Odkryli nowy księżyc Urana. Ale maluszek
Uran ma kolejnego, wcześniej niezauważonego towarzysza. Dzięki teleskopowi Webba astronomowie odkryli nowy księżyc krążący wokół tego gazowego olbrzyma. Choć ma zaledwie 10 km średnicy, może mieć ogromne znaczenie dla badań Układu Słonecznego.
Nowy księżyc Urana, nazwany roboczo S/2025 U1, został zauważony 2 lutego 2025 r. przez naukowców z Southwest Research Institute (SwRI). Obiekt w serii dziesięciu 40-minutowych ekspozycji dostrzegła kamera NIRCam teleskopu Webba. Pomimo niewielkiego rozmiaru to odkrycie poruszyło środowisko astronomiczne. Jak wyjaśnia kierująca badaniami Maryame El Moutamid, jest to pierwszy od dekad tak mały obiekt zaobserwowany wokół Urana. Jego jasność i rozmiar były dotąd zbyt niewielkie, by dostrzec go z pomocą starszych teleskopów, w tym Voyagera 2, który minął planetę w 1986 r.
Planeta z tajemniczym systemem księżyców i pierścieni
S/2025 U1 orbituje Urana w płaszczyźnie równikowej, pomiędzy orbitami księżyców Ofelia i Bianka, w odległości około 56 tys. km od centrum planety. Co ciekawe, jego orbita jest niemal idealnie kołowa. Sugeruje to, że mógł powstać w tym miejscu, a nie zostać przechwycony przez grawitację planety z innego regionu Układu Słonecznego. Nowe ciało niebieskie jest 29. znanym księżycem Urana, a jednocześnie 14. należącym do wewnętrznego, bardzo zwartego układu satelitów, które są silnie powiązane z systemem pierścieni tej planety. Naukowcy coraz częściej zastanawiają się, gdzie kończą się pierścienie, a zaczynają księżyce.
W przeciwieństwie do przelotnych wizyt statków kosmicznych teleskop Jamesa Webba daje możliwość długofalowego, precyzyjnego monitorowania odległych planet. Jego wysoka czułość w zakresie światła podczerwonego pozwala wykrywać nawet wyjątkowo ciemne i małe obiekty. To właśnie dzięki niemu możliwe było dostrzeżenie księżyca S/2025 U1 – obiektu zbyt słabego, by zarejestrować go przy wcześniejszych misjach. Dane zebrane w lutym są częścią programu ogólnodostępnych obserwacji, które umożliwiają naukowcom z całego świata prowadzenie własnych badań z użyciem teleskopu.
Astronomiczne puzzle. Co jeszcze skrywa Uran?
Układ księżyców Urana od lat fascynuje badaczy. Nowy satelita jest tylko kolejnym puzzlem w tej układance. Eksperci są zgodni, że tak mały i słaby obiekt to sygnał, że wokół planety może krążyć o wiele więcej jeszcze niezauważonych ciał niebieskich. Jak zaznacza Matthew Tiscareno z SETI Institute, żadna inna planeta nie ma aż tylu małych księżyców w tak bliskiej odległości od pierścieni. To może świadczyć o dynamicznej, wręcz chaotycznej historii systemu Urana.
Przeczytaj także:
Można powiedzieć, że odkrycie stanowi wielki krok w eksploracji Układu Słonecznego. Doskonale obrazuje to, że z pomocą nowych narzędzi astronomowie nadal mogą odkrywać to, co przez dekady pozostawało ukryte. Teraz musimy jeszcze poczekać, aż nowemu obiektowi zostanie nadana nazwa. Dwa poprzednie księżyce noszą imiona dzieł Szekspira i Pope’a.
*Źródło grafiki wprowadzającej: NASA
