Powstała terapia genowa skuteczna w leczeniu dystrofii mięśniowej Duchenne'a

Terapia, o której mowa, została sfinansowana przez giganta farmaceutycznego Pfizer. Dziewięciu chłopców w wieku od 6 do 12 lat, którzy od urodzenia chorowali na DMD, zostało poddanych terapii genowej z wykorzystaniem pluripotentnych komórek macierzystych. Po roku u 7 z nich widać znaczną poprawę działania i siły mięśni.

Jak na razie pozytywne wyniki leczenia ograniczają się do niewielkiej grupy pacjentów. Jednak już teraz można uznać je za ważny przełom, jeśli chodzi o wykorzystanie terapii genowej w leczeniu dystrofii mięśniowej i być może innych chorób genetycznych, dla których już wkrótce mogą powstać podobne metody leczenia.

DMD jest chorobą genetyczną, która powoduje stopniową degenerację, osłabienie i (w końcu) zanik mięśni. Jest to spowodowane złośliwymi mutacjami w genie odpowiedzialnym za produkcję dystrofiny - białka, które służy do budowy i wzmacniania włókien mięśniowych w mięśniach szkieletowych i sercowych.

Gen ten przenoszony jest na chromosomie X, więc choroba ta występuje głównie u mężczyzn. Bardzo wielu z nich, wraz z postępem choroby, kończy na wózkach inwalidzkich i/lub podłączonych do respiratorów. Dzięki postępom w opiece kardiologicznej udało nam się wydłużyć długość życia chorych na DMD do wczesnych lat 30, jednak nadal nie dysponujemy żadnym skutecznym lekarstwem na tę chorobę.

Terapia genowa zastosowana u tych dziewięciu chłopców została opracowana przez zespół badawczy z UNC Chapel Hill School of Medicine. Proces ten zajął naukowcom ponad 30 lat. Zespołem, który podjął się omawianej tutaj terapii, przewodził Jude Samulski, profesor farmakologii na UNC i wieloletni badacz tego typu terapii. Samulski były też członkiem zespołu naukowców, który jako pierwszy sklonował zmodyfikowanego, czy też przeprogramowanego, adenowirusa, który jest dziś wiodącym narzędziem, jeśli chodzi o dostarczanie modyfikacji do genów.

Adenowirusy (AAV) to małe wirusy, których genom składa się z jednoniciowego DNA. Podobnie jak inne wirusy, AAV potrafią przebijać się przez zewnętrzne błony komórkowe - zwłaszcza komórki oczu i mięśni - i „zakażać” je od środka. AAV są przy tym niepatogenne, co oznacza, że ​​nie powodują chorób ani innych szkód. Dlatego też nasz układ immunologiczny zazwyczaj na nie nie reaguje.

Jest to zatem doskonałe narzędzie do dostarczania poprawek w ludzkim DNA. Oczywiście najpierw takiego wirusa należy zmodyfikować. W tym przypadku zespół Samulskiego umieścił w adenowirusie kopię zdrowego genu dystrofiny. Tak zmodyfikowany wirus został podany chłopcom, włamał się do ich komórek mięśniowych i podmienił wadliwy gen sprawną instrukcją.

Rok po otrzymaniu terapii genowej siedmiu z dziewięciu chłopców wykazuje znaczną poprawę. Najlepiej widać to u dziewięciolatka z Connecticut, u którego poprawa jest nie tylko bardzo zauważalna, ale nastąpiła dosyć szybko. Przed rozpoczęciem terapii podczas wchodzenia na schody musiał on odpoczywać po pokonaniu kilku stopni. Po 3 tygodniach leczenia wbiegał już na całość.

Terapia nie jest oczywiście doskonała. Komórki mięśniowe utracone z powodu DMD nie „odrosną”, ale wydaje się, że leczenie przywraca normalną funkcję białka, które naprawia włókna mięśniowe i pomaga im rosnąć. Oznacza to, że dalsza degradacja/zwyrodnienie mięśni nie powinno postępować.

Zanim naukowcy okrzykną pełną skuteczność terapii, chcą zastosować ją dla większej próby osób. Stanie się to prawdopodobnie jeszcze w tym roku. No i nie wiadomo, czy ten sposób leczenia nie wywołuje jakichś niepożądanych skutków ubocznych w dłuższym okresie. Jak na razie, czyli rok po terapii, niczego takiego nie zaobserwowano.