Instrument zbudowany przez studentów do badania planetoidy Bennu dostrzegł czarną dziurę
Studenci i badacze pracujący na danych z amerykańskiej sondy OSIRIS-REx krążącej wokół planetoidy Bennu przypadkiem zarejestrowali niezwykle ciekawy obiekt znajdujący się 30 000 lat świetlnych od nas. Jesienią ub.r. zbudowany przez studentów instrument REXIS, znajdujący się na pokładzie sondy, podczas obserwacji krawędzi planetoidy Bennu zarejestrował rozbłysk pochodzący z otoczenia czarnej dziury w gwiazdozbiorze Gołębia.
Głównym zadaniem instrumentu REXIS jest pomiar promieniowania rentgenowskiego emitowanego przez Bennu w reakcji na promieniowanie słoneczne. Sam instrument powstał w wyniku współpracy studentów i badaczy z MIT i Harvardu, którzy zaproponowali go, zbudowali, a teraz obsługują.
11 listopada 2019 r., gdy REXIS prowadził szczegółowe obserwacje Bennu, w polu widzenia instrumentu znalazły się promienie X, pochodzące z punktu znajdującego się poza krawędzią planetoidy. W żadnym katalogu obiektów głębokiego nieba nie było jednak żadnego obiektu w tym miejscu w przestrzeni.
Okazało się jednak, że świecącym obiektem jest układ podwójny, w którym jednym ze składników jest czarna dziura, odkryty zaledwie tydzień wcześniej przez japoński teleskop MAXI. Kilka dni później obiekt ten zarejestrował także amerykański teleskop NICER (Neutron Star Interior Composition Explorer). Zarówno MAXI jak i NICER zainstalowane są na pokładzie Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
Rozbłyski promieniowania rentgenowskiego takie jak te wyemitowane przez omawianą czarną dziurę, można obserwować jedynie z przestrzeni kosmicznej, bowiem ziemska atmosfera chroni nas przed promieniowaniem rentgenowskim z przestrzeni kosmicznej. Do emisji promieni X dochodzi, gdy czarna dziura przyciąga materię pochodzącą z krążącej wokół niej gwiazdy. Gdy materia, z której zbudowana jest gwiazda, zaczyna opadać po spirali ku czarnej dziurze, tworzy wokół niej dysk materii uwalniający olbrzymią ilość energii głównie w zakresie rentgenowskim.
Instrument REXIS powstał w ramach programu szkolenia przyszłego pokolenia naukowców, inżynierów i menedżerów projektu w zakresie budowy i obsługi instrumentów, które znajdą się w przestrzeni kosmicznej. W programie wzięło udział ponad 100 studentów.
