Jak sprawdzić jakość powietrza? Jaką aplikację do monitorowania poziomu smogu wybrać?

W światowym rankingu miast z powietrzem o najniższej jakości królował Kraków, wyprzedzając takich potężnych rywali jak Lahaur, Delhi i Pekin. W czołowej pięćdziesiątce towarzystwa dotrzymali Wrocław, Warszawa oraz Poznań. Obecnie zanieczyszczenie jest tak duże, że nawet Alert RCB radzi: unikaj aktywności na zewnątrz. Sprawdź jakość powietrza i poziom smogu, zanim wyjdziesz z domu i dowiedz się, czym oddychasz. Poznaj narzędzia i aplikacje do monitorowania jakości powietrza.

Spis treści:

Smog jest zjawiskiem powstającym w wyniku łączenia zanieczyszczeń powietrza, takich jak dym i spaliny, i odpowiednich zjawisk atmosferycznych (w pierwszej kolejności mgły), dlatego został właściwie nazwany smogiem - od połączenia słów smoke (dym) i fog (mgła).

Istnieją dwa główne rodzaje smogu, nieco różniące się składem chemicznym - smog londyński i smog typu Los Angeles.

Sam termin "smog londyński" po raz pierwszy został użyty dla opisania sytuacji w Londynie w grudniu 1952 r. Wskutek gwałtownego spadku temperatury i naturalnej mgły mieszkańcy zaczęli intensywnie ogrzewać domy węglem, swoje dołożyły samochody i zakłady przemysłowe. Rezultatem była wyjątkowo gęsta mgła, która ograniczyła widoczność na tyle, że ruch na ulicach został zablokowany, jak i normalne życie miasta. Do tego smog negatywnie wpłynął na stan zdrowia wielu ludzi, powodując poważne uszkodzenia układu oddechowego i oskrzeli. W ciągu kilku dni zmarło około 4000 osób, a łączną liczbę zgonów spowodowanych przez smog szacuje się na około 12 000.

Przede wszystkim smog wpływa na układ oddechowy, podrażniając gardło, krtań, tchawicę, powodując częstsze infekcje oraz zaostrzenia chorób przewlekłych, takich jak astma, i zwiększając między innymi ryzyko raka płuc. 

Poza tym cierpi układ krwionośny, nerwowy a nawet rozrodczy, dlatego osoby z grupy ryzyka, do której tradycyjnie zaliczane są dzieci, osoby w ciąży oraz osoby z chorobami przewlekłymi powinny szczególnie uważać na stan i jakość powietrza.

Monitorując jakość powietrza, jesteśmy w stanie określić najbardziej niebezpieczne okresy i zapobiec szkodom dla naszego zdrowia. Możemy postawić oczyszczacz powietrza w domu, biurze lub przedszkolu i ograniczyć czas przebywania na ulicy, a wychodząc, zakładać maseczki. Chirurgiczne i "covidowe” bawełniane w tym przypadku niestety nie wystarczą - maseczki przeciwsmogowe mają filtrować pyły PM10 i PM2.5. 

Możemy też przyłożyć się do zwalczania problemu zatrucia powietrza, dbając o środowisko. Ograniczając korzystanie z samochodów na rzecz rowerów i komunikacji miejskiej, wybierając bardziej ekologiczne sposoby na ogrzewanie budynków, dbając o otaczającą nas zieleń i robiąc wiele mniejszych, ale równie ważnych rzeczy, jak segregacja śmieci czy oszczędzanie wody. Możliwe, że skolonizujemy Marsa już za parę dziesiątków lat, a może i nie - zatroszczyć się o Ziemię warto wszystkim już teraz. 

Prawdopodobnie najpopularniejsza aplikacja, która pozwala sprawdzać stan powietrza na terenie całej Polski. Kanarek pobiera dane z najbliższych stacji monitorowania jakości powietrza GIOŚ (Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska) oraz wielu innych, które możemy samodzielnie oceniać. Monitoruje poziom stężenia PM i mnóstwo innych substancji składających się na ogólny indeks jakości powietrza - parametry są jak najbardziej do wyboru. 

