USA już nie potrzebują ukraińskich złóż? Gigantyczne złoże litu odkryte

Lit nie bez powodu zyskał przydomek białego złota. Ten lekki, srebrzysto-biały metal jest kluczowym składnikiem baterii litowo-jonowych, które zasilają niemal całą nowoczesną elektronikę - od telefonów i laptopów, po hulajnogi elektryczne i samochody na prąd. Szczególnie istotny jest w kontekście transformacji energetycznej, ponieważ baterie litowo-jonowe stanowią podstawowy element magazynów energii dla odnawialnych źródeł oraz napędów pojazdów elektrycznych.

W przeciwieństwie do powszechnego przekonania, to nie elektronika konsumencka stanowi główny kierunek wykorzystania litu. Jak podaje US Geological Survey, aż 87 proc. światowych zasobów tego metalu trafia do produkcji akumulatorów, z czego ponad 60 proc. tylko do pojazdów elektrycznych. Dla porównania - akumulator w typowym samochodzie elektrycznym zawiera około 8 kg litu, podczas gdy bateria iPhone'a - mniej niż 1 gram.

Czytaj też:

Gwałtownie rosnący popyt na pojazdy elektryczne i magazyny energii spowodował w ostatnich latach silne wahania cen litu. W 2022 r. ceny tego surowca wzrosły o 123 proc., by w kolejnym roku spaść o 75 proc. z powodu spowolnienia na chińskim rynku EV i nadprodukcji. Taka niestabilność rynkowa utrudnia inwestycje w rozwój amerykańskiego przemysłu litowego.

Odkrycie złoża McDermitt jest wyjątkowe pod wieloma względami. Ten obszar jest wynikiem potężnej erupcji wulkanicznej, która miała miejsce około 16,4 mln lat temu. W wyniku aktywności wulkanicznej i hydrotermalnej powstały tam iły bogate w illit, które zawierają niezwykle wysokie stężenia litu.

Eksperci szacują, że złoże zawiera od 20 do nawet 40 mln ton litu. Dla porównania, do tej pory największym znanym złożem litu było to w Boliwii, zawierające około 23 mln ton. Oznacza to, że amerykańskie złoże może być niemal dwukrotnie większe od dotychczasowego rekordzisty.

Belgijska geolog Anouk Borst przyznała, że odkrycie to może zmienić dynamikę litu na całym świecie i zapewnić Stanom Zjednoczonym bezpieczne, krajowe źródło tego strategicznego metalu. Jest to tym bardziej istotne, że obecnie Stany Zjednoczone posiadają tylko jedną aktywną kopalnię litu, mimo że kraj ten znajduje się w pierwszej piątce państw z największymi rezerwami tego pierwiastka (około 8 mln ton). Stanowi to jednak zaledwie 1 proc. światowej produkcji.

W kontekście tego odkrycia warto przyjrzeć się ukraińskim złożom litu, które od dłuższego czasu budziły zainteresowanie zarówno amerykańskich, jak i europejskich inwestorów. Ukraina posiada cztery główne złoża litu: Połochiwskie w obwodzie kirowogradzkim, Szewczenkowskie w obwodzie donieckim, Dobra i Kruta Bałka.

Według szacunków ukraińskie zasoby litu wynoszą około 500 tys. ton, choć niektóre źródła wspominają o prawdopodobnych rezerwach rzędu 5 mln ton. Stanowi to około 10 proc.  światowych zasobów tego pierwiastka, co czyni Ukrainę potencjalnie jednym z największych posiadaczy złóż litu w Europie.

Złoże Dobra Plot w obwodzie kirowogradzkim, według European Lithium, może posiadać największe zasoby litu w całej Europie. Z kolei złoże litu w okolicy Pokrowska w Donbasie, szacowane na 12-14 mln ton, niestety znalazło się pod kontrolą rosyjską w grudniu ubiegłego roku, gdy Rosjanie zajęli wieś Szewczenko.

Porównując te liczby z nowo odkrytym złożem McDermitt widać wyraźnie, że amerykańskie zasoby mogą być nawet kilkadziesiąt razy większe od ukraińskich. Co więcej ukraiński lit leży na głębokości ponad 300 metrów, co czyni jego wydobycie trudniejszym i droższym niż w przypadku innych złóż na świecie.

