabric) i UCLK (kontroler RAM), czyli 1:1:1. Podstawą trybu synchronicznego w przypadku AM5/DDR5 jest jednak tylko taktowanie UCLK i DRAM (domena zegarowa FCLK została odseparowana).

Tryb synchroniczny w procesorach AM5 kończy się mniej więcej w okolicach taktowania 6200/6400 MT/s. Jeśli wykorzystamy RAM działający z szybkością 6000 MT/s (3000 MHz) to UCLK powinien automatycznie ustawić się na taką samą częstotliwość.

Chwileczkę, a co z FCLK? Na platformie AM5 i DDR5 jego synchroniczne taktowanie nie ma już znaczenia. Tutaj możemy jedynie zadbać o jak najwyższe taktowanie. W przypadku 7. i 8. generacji procesorów Ryzen, zazwyczaj jego możliwości kończą się na 2100-2500 MHz. Dopiero 9. generacja (Granite Ridge) ma przynieść zmiany w tej kwestii (ponoć 3000 MHz nie będzie problemem).

Jeśli jednak uruchomimy pamięci z prędkością 8000 MT/s (4000 MHz), UCLK nie będzie w stanie osiągnąć takiej częstotliwości, co oznacza, że działamy w trybie asynchronicznym.

Czy wysokie taktowanie RAM nie pozwoli nam zniwelować niedogodności trybu asynchronicznego? To zależy jak wysokie będzie - teoretycznie dopiero w okolicach 8000 MT/s należy liczyć na widoczny wzrost wydajności.

Zobacz inne powiązane poradniki na Spider's Web:

Oczywiście wysokie taktowanie RAM równa się wysokiej cenie, więc optymalnym rozwiązaniem na platformie AMD AM5 wciąż pozostaje tryb synchroniczny z tanimi zestawami DDR5. Częstotliwość pracy pamięci RAM ma też mniejsze znacznie w przypadku procesorów dla graczy X3D, bo duża pamięć podręczna robi tu swoje.

Jak sprawdzić częstotliwość pracy zegarów FLCK, UCLK i MCLK? Najlepiej sięgnąć po darmową wersję HWInfo - wszystkie informacje znajdziesz w zakładce Czujniki.