Sztuczna czy prawdziwa choinka? Niedługo nie będzie dylematu, bo drzewek w Polsce zabraknie
Zmiany klimatyczne odbijają się na świerku pospolitym, który do polskich domów często trafia właśnie jako choinka. Naukowcy z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu ostrzegają: drzewom szkodzą rosnące temperatury.
- Roczna średnia temperatura na Dolnym Śląsku gwałtownie wzrasta i widać ewidentne objawy niedoboru wody, bo rośliny i gleba oddają wodę w procesie parowania. Dla przykładu, we Wrocławiu 20 lat temu średnia temperatura wynosiła około 8,2 stopnia Celsjusza, teraz to prawie 10 stopni. Czyli temperatura wzrasta, a ilość opadów pozostaje taka sama. Opady, jeżeli już są, to dosyć nietypowe, bardzo intensywne. Większość wody trafia do rzek, nie wsiąka do gruntów i rośliny nie mogą z niej skorzystać – zauważa prof. Przemysław Bąbelewski, dendrolog z Uniwersytetu Przyrodniczego we Wrocławiu.
Problem gołym okiem widoczny jest w Sudetach
Już można dostrzec całe połacie wymierających lasów świerkowych. Cierpi nie tylko ten gatunek. Zaobserwować można osłabienie populacji brzozy brodawkowatej, jarzębu pospolitego, modrzewia, a nawet sosny pospolitej, która jest w Polsce podstawowym gatunkiem lasotwórczym.
Większe temperatury i brak wody to początek problemów polskich drzew. Wraz ze zmianami klimatu zaczynają pojawiać się nowe choroby i szkodniki, które rozwijają się intensywniej. A jeśli drzew zabraknie, konsekwencje będą znacznie większe.
- Z punktu widzenia zoologicznego trzeba pamiętać, że zagrożonym gatunkom drzew towarzyszą określone zwierzęta, owady, grzyby czy nawet bakterie, które rozwijają się na powierzchni blaszek liściowych oraz w obrębie systemu korzeniowego drzew. W przyrodzie wszystko jest połączone – podsumowuje profesor.
Czy w takim razie lepiej darować sobie prawdziwą choinkę? Naukowiec zauważa, że prawdziwe i świeże drzewka i tak pochodzą z plantacji, gdzie są specjalnie uprawiane. Dr Włodzimierz Kita z Katedry Ochrony Roślin dodaje nawet, że takie choinki z plantacji są bardziej ekologiczne niż te ze sztucznych tworzyw. A to dlatego, że po świętach można wykorzystać uschłe drzewko np. na zrębki do podsypania w miejscu, gdzie rosną rośliny iglaste albo – w przypadku choinek w doniczkach – posadzić.
Gdzie zabraknie drzew w Polsce?
Dzięki aplikacji Future Forests możemy to sprawdzić. Naukowcy – wśród nich Sonia Paź z UPP w Poznaniu i Marcin Dyderski z Instytutu Dendrologii Polskiej Akademii Nauk – podzielili drzewa na zwycięzców, przegranych i gatunki obce, które będą się rozprzestrzeniać. Według danych dostarczonych przez dr. Dyderskiego najmniej odporna na zmiany klimatyczne będzie sosna, brzoza, świerk i modrzew.
Mapa pozwala sprawdzić, gdzie drzewa będą dostępne przy różnych scenariuszach. Niestety nawet optymistyczny nie daje największych szans wspomnianej sośnie zwyczajnej czy właśnie świerkowi pospolitemu, które na zdecydowanym obszarze Polski utracą teren.
