VRR na PS5 - co to jest i jak to ustawić? Sprawdź, czy telewizor lub monitor są na to gotowe

Chociaż konsole nowej generacji trafiły do sklepów pod koniec 2020 r., to nie wszystkie funkcje, których oczekiwali gracze, były dostępne na premierę. W przypadku PlayStation 5 dopiero niedawno otrzymaliśmy możliwość skorzystania z dodatkowej kieszeni na dysk SSD, a teraz przyszła kolej na aktualizację oprogramowania, która uruchamia VRR, czyli zmienną częstotliwość odświeżania.

Czytaj też:

Variable Refresh Rate, czyli w skrócie VRR, to technologia pozwalająca na zmianę częstotliwości odświeżania ekranu w czasie rzeczywistym. W przypadku Xboksów można było skorzystać z niej już na konsolach z rodziny Xbox One, o Xbox Series nie wspominając, ale Sony kazało na obsługę tej funkcji aż do teraz. Na szczęście nowość trafiła już do posiadaczy PlayStation 5.

Aktywacja nowej funkcji nie wymaga nawet nowej aktualizacji firmware'u PS5. Aby skorzystać z VRR, wystarczy zrobić restart urządzenia i warto to zrobić. To właśnie dzięki tej funkcji twórcy gier nie muszą już celować w 30 lub 60 klatek na sekundę na 60-hercowych telewizorach (lub np. 40 FPS-ów w trybie 120 Hz w nowych grach od Insomniac Games), aby uniknąć zjawiska "tearingu".

W większości przypadków po restarcie konsoli system operacyjny PS5 automatycznie włączy VRR po podłączeniu kompatybilnego ekranu. Aby sprawdzić, czy dynamiczna zmiana częstotliwości odświeżania obrazu faktycznie jest dostępna, należy udać się do menu Ustawienia | Ekran i wideo | Wyjście wideo. To tutaj można włączyć i wyłączyć m.in. Variable Refresh Rate.

To, w jakim trybie aktualnie działa konsola (rozdzielczość i częstotliwość odświeżania obrazu, format kolorów, HDCP), można sprawdzić w podmenu Informacje o wyjściu wideo. Tutaj jednak mała uwaga: sam dashboard konsoli PS5 co prawda obsługuje HDR (czego nie mają jeszcze konkurencyjne Xboksy Series X|S), ale VRR aktywuje się dopiero po uruchomieniu na PlayStation 5 kompatybilnej gry.

Tak jak Sony włączyło opcję dynamicznej zmiany częstotliwości odświeżania, tak implementacja technologii Variable Refresh Rate leży już w gestii deweloperów. Aby działała ona automatycznie, w lwiej części przypadków konieczna będzie aktualizacja gry. Lista tytułów, które obsługują lub będą obsługiwały VRR na PlayStation lada moment, niestety nie jest imponująca (ale będzie rosła):

Sony wspomina wyłącznie o 15 pozycjach, ale mamy dobre wieści dla osób, które chciałyby skorzystać z VRR również w innych tytułach. PS5 pozwala wymusić obsługę dynamicznej zmiany częstotliwości odświeżania z poziomu ustawień również w innych tytułach - z zastrzeżeniem, że może to powodować problemy. Niestety i to dotyczy wyłącznie wybranych produkcji w wersji na PlayStation 5.

Na moim PS5 funkcja Variable Refresh Rate jest dostępna od wczoraj i już sprawdziłem, czy i jak ta nowość radzi sobie w grach. Do testu wybrałem takie produkcje jak Ratchet & Clank: Rift Aparat, Returnal, Horizon Forbidden West, Cyberpunk 2077 i Ghostwire: Tokyo (przy czym tylko pierwsza z nich jest oznaczona jako oficjalnie obsługujące VRR na PlayStation 5).

