Pierwszy na świecie grobowiec dla odpadów nuklearnych. Powstaje nad brzegiem Bałtyku

Finlandia szykuje się do umieszczenia wypalonego paliwa jądrowego w pierwszym na świecie grobowcu geologicznym, gdzie będzie ono przechowywane przez 100 000 lat. Ten pionierski projekt został uznany za przełomowy moment dla energetyki jądrowej i "model dla całego świata".

Więcej o energii jądrowej przeczytasz na Spider`s Web:

Składowisko odpadów atomowych powstaje w Olkiluoto, na wyspie przy południowo-zachodnim wybrzeżu Finlandii, w pobliżu jednej z elektrowni jądrowych. Miejsce składowania radioaktywnych pozostałości znajdować będzie się 450 m pod poziomem morza w specjalnych, wykutych w skale grobowcach.

Trafiać tam będzie zużyte paliwo ze wszystkich fińskich reaktorów jądrowych. W Finlandii działa pięć reaktorów jądrowych, które dostarczają około jednej trzeciej energii elektrycznej. Składowisko nazywać będzie się Onkalo, co oznacza jaskinię lub dół. Operatorem będzie firma Posiva.

Onkalo to duży, a właściwie ogromny kompleks. Składa się z tunelu dostępowego w kształcie spirali, czterech pionowych szybów (szybów dla personelu i kanistrów oraz dwóch szybów wentylacyjnych), tuneli centralnych, tuneli do ostatecznego usuwania odpadów i badań, wielu pomieszczeń technicznych, pomieszczeń socjalnych i kawiarni-kantyny dla personelu, a także podziemnego magazynu kanistrów.

W sumie Onkalo to 40 km tuneli, w których można pomieścić 6500 ton uranu. To przekłada się na około 3250 pojemników. Składowisko ostatecznego składowania zajmuje powierzchnię dwóch kilometrów kwadratowych pod ziemią. Całkowita ilość skał, które nalało wydobyć, wynosi około dwóch milionów metrów sześciennych. Składowisko ma zostać uruchomione w 2025 r.

Poziom promieniowania zużytego paliwa jądrowego spada stosunkowo szybko. Kiedy paliwo jest usuwane z reaktora, najpierw jest schładzane w basenie obok reaktora przez około rok, a następnie przenoszone do tymczasowego składowiska zużytego paliwa. W tym momencie paliwo traci już 90 proc. swojej radioaktywności.

Gdy po około 40 latach tymczasowego składowania rozpocznie się ostateczna składowanie, poziom promieniowania zużytego paliwa spadnie do zaledwie jednej tysięcznej, a paliwo nie będzie już miało właściwości samonagrzewania.

Zużyte paliwo jądrowe jest jednak toksycznym metalem ciężkim, który należy oddzielić od środowiska i ludzi, nawet jeśli utraci swoją radioaktywność.

Górny limit rocznej dawki promieniowania spowodowanej ostatecznym składowaniem w okresie kilku tysięcy lat dla reprezentatywnej osoby ustalono na 0,1 milisiwerta (mSv). Średnia efektywna roczna dawka promieniowania na osobę w Finlandii wynosi 5,9 milisiwerta (mSv).

Obiekt w Finlandii opiera się na koncepcji składowania KBS-3, opracowanej przez Swedish Nuclear Fuel and Waste Management Company (SKB) w ścisłej współpracy z Posiva, fińską firmą odpowiedzialną za składowanie zużytego paliwa jądrowego. Metoda KBS-3 polega na zamknięciu zużytego paliwa w odpornych na korozję miedzianych pojemnikach i osadzeniu pojemników w pęczniejącej glinie wewnątrz tuneli składowiska do 500 m pod poziomem gruntu.

Finowie przekonują, że Onkalo jest zaprojektowane tak, aby zapewnić maksymalne bezpieczeństwo. Składowisko znajduje się w stabilnej, odpornej na trzęsienia ziemi skale.

Twórcy projektu twierdzą, że nawet w przypadku wystąpienia katastroficznych zmian klimatycznych lub ruchów tektonicznych, składowisko powinno pozostać nienaruszone.

Podstawową cechą głębokich składowisk geologicznych jest to, że zapewniają one pasywne bezpieczeństwo, co oznacza, że ​​po zamknięciu składowiska nie są wymagane żadne dalsze działania człowieka.

Onkalo jest nie tylko przełomowym projektem dla Finlandii, ale także dla całej branży nuklearnej. Jeśli fińskie rozwiązanie okaże się skuteczne, może stać się wzorcem dla innych krajów, które borykają się z problemem składowania odpadów radioaktywnych.

Eksperci podkreślają, że bezpieczne i trwałe składowanie zużytego paliwa jest kluczowym elementem, który może przyczynić się do zwiększenia akceptacji energii jądrowej jako jednego ze sposobów walki ze zmianami klimatycznymi.