ONZ: planeta zbliża się do punktu krytycznego. "Mamy dekadę"
Najnowsze raporty nie pozostawiają złudzeń. Mimo deklaracji ze strony największych mocarstw na świecie nie podejmujemy żadnych sensownych działań, by powstrzymać kryzys klimatyczny.
Według raportu Emissions Gap 2025, aby utrzymać wzrost średniej globalnej temperatury poniżej 1,5°C względem epoki przedprzemysłowej, świat musiałby zredukować emisje gazów cieplarnianych aż o 55 proc. do 2035 r. (w porównaniu z poziomem z 2019 r.). Tymczasem z obecnym tempem działań nie ma żadnych realnych szans, by cel ten został osiągnięty.
Eksperci UNEP piszą wprost: przekroczenie granicy 1,5°C jest niemal pewne i nastąpi w ciągu najbliższej dekady. Wzrost temperatur powyżej tego progu może mieć katastrofalne konsekwencje, zwłaszcza dla krajów rozwijających się i wysp o niskim położeniu, które już teraz zmagają się z falami upałów, suszami czy podnoszącym się poziomem mórz.
Różnica między 1,5 a 2°C to kataklizm
Choć 1,5°C wydaje się niewielką wartością, każde dodatkowe 0,5 stopnia ma tak naprawdę ogromne znaczenie. Wzrost globalnej temperatury do 2°C (a taki scenariusz staje się coraz bardziej prawdopodobny) może oznaczać nawet dwukrotny wzrost liczby ludzi narażonych na ekstremalne upały. Lato bez lodu w Arktyce będzie się wtedy zdarzać co dekadę, zamiast raz na sto lat. Koralowce stracą do 29 proc. więcej swojego zasięgu, a wieczna zmarzlina stopnieje o 38 proc. bardziej niż przy wzroście o 1,5°C.
UNEP ocenia, że aby pozostać poniżej progu 2°C, potrzebne są redukcje emisji rzędu 35 proc. do 2035 r. Jednak obecne deklaracje państw z całą pewnością nie idą w tym kierunku. Prognozowane jest globalne ocieplenie na poziomie od 2,3 do 2,5°C, a przy kontynuacji dotychczasowej polityki nawet 2,8°C do końca stulecia.
Małe poprawki nie zmienią kursu. Trzeba rewolucji
Jak zauważa redakcja LiveScience, choć raport z 2025 r. jest minimalnie bardziej optymistyczny niż jego poprzednia edycja, to tak naprawdę zmiana ta wynika w dużej mierze z samej metodologii. Sam postęp w realnych działaniach państw jest znikomy. Nowe obietnice Chin czy USA niemal nie wpłynęły na ogólną prognozę. Na dodatek niektóre wcześniejsze zobowiązania, jak potencjalne ponowne wyjście USA z porozumienia paryskiego, mogą całkowicie zniweczyć i tak niewielki postęp. Wnioski raportu są więc gorzkie: świat pozostaje daleko od celów porozumienia paryskiego, a czas się kończy.
Publikacja raportu nastąpiła na kilka dni przed rozpoczęciem szczytu klimatycznego COP30 w Brazylii. Prezydent Luiz Inácio Lula da Silva zapowiedział, że jego kraj przedstawi propozycję powołania nowej globalnej rady środowiskowej – organu, który miałby prawo kontrolować, jak państwa realizują swoje klimatyczne zobowiązania. Jak podkreślił Lula w rozmowie z agencją Reuters, jeśli nikt nie będzie tego egzekwował, to nic się nie zmieni. Brazylia, kraj o istotnym znaczeniu dla globalnego bilansu węgla ze względu na lasy Amazonii, stara się w ten sposób wzmocnić pozycję jako lider zmian klimatycznych, ale nawet najambitniejsze postulaty nie wystarczą, jeśli nie pójdą za nimi czyny.
Przeczytaj także:
Granica 1,5°C była przez lata symbolem nadziei – punktem, po którego przekroczeniu skutki globalnego ocieplenia miały stać się nieodwracalne. Teraz ONZ przyznaje, że tej granicy nie uda się już uniknąć. Pozostaje pytanie, czy zrobimy cokolwiek, by nie przekroczyć kolejnej i jeszcze bardziej katastrofalnej.
