Czeski Stonehenge jest starszy niż piramidy egipskie. Takich obiektów jest więcej, także w Polsce
7 tysięcy lat - tyle właśnie liczy struktura z epoki kamienia, którą udało się odkryć nieopodal stolicy Czech, Pragi. Prace wykopaliskowe potwierdzają, że wiekiem przyćmiewa zarówno egipskie piramidy jak i Stonehenge, a jak mówią archeolodzy, tego typu konstrukcji jest znacznie więcej - również na terenie Polski.
Na początku września archeolodzy z czeskiej Pragi dokonali odkrycia w jednej z podmiejskich dzielnic miasta - Vinorze. Uczeni odnaleźli na jej terenie strukturę, kształtem przypominającą okrąg. Zdaniem badaczy zabytek architektury neolitycznej liczy sobie około siedmiu tysięcy lat, a dotychczas prowadzone wykopaliska potwierdziły, że okrągła budowla jest zachowana w wyjątkowym, jak na swój wiek stanie.
Mimo doskonałego stanu konstrukcji, archeolodzy nie są pewni do czego tak właściwie służyła.
Jedna z teorii mówi, że [struktura] mogła być wykorzystywana jako centrum handlowe, centrum wymiany. Mogła być wykorzystywana również jako ośrodek jakiegoś kultu religijnego, gdzie odbywały się obrzędy przejścia lub rytuały powiązane z okresem roku w którym się odbywały.
powiedział Miroslav Kraus, archeolog prowadzący wykopaliska w Vinorze
Tego typu kamienne konstrukcje archeolodzy nazywają rondelami. Rondele pochodzą z czasów neolitu (ok. 5200 - 1900 rok p.n.e), a ich charakterystyczną cechą jest kształt koła lub owalu, otoczony drewnianą palisadą o takim samym kształcie. Jednocześnie są one najstarszymi znanymi zabytkami architektury monumentalnej na starym kontynencie.
Rondel to okrągła struktura, starsza niż piramidy czy Stonehenge
Rondel odkryty w jednej z dzielnic Pragi ma około 55 metrów średnicy i według uczonych pochodzi z okresu kultury ceramiki kreskowanej, na co wskazują dotychczas odkryte struktury, w tym perfekcyjnie zachowana drewniana palisada, ale także znalezione na terenie wykopalisk przedmioty takie jak fragmenty ceramiki, zwierzęce kości czy kamienne narzędzia.
Jak powiedział Jaroslav Ridky, rzecznik Instytutu Archeologii w Czeskiej Akademii Nauk, jedną z cech typowych dla ludzi żyjących w okresie kultury ceramiki kreskowanej było budowanie wiosek o kształcie okręgu, m.in. na terenie historycznych ziem czeskich.
W ten sposób na styku współczesnej Polski, wschodnich Niemiec i północnych Czech tworzyły się wioski składające się z kilku dużych, prostokątnych konstrukcji, w których mieszkało po 20-30 osób.
O archeologicznej wartości dzielnicy Vinor wiedziano już od lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku kiedy to część struktury została odkryta podczas prac mających na celu doprowadzenie wody i gazu do okolicznych budynków.
Neolityczne budowle w całej Europie środkowej - także w Polsce
Jak mówią archeolodzy, dotychczas na terenie całej Europy środkowej udało się odnaleźć około dwustu różnych, okrągłych struktur pochodzących z czasów neolitycznych. Rondeli nie brakuje również w Polsce. W 1997 roku z powietrza ujrzał podobny obiekt niemiecki archeolog lotniczy, Otto Braasch. Rondele zostały wypatrzone w województwie lubuskim - w Bodzowie i Rąpicach.
Inna powietrzna eksploracja, tym razem dokonana przez profesora Włodzimierza Rączkowskiego w 2008 roku pozwoliła na znalezienie rondela o średnicy około stu metrów w miejscowości Wenecja koło Biskupina.
Natomiast w 2017 roku przypadkowi motolotniarze ujrzeli na polu w miejscowości Nowe Objezierze kręgi będące pozostałością po kolejnym rondelu. W tym samym roku archeolodzy z Uniwersytetu Wrocławskiego dokonali w dolnośląskich Drzemlikowicach rozpoznania - również z powietrza - kolejnego rondela. Tak jak w przypadku wykopalisk nieopodal czeskiej Pragi, wiek obu zabytków datuje się na ponad 7 tysięcy lat wstecz.
Z kolei obecność dwóch kolejnych rondeli odkryto w 2019 roku na północ od Torunia, w miejscowościach Łysomice i Tylice. W tym przypadku archeologom do odkrycia nie posłużyły ani prace wykopaliskowe, ani obserwacje z powietrza, lecz zdjęcia satelitarne dostępne w Google Maps.