Pomiary, wyświetlane na mapie, są aktualizowane średnio co godzinę, z możliwością automatycznego albo ręcznego ustalania lokalizacji. Zaletą Kanarka jest możliwość wysyłania powiadomień informujących o przekroczeniu norm jakości powietrza (częstotliwość oraz warunki możemy dostosować według życzeń).

Kolejna aplikacja do monitorowania jakości powietrza i poziomu smogu została stworzona przez studentów AGH, starających się rozwiązać problem z ograniczoną liczbą stacji pomiarowych. Obszerna sieć sensorów mierzy aktualny poziom PM2.5, PM1 oraz PM10, oblicza wskaźnik według skali CAQI (Comon Air Quality Index) i przekazuje te informacje w czasie rzeczywistym oraz prognozuje stan na najbliższy okres.

Dodatkowo dostajemy informacje o temperaturze, ciśnieniu, wilgotności oraz sile wiatru. Na mapie Airly, podobnie jak w Kanarku, znajdziemy wszystkie polskie miasta. Istnieje także możliwość przygotowania listy ulubionych miejsc i wygodnego późniejszego przeglądania stanu powietrza. Dostosować można także skalę indeksu jakości powietrza, wybierając pomiędzy CAQI i AQI, jednostkę temperatury - do wyboru stopnie Celsjusza, Fahrenheita oraz Kelvina - i ciemny lub jasny motyw. 

Na pierwszy rzut oka widoczna jest atrakcyjna grafika aplikacji i wykres przedstawiający poziom pyłu zawieszonego PM10 w ciągu dnia. Brak niestety danych na temat PM2.5, które przecież miały być. To niemiła niespodzianka, niemniej podejrzewam, że były to chwilowe problemy techniczne aplikacji. 

Szukając dalej, znalazłam tylko przegląd mapy i ranking smogowy miejscowości oraz możliwość ustawienia powiadomień, widżetów i wykupienia pakietu premium. Nie skusiłam się. 

Przyjemna szata graficzna kryje za sobą wszystkie niezbędne informacje o jakości powietrza pobrane z kilku źródeł, w tym AQI, poziomy PM2.5 oraz PM10. Również można tu znaleźć dane o pogodzie. Aplikacja potrafi także na bieżąco informować użytkownika o stanie powietrza i poziomie smogu w panelu notyfikacji oraz oferuje prognozy stanów powietrza a także pogody na najbliższy tydzień. 

Bardziej zaawansowani użytkownicy mogą dowiedzieć się o jakości powietrza prawie w każdym zakątku świata dzięki funkcji IQAirEarth oraz zobaczyć ciekawe statystyki i ustawić personalne notyfikacje przy przekroczeniu progów zanieczyszczenia.

Nie mogę nazwać interfejsu aplikacji intuicyjnie zrozumiałym - sporą część ekranu potrafi  zajmować ogólna informacja o zanieczyszczeniach powietrza oraz ich wpływie na zdrowie zamiast aktualnych danych. 

Oprócz tego, znalazłam dane tylko o poziomie PM10 - brak informacji o PM2.5 lub jakichkolwiek innych pomiarach. Może to być kwestią dokupienia wersji PRO, pozwalającej uzyskać dostęp do dodatkowych statystyk. 

Wersja darmowa posiada również zauważalną wadę w postaci reklamy.

Przez jakiś czas przeprowadzałam mini-testy, sprawdzając pomiary jakości powietrza i poziomu smogu po kolei we wszystkich aplikacjach. Prawie wszędzie występowały niewielkie różnice w okolicach 5-10 µg/m3 (poziom dopuszczalny to 50 µg/m3, poziom alarmowy to 300 µg/m3). Rezultaty były do siebie zbliżone i znajdowały się raczej w granicach jednej kategorii.