W tym miejscu zobaczysz Głowę Demona. Co jeszcze kryje gwiazdozbiór Perseusza?

Gwiazdozbiór Perseusza leży na północnej półkuli nieba i przecina Drogę Mleczną - naszą galaktykę. Zawiera wiele interesujących obiektów astronomicznych, takich jak gwiazdy, gromady czy mgławice.

Gwiazdozbiór Perseusza to niezwykle interesująca konstelacja na niebie, która kryje w sobie wiele mitologicznych i astronomicznych tajemnic. Związany jest z legendą o bohaterskim Perseuszu i jego pięknej żonie Andromedzie, których losy odbiły się na nieboskłonie. Zawiera też wiele ciekawych obiektów, takich jak gwiazda zmienna Algol, podwójna gromada Perseusza czy galaktyka NGC 1275 z aktywną czarną dziurą. Gwiazdozbiór Perseusza jest łatwo rozpoznawalny i dostępny do obserwacji przez cały rok z naszej szerokości geograficznej. Jest to więc doskonały cel dla początkujących i zaawansowanych miłośników astronomii.

Przeczytaj także:
- Zagadkowa Betelgeza. Wszystko, co musisz wiedzieć o tym tajemniczym gigancie
- Takie warunki panują na Marsie. Wszystko, co musisz wiedzieć o pogodzie na Czerwonej Planecie
- Twoje dziecko nie będzie wiedziało, co to gwiaździsta noc. Nadchodzą czasy czarnej plamy na niebie

Gwiazdozbiór Perseusza, jeśli niebo jest ciemne i pogoda nam sprzyja, można zobaczyć gołym okiem. Gwiazdozbiór Perseusza jest widoczny na szerokościach geograficznych pomiędzy 29° S a 90° N. Najlepiej obserwować go w okresie od listopada do lutego.

W Polsce można bez problemu zobaczyć Gwiazdozbiór Perseusza. Jest to gwiazdozbiór okołobiegunowy, co oznacza, że nie zachodzi poniżej horyzontu i jest widoczny przez cały rok. Najlepiej obserwować go zimą, kiedy znajduje się wysoko na niebie. Można go łatwo rozpoznać po charakterystycznym łuku gwiazd tworzącym "głowę" Perseusza.

Gwiazdozbiór Perseusza znajduje się na niebie północnym, w pobliżu gwiazdozbiorów Kasjopei i Andromedy. Można go znaleźć poprzez przedłużenie linii łączącej gwiazdy Alfa i Beta Kasjopei w kierunku południowo-wschodnim. Gwiazdozbiór Perseusza ma kształt litery Y lub łuku zakończonego dwiema gromadami gwiazd. Najjaśniejsza gwiazda konstelacji, Mirfak, leży na początku łuku. Druga co do jasności gwiazda, Algol, leży na końcu jednego z ramion łuku.

Podwójna gromada Perseusza to niezwykły obiekt na niebie, składający się z dwóch gromad otwartych: NGC 869 i NGC 884. Znajdują się one w odległości około 7000 lat świetlnych od nas i są oddalone od siebie o około 100 lat świetlnych. Obie gromady są widoczne gołym okiem jako mgliste plamy w pobliżu jaśniejszej gwiazdy Mirfak. Przez lornetkę lub teleskop można dostrzec setki gwiazd należących do tych gromad.

Podwójna gromada Perseusza została po raz pierwszy skatalogowana przez greckiego astronoma Hiparcha w II wieku p.n.e., choć prawdopodobnie była znana już wcześniej. Obecnie jest ona oznaczona jako h+χ Persei lub Caldwell 14. Obie gromady mają podobny wiek, szacowany na około 13 milionów lat. Są to więc stosunkowo młode grupy gwiazd, zawierające wiele gorących i jasnych gwiazd typu widmowego B i O. Niektóre z nich są gwiazdami zmiennymi, takimi jak Algol czy Delta Cephei.

Podwójna gromada Perseusza jest interesującym obiektem do obserwacji i fotografowania, ponieważ oferuje bogactwo kolorów i kształtów gwiazd. Można też zauważyć różnice między obiema gromadami: NGC 869 jest jaśniejsza, gęstsza i bardziej okrągła, natomiast NGC 884 jest słabsza, rozproszona i wydłużona. Obie gromady są otoczone przez pył i gaz należący do Drogi Mlecznej.

Gwiazdozbiór Perseusza składa się z wielu gwiazd różnej jasności i barwy. Oto najważniejsze gwiazdy Gwiazdozbioru Perseusza:

Oto dwa akapity na temat gwiazdy Mirfak:

Mirfak (α Persei) to najjaśniejsza gwiazda w gwiazdozbiorze Perseusza, o jasności 1,79 magnitudo. Jej nazwa pochodzi od arabskiego słowa oznaczającego "łokieć", ponieważ leży na łuku tworzonym przez gromadę otwartą Alfa Persei, która zawiera około 50 gwiazd. Mirfak jest żółtobiałym nadolbrzymem typu widmowego F5, około 5300 razy jaśniejszym od Słońca. Jego masa jest ponad siedmiokrotnie większa od słonecznej, a promień około 55 razy większy. Mirfak jest oddalony od Słońca o około 506 lat świetlnych.

Mirfak znajduje się na granicy obszaru zajmowanego przez cefeidy na diagramie Hertzsprunga-Russella. Cefeidy to gwiazdy zmiennopulsujące, które zmieniają swoją jasność w zależności od swojej średnicy i temperatury. Zmienność ta jest związana z okresem obiegu gwiazdy i pozwala na określenie jej odległości. Mirfak jest jedną z najjaśniejszych cefeid i służy jako pomocny punkt odniesienia dla badania tych ważnych świec standardowych. Mirfak wykazuje niewielką zmienność prędkości radialnej, która może być spowodowana przez pulsacje lub niejednorodności powierzchni gwiazdy.

Algol (β Persei) to gwiazda zmienna w gwiazdozbiorze Perseusza, druga co do jasności w tej konstelacji. Jej nazwa pochodzi od arabskiego słowa Ra᾽s al Ghul oznaczającego "głowa demona", ponieważ regularnie zmienia swoją jasność z powodu zaćmień. Algol jest układem potrójnym, składającym się z dwóch blisko położonych gwiazd typu B i K oraz trzeciej gwiazdy typu A, oddalonej od nich o około 2,7 au. Gwiazdy typu B i K okrążają się wzajemnie co 2,87 dnia i tworzą układ spektroskopowo podwójny. Gdy jaśniejsza gwiazda typu B jest zakrywana przez słabszą gwiazdę typu K, jasność Algola spada z 2,1 do 3,4 magnitudo.

Algol jest jedną z najbardziej znanych gwiazd w astrologii. Reprezentuje moc otrzymaną po przejściu trudnych rozdziałów naszego życia. W starożytności przypisywano jej mit o Meduzie. Chodzi o boginię, która była wyrocznią, lecz ostatecznie została zamieniona w gorgonę z głową węży. Jej spojrzenie miało moc zamieniać ludzi w kamień. Perseusz pokonał ją i odciął jej głowę, która stała się symbolem mądrości i ochrony.

Główna ilustracja: Galaktyka NGC 1275. Fot. NASA