Tak tracimy zdolność krytycznego myślenia. Naukowcy biją na alarm
Koszty rewolucji AI zostaną szybko przerzucone na nasze umysły. Naukowcy odkryli, że większe zaufanie do generatywnej sztucznej inteligencji w codziennej pracy wiązało się z ograniczeniem zdolności krytycznego myślenia.
Uwielbiane przez nas chatboty i inne narzędzia generatywnej sztucznej inteligencji pozwalają na znaczne uproszczenie przekazywanej nam wiedzy i informacji. Co z jednej strony jest dobre - ułatwia i usprawnia codzienne zadania, z drugiej strony istnieje realne ryzyko, że zbytnie poleganie na generatywnej AI doprowadzi do stopniowego zubożenia zdolności poznawczych.
AI pozwala nam szybszą pracę. Koszt? Nasze zdolności poznawcze
Jak poważne jest to ryzyko? To postanowił sprawdzić amerykańsko-brytyjski zespół badaczy z amerykańskiego Uniwersytetu Carnegie Mellon oraz brytyjskiego oddziału Microsoft Research.
Aby zbadać wpływ generatywnej sztucznej inteligencji na krytyczne myślenie, naukowcy przeprowadzili badanie metodą ankietową wśród 319 pracowników umysłowych regularnie korzystających z generatywnej AI w wykonywaniu codziennych obowiązków. Uczestnicy podzielili się z naukowcami 936 rzeczywistymi przykładami zadań, w których korzystali z AI, szczegółowo opisując cele owych zadań, same narzędzia sztucznej inteligencji i sposoby, w jakie z nich korzystali - w tym prompty (instrukcje tekstowe) używane w komunikacji z AI.
W przypadku każdego przykładu badacze pytali ankietowanych o ich zaufanie do zdolności AI w wykonaniu powierzonego AI zadania, ich zdolność do oceny pracy sztucznej inteligencji, a także pewność co do zdolności ankietowanych osób do wykonania danego zadania bez udziału systemu komputerowego. Ponadto, aby zagwarantować, że uczestnicy badania rozumieją metody i cele naukowców, wyjaśniono im w koncepcję krytycznego myślenia w kontekście korzystania z generatywnej AI poprzez konkretne przykłady tego, jak krytyczne myślenie może być stosowane na różnych poziomach taksonomii Blooma (np. sprawdzanie tonu generowanych wiadomości e-mail, weryfikacja dokładności fragmentów kodu i ocena potencjalnych uprzedzeń w spostrzeżeniach dotyczących danych).
Naukowcy poprzez ilościowe i jakościowe metody analizy odpowiedzi osób biorących udział w eksperymencie ustalili, że osoby wykorzystujące narzędzia AI w codziennych obowiązkach mają tendencję do zmniejszania "postrzeganego wysiłku wymaganego do działań poznawczych". Co jednocześnie powiązane jest bezpośrednio z ryzykiem zmniejszenia krytycznego zaangażowania i niezależnych umiejętności rozwiązywania problemów.
Krytyczne myślenie może stać się towarem deficytowym
Według badaczy, pracownicy umysłowi z większym zaufaniem do możliwości GenAI wykazywali mniejszą skłonność do krytycznego myślenia, podczas gdy osoby z większą pewnością siebie były bardziej skłonne do angażowania się w krytyczne myślenie, nawet jeśli oznaczało to większy wysiłek. Zdaniem amerykańsko-brytyjskiego zespołu sugeruje to, że nadmierne poleganie na sztucznej inteligencji może stanowić istotną barierę dla krytycznego myślenia.
Ponadto badanie wskazuje na zmianę w rodzaju podejmowanego wysiłku poznawczego: uczestnicy badania kładą mniejszy nacisk na gromadzenie informacji i rozwiązywanie problemów, a większy na weryfikację informacji, integrację odpowiedzi i zarządzanie zadaniami.
Zależność od sztucznej inteligencji w zadaniach o niskim ryzyku, takich jak korekta tekstu, może wydawać się niegroźna, ale zdaniem badaczy "może prowadzić do znaczących negatywnych skutków w kontekstach zadań o wysokim ryzyku". Wskazując, że "ryzykowne jest, aby użytkownicy stosowali krytyczne myślenie tylko w sytuacjach o wysokim stopniu ryzyka”. Naukowcy odkryli, że bez rutynowego utrzymywania aktywności tego procesu myślowego "zdolności poznawcze mogą z czasem ulec pogorszeniu".
Nasze badanie pokazuje, że pracownicy umysłowi często zaniedbują krytyczne myślenie, gdy postrzegają je jako wykraczające poza zakres ich pracy, ale angażują się w nie, gdy dążą do poprawy swoich umiejętności zawodowych. [...] Odkryliśmy, że pracownicy umysłowi często powstrzymują się od krytycznego myślenia, gdy brakuje im umiejętności kontrolowania, ulepszania i kierowania odpowiedziami generowanymi przez sztuczną inteligencję.
- podsumowują naukowcy.
Według nich, rozwiązanie problemu leży w szkoleniu pracowników umysłowych do używania krytycznego myślenia w pracy z generatywną AI, jak i w zaimplementowaniu w narzędzia sztucznej inteligencji "funkcje, które ułatwiają naukę użytkownika, takie jak dostarczanie wyjaśnień dotyczących rozumowania AI, sugerowanie obszarów do udoskonalenia przez użytkownika lub oferowanie krytyki z przewodnikiem".
Może zainteresować cię także:
