Polska na progu rewolucji. Nie ma czasu do stracenia
Polska stoi dziś u bram transformacji, której znaczenia nie sposób przecenić. Sztuczna inteligencja przestała być wizją przyszłości - stała się codziennością. Choć nadal nie wszystkich.
W świecie, gdzie 84 proc. liderów biznesu deklaruje wdrożenie agentów AI w ciągu najbliższych 12-18 miesięcy pojawia się zasadniczy problem: większość z nas wciąż nie jest na to przygotowana. To rodzi pytania o to, jak wygląda nowa rzeczywistość i jakie działania podejmują instytucje, by zamknąć rosnącą lukę kompetencyjną.
Microsoft Elevate to odpowiedź na te pytania. Program, którego nazwa oznacza podniesienie ma ambicję przygotować Polaków do pracy ramię w ramię z algorytmami. Kto nas tego nauczy? Gdzie zdobyć wiedzę, której będziemy potrzebować? I czy tradycyjna edukacja jest w stanie nadążyć za tempem technologicznej rewolucji?
Polska rzeczywistość: potrzeba większa niż możliwości
Statystyki są bezlitosne. 97 proc. młodych Polaków korzysta ze sztucznej inteligencji, ale tylko 12 proc. czuje się gotowych do pracy z jej wykorzystaniem. Młode pokolenie dostrzega zarówno szanse, jak i zagrożenia. Ponad połowa (54 proc.) widzi AI jako pozytywny czynnik w swojej przyszłej karierze, ale ten optymizm podszyty jest obawą.
Źródła niepewności są konkretne: brak czasu, wysokie koszty szkoleń i zawrotne tempo zmian technologicznych. Nic dziwnego, że młodzież oczekuje od pracodawców realnego wsparcia - dostępu do narzędzi AI (60 proc.), szkoleń wewnętrznych (44 proc.) czy przestrzeni do nauki w godzinach pracy (39 proc.). To wyraźny sygnał rynkowy: albo inwestujesz w ludzi, albo zostajesz w tyle.
Podobnie wygląda sytuacja w biznesie. 59 proc. polskich liderów twierdzi, że dobrze rozumie, czym są agenci AI, ale tylko 30 proc. pracowników może powiedzieć to samo. Ta dysproporcja między wiedzą zarządów a kompetencjami zespołów to granica, która zdecyduje, które firmy odniosą sukces, a które będą walczyć o przetrwanie.
Od deklaracji do realnych działań
W tym kontekście pojawia się inicjatywa Microsoft Elevate Skills. Program ma solidne fundamenty. To również realna współpraca z Ministerstwem Edukacji Narodowej, organizacjami pozarządowymi, fundacjami i biznesem. Program koncentruje się na czterech grupach: nauczycielach i dyrektorach szkół, uczniach, organizacjach społecznych oraz przedstawicielach sektora publicznego.
Najważniejszym elementem jest wspomniane porozumienie z Ministerstwem Edukacji Narodowej. Projekt nosi nazwę Nauka z AI. Ucz, twórz i chroń - z AI w bezpiecznej szkole przyszłości. W tym haśle kryją się trzy filary: edukacja, kreatywność i bezpieczeństwo.
Elevate oferuje trzy kursy dla edukatorów:
- Edukacja matematyczna w oparciu o narzędzia AI
- Metodyczne wykorzystanie sztucznej inteligencji w nauczaniu
- Cyberbezpieczne środowisko w szkole
Wszystkie dostępne są na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej (ZPE), co oznacza, że każdy nauczyciel w Polsce może z nich skorzystać bez barier technicznych. To szczególnie istotne, bo w Polsce pracuje ponad 70 tysięcy nauczycieli - grupa ogromna i zróżnicowana. Jedni potrzebują dogłębnego zrozumienia technologii, inni praktycznych narzędzi do pracy z uczniami, jeszcze inni muszą zmierzyć się z wyzwaniami cyberbezpieczeństwa.
Treści kursów powstały we współpracy z polskimi nauczycielami. To oznacza, że nie są to abstrakcyjne materiały przygotowane w Redmond, lecz praktyczne rozwiązania odpowiadające na realne problemy polskiej szkoły.
Jak Polacy uczą się AI?
