Polskie Abramsy dostaną srebrne kule. Kupujemy pociski ze zubożonego uranu

Głównym uzbrojeniem czołgów M1A1 i M1A2 Abrams jest armata M256A1 120 mm, zaprojektowana przez niemiecki koncern Rheinmetall AG, produkowana na licencji w USA przez Watervliet Arsenal w Nowym Jorku.

Podstawową amunicją Abramsa do niszczenia innych czołgów jest pocisk M829 (w różnych wersjach) z rdzeniem ze zubożonego uranu, znany jako "Srebrna kula" - uran jest srebrzystobiałym metalem.

Na początku przyswajania wiedzy na temat współczesnego pocisku wystrzeliwanego z armaty czołgu zapoznać musimy się z długim zestawem słów. Pociski służące do niszczenia najciężej opancerzonych celów nazywa się APFSDS-T (Armour-Piercing, Fin Stabilised, Discarding Sabot, Tracer).

Po polsku oznacza to Podkalibrowy stabilizowany brzechwowo z odrzucanym sabotem ze smugaczem.

Podkalibrowy oznacza, że główny pocisk - rdzeń (nazywany też czasem penetratorem, na rysunku niżej biały) jest mniejszego kalibru niż armata, a w czasie przechodzenia przez lufę jest prowadzony przez tak zwany sabot (rodzaj pierścienia, na rysunku zielony), który ma kaliber lufy i jest odrzucany po jej opuszczeniu. Na pomarańczowo zaznaczono ładunek miotający, na niebiesko zapalnik.

Pociski tego typu przypominają wyglądem strzałę z ostrym nosem, stabilizowaną w locie przez stateczniki, znajdujące się w tylnej części pocisku.

Oryginalna wersja pocisku M829 trafiła do amerykańskiej armii w latach 80. Opracowany w Los Alamos National Laboratory stop, z którego zrobiony jest rdzeń, składa się w 99,25 proc. ze zubożonego uranu i w 0,75 proc. z tytanu.

Ciekawostką jest fakt, że stop został pierwotnie opracowany dla amunicji do potężnego działka GAU-8/A Avenger z samolotu szturmowego A-10. Domieszka tytanu zapobiega powstawaniu pęknięć podczas obróbki materiału oraz poprawia możliwości obróbki cieplnej i odporność na korozję.

Przez lata pocisk był rozwijany i powstawał w nowych wersjach. Gdy Rosja wprowadziła w swoich najnowszych czołgach pancerz reaktywny Kontakt-5, Stany Zjednoczone skonstruowały pocisk M829A2. Wszedł on do służby w 1994 r. i jest to podstawowy pocisk dla Abramsów. Polska kupiła 50 tys. sztuk pocisków M829A2 

Pocisk M829A2 został opracowany specjalnie do niszczenia rosyjskich czołgów T-72, T-80 i T-90 wyposażonych w pancerz reaktywny Kontakt-5.

Jego rdzeń powstał ze stopu stop wolframu i uranu, który ma o 25 proc. wyższy współczynnik sprężystości podłużnej niż stop uranu i tytanu oraz granicę sprężystości zwiększoną o ponad 400 proc. Te terminy z fizyki oznaczają w praktyce, że rdzeń mniej odkształcał się przy uderzeniu w pancerz, koncentrując cała swoją energię kinetyczną w jednym miejscu, bez rozpraszania na boki.

M829A3 jest produkowany od marca 2003 r. a jego dokładne parametry są objęte tajemnicą. Polska kupiła 5000 szt. pocisków M829A3.

Z oficjalnych danych wiadomo, że M829A3 ma całkowitą masę 22,3 kg i długość 892 mm. Wykorzystuje 8,1 kg ładunku miotającego RPD-380, który przyspiesza penetrator ze zubożonego uranu o masie 10 kg do prędkości 1555 m/s. 

Energia kinetyczna tej amunicji jest potworna. Z odległości dwóch kilometrów pocisk może przebić 800 mm specjalnej pancernej stali.

Penetrator składa się z dwóch części, stalowej końcówki o długości około 100 milimetrów i rdzenia ze zubożonego uranu. Średnica penetratora została zwiększona z 22 mm do 25 mm, poprawiając wytrzymałość rdzenia o 67 proc. Stalowa końcówka jest używana do pokonania pancerza reaktywnego, a zubożony uran służy do przebicia się przez właściwy pancerz czołgu.

O tej wersji pocisku dla czołgu Abrams wiadomo najmniej. Jest to najnowsza odmiana oznaczona M829A4, która weszła do służby w armii USA w 2015 r. To pocisk piątej generacji składający się z penetratora ze zubożonego uranu z sabotem z kompozytów.

Jest on w stanie pokonać pancerz każdego współczesnego czołgu, zabezpieczonego w każdy pancerz reaktywny. Polska kupiła 60 tys. tych pocisków.