Krótki przewodnik po czołgach T-72. Sprawdź, jak rozpoznać polską wersję

T-72 został przyjęty na uzbrojenie przez Armię Radziecką w 1973 r. Przez 30 lat produkcji dokonano 14 głównych modyfikacji. O czołgu można by napisać opasłe tomisko, ale w tym tekście chcę wam pokazać jak odróżnić polskie T-72.

T-72M1R to polska modyfikacja czołgu w wersji T-72M1, polegająca m.in. na montażu peryskopowego celownika termowizyjnych, pasywnych nocnych przyrządów obserwacyjnych, cyfrowego systemu łączności, cyfrowego systemu rozruchu silnika, dodatkowych koszy transportowych, nowego systemu zasilania oraz nowych zestawów gąsienic.

Dowódca i kierowca otrzymali nowoczesne, polskie noktowizyjne przyrządy obserwacyjne, natomiast stanowisko działonowego wyposażane jest w kamerę termowizyjną III generacji KLW-1 Asteria.

Serwis podkreśla, że ten sam typ zastosowano m. in. w zmodernizowanych czołgach Leopard 2PL. Wszystkie elementy optoelektroniczne dostarczyła polska spółka PCO. 

I to właśnie kamera termowizyjna KLW-1 Asteria jest kolejnym znakiem rozpoznawczym T-72M1R. Zamontowana jest ona w małej, okrągłej wieżyczce po lewej stronie wieży (patrząc w kierunku strzelania wozu).

Łatwo ja rozpoznać ponieważ jej wizjer jest okrągły. Zobaczcie jak to wygląda dokładnie niżej.

PT-91 Twardy to polski czołg podstawowy, który został opracowany w oparciu o czołg T-72M1. Zasadnicze zmiany w stosunku do pierwowzoru dotyczą nowego systemu kierowania ogniem DRAWA, oraz pancerza reaktywnego ERAWA.

Po tych dwóch elementach łatwo zidentyfikujemy PT-91 Twardy.

Wieża tego czołgu ma nieco zmienioną konstrukcję w porównaniu do pojazdu T-72M1. W najgrubszym miejscu chroni ją pancerz o grubości 280 mm. Dodatkowo tak jak w przypadku kadłuba, wieża dopancerzona jest za pomocą kostek pancerza reaktywnego ERAWA.

W pierwszych wersjach czołgu, kostki pancerza reaktywnego mocowano w większości bezpośrednio do pancerza. W wersjach późniejszych, część płytek pancerza ERAWA była mocowana na specjalnych modułach opancerzenia.

Działonowy obsługuje system kierowania ogniem DRAWA. W jego skład wchodzi komputer balistyczny, celownik dzienny PCD i nocny PCN-A (noktowizyjny) lub ELOP TES (termowizyjny) oraz dalmierz laserowy TPD-K1M i czujnik danych meteorologicznych.

Dowódca obserwuje teren naokoło czołgu przy pomocy dzienno-nocnego przyrządu obserwacyjnego POD-72. Od 2015 roku stare termowizory I generacji TES zamieniane są podczas remontów przez kamery III generacji produkcji polskiego PCO KLW-1 Asteria.

Na co więc zwrócić uwagę jeśli chcemy rozpoznać czołg PT-91 Twardy? Przede wszystkim zauważymy pancerz reaktywny ERAWA. To małe kostki, zawierające ładunek wybuchowy, które osłabiają siłę uderzenia pocisku w czołg i w ten sposób chronią załogę.

Z przodu wieży PT-91, po obu stronach lufy, pancerz ERAWA nie przylega bezpośrednio do pancerza pojazdu, ale umieszczony jest pionowo, w sześciu - siedmiu blokach po trzy kostki.

Pancerz ten ochrania przód kadłuba, czyli miejsce poniżej lufy. Tam pancerz ERAWA ułożony jest w kształcie mocno kanciastej litery V.

Po lewej stronie wieży znajduje się wieżyczka z kamerą termowizyjną. Jest ona nieco większa niż w przypadku czołgu T-72M1R i ma bardziej kwadratowy kształt.

Z boku wieży uwagę zwracają z kolei wyrzutnie granatów dymnych Tellur. Każda składa się z 12 granatów.

Ile sztuk T-72 posiada Polska? Polska posiada 586 sztuk czołgów w wersji T-72M1 oraz T-72M1D i 232 sztuki PT-91.

Jak podaje Wikipedia, produkcję licencyjną czołgu T-72 uruchomiono w 1981 w Zakładach Mechanicznych "Bumar-Łabędy" w Gliwicach. Początkowo produkowano tam model T-72M.

W 1986 rozpoczęto produkcję wersji T-72M1. Na bazie tego wozu powstała odmiana dowódcza oznaczona jako T-72M1D. Czołgi produkowane były zarówno na potrzeby Wojska Polskiego, jak i na eksport.

Ogółem wyprodukowano 1610 pojazdów. Ze względu na trudności gospodarcze w drugiej połowie lat 80. większość wyprodukowanych czołgów T-72 przeznaczano na eksport, m.in. do Iraku, NRD (156 szt.), Iranu (104 szt. w latach 1994 – 95), na Węgry.

W 1991 r. powstał prototyp zmodernizowanego T-72M - PT-91 "Twardy", który miał mieć lepsze opancerzenie, mobilność i siłę ognia.