Microsoft przeprowadził w Polsce już ponad 20 projektów edukacyjnych. 71 proc. kursów dotyczyło podstawowych kompetencji - tzw. biegłości w AI. To nie szkolenia dla programistów, lecz dla ludzi z różnych zawodów, którzy chcą zrozumieć jak działa sztuczna inteligencja i jak może wspierać ich codzienną pracę.
Wśród uczestników byli strażacy uczący się, jak AI może wspierać akcje ratownicze, członkinie kół gospodyń wiejskich odkrywające nowe narzędzia czy uczniowie z małych miejscowości, którzy dzięki programowi mają dostęp do edukacji na równych zasadach co rówieśnicy z dużych miast.
29 proc. kursów to szkolenia zaawansowane: praktyczne scenariusze, kodowanie z wykorzystaniem AI, projekty wymagające samodzielnego zastosowania narzędzi. Tu uczestnikami byli programiści i osoby rozpoczynające karierę w IT, chcący zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku pracy.
Elevate nie działa w próżni. Program opiera się na szerokiej współpracy:
- Zwolnieni z Teorii prowadzą kurs AI w projektach społecznych, ucząc młodzież, jak wykorzystywać sztuczną inteligencję do rozwiązywania realnych problemów społecznych.
- Digital University oferuje kurs Przyszłość zaczyna się dziś, dostępny także dla uchodźców z Ukrainy. Od grudnia pojawią się wersje w języku ukraińskim oraz szkolenia o AI w biznesie i codziennym życiu.
- Sektor 3.0 (FRSI) szkoli organizacje pozarządowe, koła gospodyń wiejskich, harcerzy czy strażaków. Oprócz kursów online odbywają się zajęcia stacjonarne, które pokazują praktyczne zastosowania AI.
- Absolvent, organizator Talent Days i Code Europe, przeprowadził ogólnopolskie roadshow i ponad 50 masterclassów o praktycznym wykorzystaniu AI. Badanie Generacja AI pokazało, jak młodzi Polacy korzystają z nowych technologii.
- Ministerstwo Edukacji Narodowej wspiera program Nauka z AI rozwijający kompetencje nauczycieli.
Jak widać żadna instytucja nie jest w stanie samodzielnie rozwiązać wyzwań związanych z transformacją kompetencji. Potrzebny jest wspólny wysiłek biznesu, edukacji, organizacji społecznych i administracji publicznej.
Polska młodzież i biznes wobec rewolucji AI
Raport Generacja AI pokazuje, że młodzi Polacy podchodzą do sztucznej inteligencji z mieszanką nadziei i ostrożności. Ponad 68 proc. badanych deklaruje konkretne obawy: od automatyzacji i ryzyka utraty pracy (35 proc.), przez błędy i manipulacje (34 proc.), aż po uzależnienie społeczeństwa od technologii (31 proc.). Zaledwie 1 proc. ufa w pełni treściom generowanym przez AI, a 20 proc. nie ufa im wcale. Większość stosuje pragmatyczne podejście: weryfikuje dane, ocenia logikę rozumowania, testuje różne scenariusze. To krytyczne myślenie, czyli kompetencja, której wartość rośnie wraz z rozwojem technologii.
Młodzi oczekują też odpowiedzialności instytucjonalnej. 73 proc. wskazuje bezpieczeństwo danych jako najważniejszy warunek korzystania z AI, 65 proc. podkreśla ochronę prywatności, a 48 proc. zgodność z regulacjami prawnymi. To pokolenie wychowane w epoce RODO i mediów społecznościowych doskonale rozumie konsekwencje braku ochrony danych.
Co ciekawe, oczekiwania wobec pracodawców i edukatorów są bardzo konkretne: 60 proc. chce dostępu do narzędzi AI w pracy, 44 proc. liczy na szkolenia wewnętrzne, a 39 proc. na przestrzeń do nauki w godzinach pracy. Młodzi mówią: dajcie nam narzędzia i czas, a sami zadbamy o rozwój.
Lista kompetencji, które wskazują, powinna być obowiązkową lekturą dla menedżerów: oszczędność czasu (85 proc.), automatyzacja rutynowych zadań (54 proc.), analiza danych (35 proc.), formułowanie promptów (34 proc.) oraz krytyczne myślenie (30 proc.). To fundamenty przyszłości.
