Tym myśliwcem latał Pete Maverick Mitchell w Top Gunie. Wspaniały F-14 Tomcat nadal służy w Iranie

Każdy miłośnik kina akcji od niemal czterech dekad doskonale pamięta fantastyczny samolot, którego pilotem był Maverick. F-14 Tomcat to myśliwiec o zmiennej geometrii skrzydeł produkowany przez amerykańską firmę Grumman. Pierwotnie jego zadaniem była obrona floty Marynarki Wojennej SA oraz zdobywanie przewagi w powietrzu. Ostatecznie jednak samolot po modernizacji wykorzystywany był także do bombardowania celów naziemnych, choć w pierwszych egzemplarzach nie było nawet możliwości podczepienia do samolotu jakichkolwiek bomb.

Za projektowanie samolotu - co może okazać się zaskakujące - Grumman wziął się już w 1966 roku, a pierwszy egzemplarz F-14 Tomcata swój pierwszy lot testowy wykonał pod koniec 1970 roku. Radość z tego historycznego sukcesu nie trwała za długo, bo już podczas drugiego lotu testowego doszło do katastrofy. W samolocie podczas lotu doszło do usterki mechanicznej i uszkodzenia przewodów hydraulicznych. W katastrofie na szczęście samolot uległ zniszczeniu, ale załoga się katapultowała.

Nie zmienia to jednak faktu, że F-14 był samolotem absolutnie przełomowym. Gdy trafił do służby okazało się, że w całej armii nie ma zwrotniejszego myśliwca, a przecież docelowo miał to być samolot wielozadaniowy. Nic zatem dziwnego, że do służby ostatecznie weszło aż 632 samoloty, które z czasem całkowicie zastąpiły wcześniejsze maszyny takie jak chociażby F-4 Phantom.

Warto jednak tutaj zauważyć, że mimo wielu swoich zalet F-14 Tomcat już teraz stanowi jedynie pewien element historii lotnictwa wojskowego, ze względu na to, że ostatnie egzemplarze tego modelu wycofane zostały ze służby - przynajmniej w amerykańskiej armii - w 2006 roku. Mimo swoich wielu zalet, pod koniec służby Tomcaty były niezwykle drogie w utrzymaniu. W 2006 roku szacowany koszt serwisowania samolotu przebijał wszystkie inne myśliwce w historii i wynosił około miliarda dolarów. Nowsze konstrukcje były nawet o połowę tańsze.

Nie zmienia to jednak faktu, że F-14 Tomcaty wciąż latają, ale nie w armii amerykańskiej. Jedynym krajem, który do służby wprowadził Tomcaty w 1974 r. był… Iran. Władze Iranu podówczas poszukiwały samolotu, którym tak naprawdę chciały bronić terytorium swojego rozległego kraju przed nalotami chociażby ze strony Związku Radzieckiego. Pech chciał, że po dostawie siedemdziesięciu dziewięciu z osiemdziesięciu sztuk doszło do obalenia władz w Iranie i przejęcia władzy przez Chomeiniego. Momentalnie współpraca m.in. w zakresie chociażby serwisowania została zerwana. W takiej sytuacji najprawdopodobniej część samolotów została wycofana ze służby i posłużyła za magazyn części zamiennych dla innych, latających samolotów. W efekcie już w 1985 roku w lotnictwie Iranu znajdowało się maksymalnie 15 sztuk zdolnych do lotu. Jak jednak przekonują Amerykanie do dzisiaj pozostałe w służbie egzemplarze F-14 Tomcat stanowią jeden z ważniejszych filarów irańskiego lotnictwa, przez co państwo to z pewnością zainteresowane było dostawami części zamiennych do tego samolotu. Z tego właśnie powodu po wycofaniu samolotu ze służby w armii amerykańskiej, wszystkie samoloty zostały zniszczone za pomocą specjalnych niszczarek tak, aby zminimalizować jakiekolwiek ryzyko nielegalnego wywozu części do Iranu.

Na przestrzeni swojej historii w Marynarce Wojennej Stanów Zjednoczonych F-14 Tomcat bardzo długo uczestniczył jedynie w pojedynczych potyczkach powietrznych, zestrzeliwując jednostkowe Su-22 czy Migi należące do armii libijskiej. Pierwszym poważnym konfliktem, w którym brały udział, był konflikt w Zatoce Perskiej. To tam tomcaty stanowiły podstawowy element odstraszania Irakijczyków. Niemal wszystkie lotniskowce stacjonujące w Zatoce posiadały na swoim pokładzie eskadrę tomcatów. Domyślnie miały tam stanowić parasol ochronny dla floty, utrzymywać przewagę w powietrzu, eskortować bombowce czy prowadzić rozpoznanie.

Piloci tomcatów nie mieli jednak zbyt wielu okazji do walki. Irackie siły powietrzne bardzo szybko zrozumiały, że nie mają czego szukać w walce z tomcatami i bardzo szybko odpuściły atakowanie Amerykanów. W efekcie F-14 wyposażone w rakiety bliskiego zasięgu Sidewinder, naprowadzane radarowo pociski średniego zasięgu AIM-7 Sparrow oraz pociski dalekiego zasięgu AIM-54 Phoenix głównie zajmowały się… eskortowaniem bombowców oraz wykonywaniem lotów rekonesansowych.

W trakcie całego konfliktu, piloci F-14 nie zestrzeliły żadnego irakijskiego myśliwca, bowiem te unikały ich jak ognia. Jak wspominali później piloci - dopóki w powietrzu znajdowały się myśliwce F-15, irackie samoloty latały jak wcześniej. Kiedy jednak z lotniskowców startował jakiś F-14, irackie samoloty momentalnie chowały się po kątach. Radary AWG-9 na pokładzie tomcata były w stanie blokować urządzenia ostrzegawcze sił irackich. W efekcie piloci Saddama Hussaina wiedzieli, że gdzieś obok czai się F-14 Tomcat, ale nie byli w stanie ustalić gdzie on jest. Można zatem powiedzieć, że najgroźniejszą bronią Tomcata była jego sława. I tak już zostanie zapamiętany.

Długość: 19,13 m
Rozpiętość skrzydeł: 19,54 m / 11,64 m
Napęd: dwa silniki turbowentylatorowe F110-GE-400
Maks. prędkość: 2,34 Ma (2485 km/h)
Zasięg: 3 000 km
Maks. pułap: 16 000 m
Maks. tempo wznoszenia: 230 m/s
Uzbrojenie: pociski rakietowe AIM-54 Phoenix, AIM-7 Sparrow, AIM-9 Sidewinder