Odkryto podziemne wyspy. Ukryte pod powierzchnią ziemi mają wielkość kontynentu
Głęboko w płaszczu Ziemi czają się dwie ukryte ogromne „wyspy” wielkości kontynentu. Nowe badania pokazują, że regiony te są nie tylko cieplejsze niż otaczający je cmentarz zimnych zatopionych płyt tektonicznych, ale także, że muszą być bardzo stare: mają co najmniej pół miliarda lat, a może nawet więcej.
Czy nasza poczciwa Ziemia skrywa jeszcze jakieś tajemnice? Okazuje się, że tak. Naukowcy z Uniwersytetu w Utrechcie dokonali właśnie zaskakującego odkrycia.
Głęboko w płaszczu Ziemi, na granicy jądra i płaszcza, znajdują się dwie ogromne struktury, które nazwano "wyspami". Ich rozmiary są porównywalne z kontynentami. Wyniki tych badań opublikowano w prestiżowym Nature.
Więcej o tajemnicach ziemi przeczytasz na Spider's Web:
Zaginione kontynenty ukryte pod ziemią
Duże trzęsienia ziemi sprawiają, że cała Ziemia dzwoni jak dzwon o różnych tonach. Sejsmolodzy badają głębokie wnętrze Ziemi, sprawdzają, jak bardzo te tony są „rozstrojone”. Jest to możliwe, ponieważ oscylacje będą rozstrojone lub cichsze, gdy napotkają anomalie. W ten sposób sejsmolodzy będą mogli tworzyć obrazy wnętrza naszej planety, tak jak lekarz może „widzieć” wnętrze twojego ciała za pomocą promieni rentgenowskich.
Pod koniec ubiegłego stulecia analiza tych oscylacji wykazała istnienie dwóch podpowierzchniowych „superkontynentów”: jednego pod Afryką, a drugiego pod Oceanem Spokojnym, oba ukryte ponad 2000 km pod powierzchnią Ziemi.
Nikt nie wiedział, czym one są i czy są tylko przejściowym zjawiskiem, czy też tkwią tam od milionów, a może nawet miliardów lat. Te dwie duże wyspy są otoczone cmentarzyskiem płyt tektonicznych, które zostały tam przetransportowane w procesie zwanym „subdukcją”, w którym jedna płyta tektoniczna zanurza się pod drugą i zapada się od powierzchni Ziemi na głębokość prawie trzech tysięcy kilometrów - opowiada Arwen Deuss, sejsmolog na Uniwersytecie w Utrechcie w Holandii.
Nowa era badań wnętrza Ziemi
Dodaje on, że wyspy znajdują się na granicy jądra i płaszcza Ziemi, a badacze wiedzą, że fale sejsmiczne tam zwalniają. Dlatego naukowcy zajmujący się Ziemią nazywają te regiony „dużymi prowincjami o niskiej prędkości sejsmicznej” lub LLSVP.
Dodaliśmy nowe informacje, tzw. „tłumienie” fal sejsmicznych, czyli ilość energii, jaką fale tracą, gdy przechodzą przez Ziemię. Aby to zrobić, zbadaliśmy nie tylko, jak bardzo dźwięki są rozstrojone, ale także zbadaliśmy ich głośność. Wbrew naszym oczekiwaniom znaleźliśmy niewielkie tłumienie w LLSVP, co sprawiło, że dźwięki brzmiały tam bardzo głośno. Ale znaleźliśmy dużo tłumienia na cmentarzysku z zimnych płyt, gdzie dźwięki brzmiały bardzo miękko - mówi Sujania Talavera-Soza, współautorka badania.
Analizy wykazały jednak, że sama temperatura nie może wyjaśnić braku wysokiego tłumienia w LLSVP. Wielkość ziarna jest o wiele ważniejsza. O jakie ziarna chodzi?
Skały, które tworzą skorupę ziemską, można podzielić także ze względu na ich spoistość, czyli stopień powiązania poszczególnych jej składników mineralnych. Wyróżniamy wówczas trzy grupy: skały lite – ich ziarna są ze sobą silnie zespolone (np. granit, piaskowiec, marmur), skały zwięzłe – ich ziarna są ze sobą mocno powiązane ze względu na silne rozdrobnienie na maleńkie drobiny i ich sprasowanie (np. glina, ił) i skały luźne – ich ziarna nie są ze sobą związane (np. piasek, żwir) - wyjaśnia Zintegrowana Platforma Edukacyjna.
Te ziarna mineralne nie rosną jednak z dnia na dzień, co może oznaczać tylko jedno: LLSVP są o wiele, wiele starsze niż otaczające je cmentarzyska płytowe. A co więcej, LLSVP, ze swoimi znacznie większymi blokami konstrukcyjnymi, są bardzo sztywne. Dlatego nie biorą udziału w konwekcji płaszcza (przepływie w płaszczu Ziemi).
Głębokie tajemnice płaszcza Ziemi
Dotychczas dominował pogląd, że płaszcz Ziemi to dynamiczna, nieustannie mieszająca się masa skał. Analizy wskazują jednak, że LLSVP nie są tylko tymczasowym nagromadzeniem gorącego materiału, ale są to struktury starsze niż znaczna część skorupy ziemskiej. Te obserwacje przeczą idei dobrze wymieszanego i szybko płynącego płaszcza Ziemi, która znajduje się w naszych podręcznikach od geografii.
Oznacza to, że materia w głębi naszej planety może zachowywać się w sposób bardziej stabilny i uporządkowany, niż sugerowały dotychczasowe modele. To odkrycie może mieć daleko idące konsekwencje dla zrozumienia mechanizmów tektoniki płyt, wulkanizmu oraz historii naszej planety.
Wiedza o płaszczu Ziemi jest niezbędna do zrozumienia ewolucji naszej planety, a także do zrozumienia innych zjawisk na powierzchni Ziemi, takich jak wulkany i tworzenie się gór. Płaszcz Ziemi jest silnikiem napędzającym wszystkie te zjawiska.
Jedno jest pewne: Ziemia wciąż skrywa przed nami wiele tajemnic, a niektóre z nich dosłownie leżą u naszych stóp – tyle że na głębokości tysięcy kilometrów.