Po aktywacji obsługi gier spoza oficjalnej listy w menu ustawień okazało się też, że Returnal i Horizon Forbidden West, chociaż są exclusive'ami na PS5, i tak nie korzystają z VRR. Nie powinno to być jednak zaskoczeniem - w ich przypadku deweloperzy zdecydowali się na ustawienie na sztywno odpowiednio 60 klatek na sekundę i 60 lub 30 FPS-ów w zależności od wybranego trybu.

Co prawda polska produkcja uruchomiona w trybie Jakość nadal działa mało płynnie, ale tryb Wydajności działa lepiej. Jest jednak też mały minus: po uruchomieniu jakiejkolwiek gry w trybie VRR (i to jakiejkolwiek) pojawia się na sekundę czarny ekran oraz informacja o wyłączeniu i włączeniu Trybu Gry w telewizorze. Związane jest to z tym, iż konsola od nowa zestawia wtedy połączenie HDMI.

Zupełnie inaczej wygląda to Ghostwire: Tokyo, które robi bardzo dobry użytek z VRR. W pięciu z aż sześciu (!) trybów graficznych gra działa znacznie płynniej. Podobnie wygląda to podobno również w przypadku Elden Ringa, który również miał do tej pory problemy z "szarpaniem" obrazu (aczkolwiek tego tytułu nie mam w swojej bibliotece i akurat tutaj muszę uwierzyć na słowo innym graczom).

W przypadku gier Insomniac Games obsługa VRR została dodana oficjalnie. Ratchet & Clank: Rift Apart w trybie Wydajność z Ray Tracingiem działała u mnie w ok. 80 klatkach na sekundę, a w trybie Wydajność - w ok. 90 FPS-ach. Niestety włączenie nowej funkcji na ekranie 120 Hz wiąże się ze spadkiem rozdzielczości. Aby zachować lepszą jakość grafiki, trzeba ręcznie obniżyć częstotliwość.

Sam zdecydowałem się zostawić nową funkcję włączoną zarówno dla tych gier, które obsługują tę technologię oficjalnie, jak i dla pozostałych produkcji spoza listy. Trochę wkurza fakt, iż ekran miga na czarno przy włączaniu gry ze zmienną częstotliwością odświeżania, jak i to, że dolna granica VRR to 48 Hz, więc tryby Jakości na tym nie zyskają, ale i tak zwykle gram w trybach Wydajności.

Sony podaje, iż w celu uruchomienia Variable Refresh Rate na PlayStation 5 trzeba dysponować odpowiednim kablem, czyli np. tym dołączanym do konsoli, a także ekranem, który obsługuje tę technologię. Producent podaje, że potrzebny jest telewizor lub monitor ze złączem HDMI 2.1, ale to nie do końca prawda (a do tego w nowej wersji tego standardu HDMI obsługa VRR jest już niestety opcjonalna).

W praktyce nie trzeba mieć telewizora z HDMI 2.1. Niektórzy producenci implementują w wybranych modelach obsługę zmiennej częstotliwości odświeżania również w przypadku złącz HDMI 2.0. Jednym z nich jest Samsung, dzięki czemu mogę skorzystać z nowości na każdym złączu w telewizorze (mam dostęp do 3x HDMI 2.0 i 1x HDMI 2.1, ale i tak używam nowszego, aby uzyskać 120 Hz i pełne RGB).

Sony nie informuje, na których konkretnie ekranach zadziała Variable Refresh Rate. Na szczęście w sieci pojawiły się już listy kompatybilnych (i niekompatybilnych) telewizorów i monitorów, które liczą dziesiątki pozycji. Powstają one na bazie zgłoszeń od użytkowników i są cały czas aktualizowane, a przykładową można znaleźć w serwisie Reddit.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że nie w każdym ekranie obsługa VRR po podłączeniu PlayStation 5 działa, jak należy. Niektóre osoby zgłaszają, że aktywacja tej funkcji wyłącza inne w ustawieniach telewizora. Trzeba się też pogodzić z tym, że nawet przy złączu HDMI 2.1, konsola w trybie 4K z HDR i 120 Hz korzysta z palety barw YUV422 zamiast z pełnego RGB.