Mars nie przestaje zaskakiwać naukowców. Planeta posiada niespotykany ogon magnetyczny
To, że Mars nie ma stabilnego pola magnetycznego nie oznacza, że jest on magnetycznie martwy. Sonda MAVEN odkryła, że czerwona planeta posiada... magnetyczny ogon.
No dobra, z tym byciem martwym trochę przesadziłem. Mars nadal posiada słabe pola magnetyczne o lokalnym charakterze. Wiedzę tą zawdzięczamy sondzie Mars Global Surveyor (MGS), która odkryła, że w skorupie czerwonej planety znajdują się pasma o przeciwnej biegunowości magnetycznej, za sprawą których generowane są lokalne pola magnetyczne. Takie pasma mają zazwyczaj ok 160 km długości i 1000 km.
Co ciekawe, podobne pasma możemy znaleźć na naszej planecie. Najwięcej z nich znajduje się na dnie oceanów. Jednak takie lokalne, aktywnie magnetycznie struktury to za mało, żeby wygenerować globalne dipolowe pole magnetyczne. Takie pola wymagają (przynajmniej częściowo) płynnego jądra planety, w których zachodzi zjawisko dynama magnetohydrodynamicznego odpowiedzialne za generację pola magnetycznego. Mars miał kiedyś takie jądro i własną atmosferę, ale to było bardzo dawno temu. Dobrze, wróćmy teraz do odkrycia sondy MAVEN.
Mars: ogon magnetyczny zamiast dipolowego pola.
MAVEN to sztuczny satelita Marsa, który ma pomóc nam zrozumieć co właściwie stało się, że czwarta planeta od Słońca, z planety z własną atmosferą i wodą zmieniła się w martwy świat. Najnowszym odkryciem sondy jest ogon magnetyczny Marsa, który jest unikalnym zjawiskiem fizycznym, jeśli chodzi o nasz Układ Słoneczny.
Członkowie zespołu DiBraccio, którzy zaprezentowali najnowsze odkrycie sondy MAVEN uważają, że jedną z przyczyn, posiadania ogona magnetycznego przez Marsa jest zjawisko rekoneksji magnetycznej. Polega ono na tym, że te lokalne pola magnetyczne Marsa, o których pisałem wyżej, łączą się z polem magnetycznym niesionym przez wiatry słoneczne. Takie połączenie powoduje również, że ogon magnetyczny Marsa jest lekko pokręcony.
Rekoneksja zachodzi tylko wtedy, gdy wiatr słoneczny wieje w odpowiednim kierunku i ma odpowiednie właściwości. Chodzi oczywiście o orientację pola magnetycznego. Jeśli skierowana jest w przeciwnym kierunku do pola generowanego przez powierzchnię Marsa, obydwa pola łączą się ze sobą, tworząc zjawisko rekoneksji magnetycznej.
Czemu ten ogon jest taki interesujący?
I czemu ma on jakiekolwiek znaczenie? Naukowcy z NASA twierdzą, że zjawisko to może doprowadzić do wywiania resztek marsjańskiej atmosfery. Górna atmosfera Czerwonej Planety zawiera cząsteczki posiadające ładunek elektryczny - jony. Jony te, dostając się w pobliże ogona magnetycznego mogą polecieć sobie bez przeszkód w przestrzeń kosmiczną, tym samym opuszczając Marsa na stałe.
Zespół DiBraccio chce dokładniej przyjrzeć się odczytom z magnetometru sondy MAVEN. Naukowcy chcą sprawdzić, czy uciekające w przestrzeń kosmiczną cząsteczki marsjańskiej atmosfery pokrywają się z aktywnymi magnetycznymi obszarami powierzchni Marsa oraz chcą zmierzyć skalę tego zjawiska. Na przestrzeni najbliższych lat dowiemy się również, jaki wpływ mają poszczególne powierzchniowe pola magnetyczne marsa na odchylenie magnetycznego ogona tej planety. - Mars jest pod tym względem bardzo skomplikowaną i interesującą planetą - dodaje DiBraccio.