Odkrycie złoża McDermitt może mieć daleko idące konsekwencje geopolityczne. Stany Zjednoczone od lat dążą do uniezależnienia się od dostaw surowców krytycznych z Chin, które dominują w globalnym łańcuchu dostaw baterii litowo-jonowych. Chińskie firmy dostarczają 80 proc. światowej produkcji ogniw baterii i kontrolują niemal 60 proc. rynku baterii do pojazdów elektrycznych.

Odkrycie własnych, ogromnych zasobów litu może pozwolić Stanom Zjednoczonym na zbudowanie niezależnego łańcucha dostaw dla przemysłu bateryjnego, co jest szczególnie istotne w kontekście napięć handlowych między tymi mocarstwami. Może to również zmniejszyć amerykańskie zainteresowanie ukraińskimi złożami, które do tej pory były postrzegane jako potencjalnie strategiczne dla Zachodu.

Dla Ukrainy odkrycie amerykańskiego złoża może oznaczać zmniejszenie jej znaczenia jako potencjalnego dostawcy litu dla zachodnich gospodarek. Jednak z perspektywy europejskiej ukraińskie złoża wciąż pozostają najbliższym i potencjalnie najłatwiej dostępnym źródłem tego surowca, co może mieć znaczenie w kontekście dążenia UE do stworzenia własnych, niezależnych łańcuchów dostaw dla przemysłu bateryjnego.

Dla entuzjastów elektroniki i technologii odkrycie gigantycznego złoża litu w Stanach Zjednoczonych to potencjalnie bardzo dobra wiadomość. Większa i stabilniejsza podaż tego kluczowego surowca może w długiej perspektywie przełożyć się na niższe ceny baterii, a co za tym idzie - tańsze urządzenia elektroniczne i pojazdy elektryczne.

Zwiększona dostępność litu powinna także przyspieszyć rozwój technologii bateryjnych, umożliwiając producentom intensywniejsze prace nad nowymi rozwiązaniami. Może to w perspektywie kilku lat przynieść baterie o większej pojemności, krótszym czasie ładowania i dłuższej żywotności

Niezależnie od geopolitycznych konsekwencji odkrycia pewne jest, że lit pozostanie kluczowym surowcem dla rozwoju nowoczesnych technologii. Transformacja energetyczna i rosnąca popularność pojazdów elektrycznych będą napędzać popyt na ten metal, a nowe złoża, takie jak McDermitt, będą miały kluczowe znaczenie dla zabezpieczenia dostaw.

Mimo ogromnego potencjału droga od odkrycia złoża do rozpoczęcia przemysłowej eksploatacji jest długa i pełna wyzwań. Uruchomienie wydobycia w kalderze McDermitt będzie wymagało znaczących inwestycji w infrastrukturę, technologie wydobywcze przyjazne dla środowiska oraz zakłady przetwórcze.

Ponadto, jak pokazują doświadczenia z innych regionów świata, wydobycie litu może wiązać się z istotnymi wyzwaniami środowiskowymi, takimi jak zużycie wody czy degradacja lokalnych ekosystemów. Konieczne będzie znalezienie równowagi między korzyściami ekonomicznymi a ochroną środowiska naturalnego.

Nie bez znaczenia pozostają również kwestie praw własności gruntów i potencjalne konflikty z rdzennymi społecznościami, które zamieszkują te tereny. Historia pokazuje, że takie projekty często napotykają na opór ze strony lokalnych społeczności, co może opóźnić lub skomplikować proces uruchamiania wydobycia.

Odkrycie złoża McDermitt może zapoczątkować nową erę na globalnym rynku litu. Dotychczas dominujący dostawcy, jak Chile, Australia czy Chiny, mogą stanąć w obliczu silnej konkurencji ze strony Stanów Zjednoczonych. Zwiększona podaż litu może też wpłynąć na stabilizację cen tego surowca, co byłoby korzystne dla całego łańcucha wartości przemysłu bateryjnego.

Odkrycie wulkanicznego złota w kalderze McDermitt to nie tylko geopolityczna sensacja, ale również potencjalny przełom dla przemysłu technologicznego, który może przyspieszyć transformację energetyczną i rozwój elektroniki użytkowej na całym świecie.