LLRV to latające rusztowanie. Oto najdziwniejszy pojazd latający zbudowany przez człowieka
Czy wiesz, jak NASA uczyła swoich astronautów lądować na Księżycu? Nie było to łatwe zadanie, ponieważ Księżyc ma zupełnie inną grawitację niż Ziemia. Dlatego NASA stworzyła specjalne pojazdy, które symulowały warunki księżycowe i pozwalały astronautom ćwiczyć manewry i techniki lądowania. Te pojazdy nazywały się Lunar Landing Research Vehicle (LLRV) i były jednym z najważniejszych elementów programu Apollo. I przy okazji chyba najdziwniejszymi pojazdami latającymi, jakie kiedykolwiek zbudował człowiek.
LLRV to skrót od angielskiej nazwy Lunar Landing Research Vehicle, co oznacza pojazd badawczy do lądowania na Księżycu. Były to eksperymentalne "samoloty" pionowego startu i lądowania (VTOL), które wyglądały jak wielkie metalowe rusztowania z silnikami i rakietami. Zostały zaprojektowane i zbudowane przez firmę Bell Aerosystems we współpracy z NASA w latach 60. XX wieku.
LLRV miały na celu stworzenie symulatora dla lądowań księżycowych. Były używane przez Centrum Badań Lotniczych NASA (FRC), obecnie znane jako Centrum Badań Lotniczych imienia Neila Armstronga, w bazie lotniczej Edwards w Kalifornii. Tam naukowcy i piloci badali i analizowali techniki pilotażu potrzebne do sterowania i lądowania modułu księżycowego Apollo w niskiej grawitacji Księżyca.
Jak działały LLRV? Były to pojazdy startujące pionowo, które używały jednego silnika odrzutowego zamontowanego w centrum, tak aby zawsze był skierowany pionowo. Silnik ten był regulowany, by "anulować" piątą szóstą masy pojazdu i symulować zmniejszoną grawitację Księżyca. Pojazd używał również rakiet na nadtlenek wodoru, które mogły dość dokładnie imitować zachowanie lądownika księżycowego. Szesnaście mniejszych silników rakietowych na nadtlenek wodoru, zamontowanych parami, dawało pilotowi kontrolę nad pochyleniem, odchyleniem i przechyłem.
LLRV były wyposażone w systemy kontroli lotu, telemetrii, komunikacji i bezpieczeństwa. Miały też fotel katapultowy dla pilota na wypadek awarii lub utraty kontroli nad pojazdem. W takim przypadku pilot mógł się katapultować i spadochronem opaść na ziemię.
Fotele klasy zero-zero
Sukces dwóch LLRV doprowadził do budowy trzech Lunar Landing Training Vehicles (LLTV), ulepszonej wersji LLRV, przeznaczonej dla astronautów Apollo w Centrum Załogowych Lotów Kosmicznych w Houston w Teksasie. Jeden LLRV i dwa LLTV zostały zniszczone w katastrofach, ale system fotela katapultowego bezpiecznie uratował pilota we wszystkich przypadkach.
Po aktywacji fotel wyrzucał pilota w górę z pojazdu z przyspieszeniem około 14-krotności siły grawitacji przez około pół sekundy. System wyrzucał fotel i pilota na wysokość około 80 m, gdzie spadochron mógł zostać automatycznie i pomyślnie rozłożony. Fotel był wyprodukowany przez Weber Aircraft LLC i był to jeden z pierwszych foteli wyrzucanych klasy zero-zero, zdolny uratować pilota, nawet jeśli maszyna była nieruchoma na ziemi.
Tym pojazdem latał pierwszy człowiek na Księżycu
Ostatnia faza każdego lądowania Apollo była ręcznie pilotowana przez dowódcę misji. Z powodu problemów z wyborem miejsca lądowania Neil Armstrong, dowódca Apollo 11 i pierwszy człowiek, który postawił stopę na powierzchni Księżyca, powiedział, że jego misja nie byłaby udana bez intensywnego treningu na LLTV.
Pierwszy lot Neila Armstronga na "latającym rusztowaniu" odbył się 27 marca 1967 r. Natomiast 6 maja 1968 roku Armstrong został zmuszony do użycia fotela wyrzucanego z LLRV z wysokości około 60 m. Pojazd w wypadku został całkowicie zniszczony.
Eagle (moduł księżycowy) latał bardzo podobnie do Lunar Landing Training Vehicle, którym latałem ponad 30 razy w bazie sił powietrznych Ellington w pobliżu Centrum Kosmicznego. Zrobiłem od 50 do 60 lądowań, a ostateczna trajektoria, którą leciałem do lądowania, była bardzo podobna do tych, które leciałem w czasie ćwiczeń. To oczywiście dodało mi pewności siebie
- komentował Armstrong po powrocie z Księżyca.
Śmigłowce pomagały wylądować na Księżycu
Trening na LLTV poprzedzał trening na helikopterze. W wywiadzie z 2009 roku astronauta Curt Michel stwierdził: "Spośród statków powietrznych helikopter był najbliższy pod względem charakterystyki lądownika księżycowego. Więc jeśli nie trenowałeś na helikopterze, wiedziałeś, że nie polecisz na Księżyc".
LLRV i LLTV były niezwykłymi maszynami, które odegrały kluczową rolę w historii eksploracji Księżyca. Były to symulatory lądowania na Księżycu, które pozwoliły astronautom Apollo osiągnąć swój cel i spełnić marzenie ludzkości. Było to także wyzwania techniczne i inżynieryjne, które wymagało odwagi i umiejętności od pilotów i inżynierów. Dzięki nim możemy podziwiać zdjęcia i filmy z lądowań na Księżycu i cieszyć się niesamowitymi odkryciami naukowymi.
