Zawiesili teleskop kosmiczny pod ogromnym balonem. Zrobił pierwsze zdjęcie

Teleskop Super Pressure Balloon Imaging Telescope (SuperBIT), który wystartował podwieszony pod balonem superciśnieniowym 16 kwietnia 2023 r. z Wanaka w Nowej Zelandii, wykonał pierwsze zdjęcia Mgławicy Tarantula i Galaktyk Czułki. Zdjęcia te zostały zrobione przez teleskop unoszący się na wysokości 34 km nad powierzchnią Ziemi.

Teleskop SuperBIT to innowacyjny teleskop astronomiczny NASA, który lata w stratosferze podwieszony pod potężnym balonem napełnionym helem. Teleskop ma średnicę 0,5 metra i waży około 1600 kilogramów. Jego głównym celem naukowym jest badanie rozkładu ciemnej materii w gromadach galaktyk i we Wszechświecie, poprzez pomiar sposobu, w jaki te masywne obiekty zakrzywiają otaczającą je przestrzeń, co nazywane jest również "słabym soczewkowaniem grawitacyjnym".

Mapując ciemną materię wokół gromad galaktyk, które przypadkowo zderzają się ze swoimi sąsiadami, teleskop sprawdzi, czy cząstki ciemnej materii mogą się od siebie odbijać. Różne hipotezy na temat ciemnej materii sugerują, że podczas zderzenia część ciemnej materii może zwolnić, rozproszy się lub zostać "odłamana".

Przeczytaj także:
- Nie widzimy ich, ale wiemy, że tam są. Czym jest ciemna materia i ciemna energia?
- Niesamowite odkrycie, to może być przełom! Ciemna materia jako fala w pierścieniu Einsteina
- Teleskop Webba zbadał niesamowitą planetę. Tak zmiennego globu jeszcze nie widzieliśmy

Teleskop SuperBIT został wystrzelony na balonie NASA 16 kwietnia 2023 roku z Nowej Zelandii i osiągnął wysokość około 34 kilometrów nad powierzchnią Ziemi. Na takiej wysokości teleskop może obserwować promieniowanie z zakresu od bliskiej podczerwieni do bliskiego ultrafioletu, które jest częściowo pochłaniane przez atmosferę ziemską. Fachowo mówimy, że ta wysokość jest już środowiskiem suborbitalnym, znajdującym się powyżej 99,2 proc. atmosfery ziemskiej. To dlatego powietrze jest tam tak czyste.

Teleskop SuperBIT rejestruje obrazy galaktyk w widmie światła widzialnego i bliskiego ultrafioletu, co mieści się w możliwościach Kosmicznego Teleskopu Hubble'a, ale z szerszym polem widzenia. Teleskop SuperBIT jest tańszą i szybszą alternatywą dla teleskopów kosmicznych. Jego budowa kosztowała około 5 mln. dol., a jego lot na balonie kosztuje około milion dolarów. Dla porównania, teleskop Hubble’a kosztował około 10 mld. dol.

Teleskop balonowy musi być bardzo stabilny, aby uzyskać wysoką jakość obrazu. Teleskop SuperBIT ma zaawansowany system stabilizacji obrazu, który kompensuje ruchy balonu i turbulencje powietrza. Zaletą teleskopów balonowych w porównaniu z teleskopami kosmicznymi jest niższy koszt, wynikający z braku konieczności wystrzeliwania dużego teleskopu na rakiecie. Balon nadciśnieniowy może okrążać kulę ziemską nawet przez 100 dni, aby zbierać dane naukowe. 

Niesiony przez sezonowo stabilne wiatry, okrąży półkulę południową kilka razy podczas swojego trzymiesięcznego lotu - fotografując niebo przez całą noc, a następnie wykorzystując panele słoneczne do ładowania akumulatorów w ciągu dnia. 

Mgławica Tarantula to duży obszar gwiazdotwórczy zjonizowanego gazowego wodoru, który znajduje się 161 000 lat świetlnych od Ziemi w Wielkim Obłoku Magellana. Jest to najbardziej aktywny obszar gwiazdotwórczy w całej Grupie Lokalnej. 

Galaktyki Czułki, skatalogowane jako NGC 4038 i NGC 4039, to dwie duże galaktyki zderzające się w odległości 60 milionów lat świetlnych w kierunku południowego Gwiazdozbioru Kruka. Pierwsze zdjęcia badawcze SuperBIT z tego lotu zostały opublikowane przez Durham University. 

Główna ilustracja: Mgławica Tarantula sfotografowana przez Teleskop SuperBIT. Fot. NASA