Biznes przyspiesza, edukacja musi dotrzymać kroku
33 proc. polskich liderów twierdzi, że ich organizacje korzystają z agentów AI, a dla 30 proc. pracowników AI stało się partnerem wspierającym decyzje. Firmy, które jako pierwsze wdrożyły hybrydowe zespoły z udziałem agentów AI, zyskują przewagę: pracują szybciej, efektywniej i bardziej elastycznie. Agenci przejmują powtarzalne zadania, a ludzie mogą skupić się na kreatywności i strategii.
Ponad połowa (55 proc.) pracowników firm przyszłości deklaruje, że dzięki AI ma więcej okazji do wykonywania pracy o realnym znaczeniu. Jednocześnie 73 proc. liderów biznesu uważa, że ten rok jest kluczowy dla przemyślenia strategii i sposobów działania firm. Brakuje jednak kadr z odpowiednimi kompetencjami. Dlatego 46 proc. menedżerów przewiduje, że szkolenia z AI i rozwój kompetencji cyfrowych staną się jednym z głównych zadań zespołów w ciągu najbliższych pięciu la.
Statystyki nabierają życia w praktyce. Uruchomiona w ramach Elevate platforma AI Heroes w ciągu pierwszych siedmiu dni przyciągnęła ponad 15 tys. uczestników. Oferuje pięć ścieżek: Podstawy AI, Azure AI, Copilot, Cyberbezpieczeństwo oraz AI dla sektora publicznego. To dowód, że Polacy chcą się uczyć - problemem nie jest brak motywacji, lecz dostęp do edukacji. Kolejnym krokiem jest AI Skills Navigator, platforma z dodatkowymi materiałami szkoleniowymi.
Wyzwanie dla tradycyjnej edukacji
Transformacja technologiczna stawia przed szkołami i nauczycielami ogromne wyzwania. Kursy są dostępne, ale czy nauczyciele zmienią sposób nauczania? Czy dyrektorzy wesprą innowacje? Porozumienie Ministerstwa Edukacji Narodowej z Microsoftem pokazuje, że władza rozumie wagę zmian. Jak podkreśla Dyrektor Departamentu Innowacji i Rozwoju w MEN, Tomasz Kulasa: Transformacja cyfrowa edukacji wymaga współpracy administracji, szkół, samorządów, organizacji pozarządowych i biznesu, bo tylko wspólnie możemy stworzyć ekosystem przygotowujący młodych ludzi do wyzwań współczesnego świata. Polskie szkoły potrzebują infrastruktury, szkolonych nauczycieli, dostępu do narzędzi i kultury wspierającej eksperymentowanie.
Microsoft zapowiedział, że do końca roku chce dotrzeć z umiejętnościami AI do miliona Polek i Polaków. Cel ambitny, ale realny. Pytanie brzmi: co dalej? Druga fala szkoleń? Pogłębianie kompetencji? Budowa ekosystemu, w którym firmy łatwo znajdą pracowników z biegłością w AI? To kwestie, które będą się pojawiać w kolejnych latach. Najważniejsze jest jednak to, że Polska podjęła próbę zmierzenia się z rewolucją AI. Edukacja i biznes zaczynają działać w tym samym rytmie.
Co to znaczy dla ciebie?
Jeśli jesteś uczniem, nauczycielem, przedsiębiorcą czy pracownikiem - ta transformacja dotyczy także ciebie. AI staje się koniecznością, nie opcją. Firmy będą oczekiwać biegłości w obsłudze narzędzi, szkoły będą uczyć korzystania z technologii, a organizacje społeczne odkryją nowe sposoby realizacji swoich misji.
Elevate to nie tylko program szkoleniowy. To sygnał, że Polska wchodzi w nową epokę. Dla uczących się to okazja, dla firm wyzwanie, dla edukatorów szansa na zmianę metod nauczania. A dla kraju - możliwość zajęcia korzystnego miejsca w globalnej transformacji. Czy wykorzystamy tę szansę? Odpowiedź poznamy dopiero za kilka lat. Ale pierwszy krok został już wykonany.
