Manualne obiektywy na bezlusterkowcu - co wybrać?

Drugą część poradnika zacznę od odpowiedzi na pytanie czego nie używać. Odpowiedź jest prosta: nowoczesnych szkieł od lustrzanek. Mimo że w większości są one dobre optycznie i są dostosowane do działania na cyfrowej matrycy, to jednak mają kilka zasadniczych wad. Po pierwsze, nowoczesne obiektywy przeważnie nie mają pierścienia przysłon. Oznacza to, że nie będziemy mogli zmienić przysłony w żaden sposób (chyba, że zaopatrzymy się w przejściówkę z popychaczem przysłony, ale jest to marna proteza). Po drugie, nowoczesne obiektywy nie są przystosowane do manualnego ustawiania ostrości. Owszem, każdy obiektyw ma pierścień ostrości, ale w nowoczesnych szkłach ten element jest tylko dodatkiem. Jest nieprecyzyjny i niewygodny.

Po tym krótkim wstępie zapraszam do mojego wyboru systemów, z którymi warto się zaprzyjaźnić.

Chyba nie ma w Polsce fotografa, który nie miałby gdzieś w piwnicy lub na strychu obiektywu systemu M42. Było to mocowanie znane z popularnych w Polsce Zenitów. Obiektywy M42 można dostać na aukcjach właściwie za grosze. Wybór szkieł jest bardzo duży.

Do wyboru mamy naprawdę mnóstwo producentów, jak choćby Carl Zeiss (serie Jena, Pancolar, Planar, Sonnar…), Cosina (Cosinon), Fuji (Fujinon), Zenit (Helios, Industar, Jupiter, Mir…), Praktica (Praktica, Prakticar), Ricoh, Sigma, Pentax (Takumar), Tamron, Tokina, Vivitar, Yshica/Contax (Yashinon). Jest z czego wybierać.

W praktyce zdarzają się duże rozbieżności jakościowe między poszczególnymi obiektywami (zwłaszcza wśród rosyjskich producentów). Jednak w cenie kilkunastu-kilkudziesięciu złotych za sztukę można skusić się na kilka egzemplarzy i wybrać najostrzejszy. Mocowanie szkieł M42 jest nietypowe, bo bagnet ma postać gwintu – obiektyw wkręca się do korpusu (przejściówki).

Lubię system M42 ze względu na bardzo charakterystyczny, nerwowy bokeh, jaki generują portretowe szkła. Ostrość może nie jest najmocniejszą cechą tego systemu, ale to właśnie w oddaniu nieostrości leży siła M42.

Przy zakupie adaptera do systemu M42 trzeba zwrócić uwagę na to, żeby kupić wersję z popychaczem przysłony. Obiektywy M42 mają specyficzne rozwiązanie sterowania przysłoną jest tam mały „bolec”, który musi być wciśnięty, żeby dało się zmienić przysłonę. Odpowiednia przejściówka powinna mieć wewnątrz mały kołnierz, dzięki któremu sterowanie przysłoną będzie możliwe.

Obiektywy warte uwagi:

Mocowanie M39 było standardem w analogowych dalmierzach, niegdyś było to nawet mocowanie Leiki. Jest to także standard w szkłach stosowanych w ciemniowych powiększalnikach.

Obiektywy M39 kuszą niską ceną i bardzo małą przejściówką, dzięki czemu można uzyskać naprawdę kompaktowy zestaw. Jednak nie ma róży bez kolców. W tym standardzie panuje bardzo duże zamieszanie. Niemieckie szkła M39 (Leica, Voigtlander – konkretnie jest to mocowanie LTM) różnią się nieco od rosyjskich (Jupiter, Industar), przez co nie wszystko jest w pełni kompatybilne ze sobą. Dodatkowo Rosjanie zaadaptowali mocowanie M39 do lustrzanek, przez co powstał kompletny chaos. W praktyce mamy zatem 3 rodzaje przejściówek do tego systemu: na dalmierze niemieckie, dalmierze rosyjskie oraz na rosyjskie lustrzanki. Sprawa jest mocno zagmatwana, dlatego lepiej jest dobrze ogarnąć temat przed zakupem, żeby mieć świadomość, co właściwie się kupuje. Osobiście obiektywy M39 omijam szerokim łukiem.

Wartymi uwagi szkiełkami są obiektywy Konica Hexanon AR. Wszystkie są niesamowicie ostre, a do tego można je dostać za niewielkie pieniądze. Bardzo lubię te obiektywy, z kilku powodów. Po pierwsze, ich jakość obrazowania jest świetna i odnosi się to właściwie do wszystkich obiektywów Hexanon AR. Co prawda, na maksymalnym otworze przysłony wokół jasnych obiektów pojawiają się mocne aberracje, ale nawet po lekkim przymknięciu przysłony obraz jest właściwie idealny. Po drugie, adapter tego systemu jest bardzo mały, jest o ok. 1 cm krótszy od adapterów innych systemów. Dzięki temu obiektywy nie wyglądają karykaturalnie na bezlusterkowcu. Małym minusem tego systemu jest dosyć spora minimalna odległość ostrzenia. Obiektywy poprawnie wyostrza obiektyw znajdujące się co najmniej 45 cm przed nimi.

Szkiełka Hexanon AR nie są nadzwyczaj popularne w Polsce, ale przy odrobinie wysiłku można znaleźć na aukcjach większość ciekawych obiektywów tego producenta. Należy uważać aby przy oznaczeniu Konica (lub Hexanon) było oznaczenie bagnetu AR – był to bagnet lustrzanek Auto-Reflex, które pojawiły się w 1966 roku.

Obiektywy warte uwagi:

Jest to poprzednik obecnego systemu Canona. Wyróżnia się świetnymi optycznie obiektywami oraz dużą dostępnością. Niektóre obiektywy, jak np. 50 mm f/1.4 S.S.C. są wręcz wybitne. Kupując adapter do tego systemu warto wybrać przejściówkę umożliwiającą zmianę przysłony.

Obiektywy warte uwagi:

czyli zdecydowanie moje ulubione szkiełko manualne. Przeczytacie o nim pod tym linkiem. Kosztuje jedynie 20 dolarów, a daje naprawdę niespotykane efekty. Polecam!