Gwiazda polskiego kina na kosmicznym firmamencie. Cezary Pazura ma swoją planetoidę
Wśród niezliczonych obiektów na nocnym niebie, jeden z nich nosi teraz imię znanego polskiego aktora, Cezarego Pazury. Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) uhonorowała wybitnego artystę, nadając jego nazwisko planetoidzie (669588) Pazura.
Historia ta rozpoczęła się w styczniu 2013 r., kiedy polscy astronomowie, Michał Kusiak i Michał Żołnowski, podczas rutynowych obserwacji nocnego nieba, natknęli się na nieznany wcześniej obiekt. Planetoida otrzymała oznaczenie 2013 AS24.
Po szczegółowej analizie trajektorii i właściwości fizycznych okazało się, że jest to planetoida z głównego pasa planetoid, krążącego między Marsem a Jowiszem. Zgodnie z procedurami IAU, odkrywcy otrzymali prawo do nadania nazwy nowo odkrytemu obiektowi.
Dlaczego Cezary Pazura?
Aktor jest nie tylko jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiego kina i teatru, ale również znany ze swojej działalności charytatywnej i społecznej. IAU doceniła jego wkład w kulturę i społeczeństwo, uznając, że planetoida (669588) Pazura będzie godnym upamiętnieniem jego zasług.
Cezary A. Pazura (ur. 1962) to polski aktor filmowy, teatralny i dubbingowy, reżyser, producent i artysta kabaretowy. Znany jest z głównych ról w wielu polskich serialach komediowych i filmy. Jest także zdobywcą polskich nagród filmowych, w tym dwóch Złotych Lwów
- podaje Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) w oficjalnym komunikacie.
Rozmiary planetoidy nie są znane, wiadomo natomiast, że okrąża Słońce co 5,5 roku. Aktualnie około 100 planetoid nosi nazwy związane z Polską i Polakami. W styczniu 2024 r. znanych było ponad 1,3 mln planetoid (w tym 640 tys. ponumerowanych, z czego ponad 24 tys. ma także nazwy własne).
Więcej o polskim wkładzie w badanie kosmosu przeczytasz na Spider`s Web:
Przepisy określają, jak można nazwać planetoidę
Wraz z Pazurą nadano także polską nazwę dwóm innym planetoidom. Pierwsza z nich znana od teraz będzie jako (319636) Dziewulski. Władysław Dziewulski (1878–1962) był polskim astronomem i matematykiem oraz dyrektor Wileńskiego Obserwatorium Astronomicznego od 1919 do 1939 r. Został profesorem Uniwersytetu Wileńskiego w 1921 r., w latach 1924–1925 był jego rektorem. Przeniósł się do Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu w 1945 r. Krater Dziewulski na Księżycu nazwany został także na jego cześć.
Druga planetoida to (191775) Poczobut. Marcin Odlanicki Poczobut (1728–1810) to polsko-litewski jezuita, astronom i matematyk, który był dyrektorem Obserwatorium Astronomicznego w Wilnie od 1764 do 1807 r. Był profesorem Uniwersytetu Wileńskiego przez ponad 40 lat, pełniąc funkcję jego rektora w latach 1780-1799. Krater księżycowy Poczobut nazwany został także na jego cześć.
Jak nadaje się nazwy nowoodkrytym ciałom niebieskim? Czy są jakieś zasady, które to regulują? Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) ma w tej materii ścisłe przepisy.
Takiej nazwy nie można sobie kupić. Międzynarodowa Unia Astronomiczna (IAU) opracowała szereg reguł nazewnictwa tych obiektów. Do głównych zasad należy limit 16 znaków, nazwa musi być wymawialna w jednym z języków, nieobraźliwa, taka, która nie jest zbyt podobna do istniejących nazw planetoid lub księżyców. Nazwiska osób lub wydarzeń znanych głównie z aktywności politycznej, lub wojskowej nie są akceptowane, dopóki nie minie co najmniej 100 lat od ich śmierci lub od wydarzenia. Nie można używać imion zwierząt, a także nazw natury komercyjnej
- wyjaśnia serwis urania.edu.pl.
Potencjalnie niebezpieczne
Planetoidy to skaliste ciała niebieskie krążące wokół Słońca. Większość znajduje się w głównym pasie planetoid, między Marsem a Jowiszem, ale niektóre z nich mogą zbliżać się do Ziemi, stwarzając potencjalne zagrożenie.
Odkrycie i nazwanie asteroidy (669588) Pazura to nie tylko kosmiczny fenomen, ale również ważny moment dla polskiej nauki i kultury. To kolejny dowód na to, że polscy naukowcy odgrywają coraz ważniejszą rolę w międzynarodowych badaniach kosmicznych, a polska kultura jest doceniana na arenie międzynarodowej.
Ilustracja główna: Cezary Pazura, źródło: instagram.com/czarekpazura
