Gdyby nie oni, nie byłoby nas tu dziś. 1280 przodków uratowało ludzkość
Przodkowie gatunku ludzkiego stanęli w obliczu nieoczekiwanego wąskiego gardła populacji i bez przesady można powiedzieć, że ok 800 tys. lat temu byli na krawędzi wyginięcia! Jak wynika z najnowszych badań ludzkość dosłownie walczyła o przetrwanie przez 100 tys. lat we wczesnym plejstocenie. Naukowcy byli w stanie to stwierdzić dzięki zastosowaniu modelu komputerowego.
O mały włos nie byłoby tu dziś ani mnie ani ciebie
Wąskie gardło w liczebności naszego gatunku wystąpiło między 813 tys. a 930 tys. lat temu i zredukowało populację przodka naszego gatunku do mniej niż 1300 osobników. Stan ten utrzymywał się przez 117 tys. lat i jest zgodny z chronologiczną luką w afrykańskich i euroazjatyckich zapisach kopalnych ludzkich szczątków w tym okresie.
Wąskie gardła populacji to zdarzenia, w których całkowita populacja gatunku jest poważnie zredukowana. Prowadzi do ogólnego zmniejszenia różnorodności genetycznej w danym gatunku. To z kolei prosta droga do pogorszenia zdrowia całej populacji. Jednak nie zawsze wąskie gardła populacji im zagrażają. Przykładem jest ptak nielot z Nowej Zelandii o nazwie Kākāpō. Ten gatunek jest zwyczajnie nieporadny jeśli chodzi o rozmnażanie, a mimo to radzi sobie znakomicie.
Innym reprezentantem zwierzęcia o małej puli genetycznej jest zagrożony wyginięciem morświn Vaquita. Jest on jednak zagrożony nie ze względu na pulę genetyczną, a na skutek działalności człowieka. Teraz okazało się, że przodkowie ludzkiego gatunku mogli być w takij samej sytuacji setki tysięcy lat temu.
Skąd w ogóle jesteśmy w stanie dotrzeć do wiedzy?
O tym, że nasz gatunek niemal wyginął ponad osiemset lat temu? Naukowcy skorzystali z narzędzia o nazwie „Szybki nieskończenie krótki proces koalescencji czasowej” (FitCoal) do przeanalizowania 3 154 współczesnych genomów pochodzących z 10 populacji afrykańskich i 40 nieafrykańskich.
Naukowcy znaleźli dowody na poważne wąskie gardło populacji w każdej z przebadanych 10 afrykańskich populacji, które „doprowadziło przodków ludzkiej populacji do sytuacji bliskiej wyginięciu" - informują w artykule w renomowanym czasopiśmie Science. Naukowcy są zdania, że przyczyną zaistnienia takiego populacyjnego wąskiego gardła mogły być zmianami klimatycznymi.
Jak można przeczytać w komentarzu do badań autorstwa archeologa z British Museum Nicka Ashtona i paleoantropologa z londyńskiego Muzeum Historii NaturalnejChrisa Stringera:
Cokolwiek spowodowało proponowane wąskie gardło mogło mieć ograniczony wpływ na populacje ludzkie poza linią Homo Sapiens lub jego skutki były krótkotrwałe. Oznacza to także, że przyczyną wąskiego gardła prawdopodobnie nie było poważne wydarzenie środowiskowe, takie jak poważne globalne ochłodzenie, ponieważ powinno ono mieć szeroki wpływ. Niemniej jednak prowokacyjne badanie zwraca uwagę na wrażliwość wczesnych populacji ludzkich, co sugeruje, że nasza linia ewolucyjna została prawie wyeliminowana.
Wąskie gardło populacji
Homo sapiens, czyli po prostu my, pojawił się w zapisach kopalnych dopiero około 300 tys. lat temu. Oznacza to, że modelowane wąskie gardło populacji musiało wywrzeć wpływ na naszych przodków. Naukowcy podkreślają, że skamieniałości gatunku Homo Heidelbergensis są jednymi z nielicznych z Afryki, które pochodzą z okresu wąskiego gardła, który trwał w okresie od 950 tys. do 650 tys. lat temu.
Badacze pokusili się nawet o postawienie hipotezy, według której wąskie gardło prawdopodobnie oznaczało tzw. wydarzenie specjacyjne (zachodzi ono wtedy, gdy grupa w obrębie gatunku oddziela się od innych jego członków i rozwija swoje własne, unikalne cechy), które doprowadziło do pojawienia się na Ziemi ostatniego wspólnego przodka dla Denisowian, Neandertalczyków i współczesnych ludzi.
Czytaj też:
Wyniki przeprowadzonego modelowania nie tylko dostarczyły nam tych dość szokujących danych, ale pokazały też, że modelowanie genetyczne staje się coraz bardziej użytecznym narzędziem w zrozumieniu, w jaki sposób starożytne populacje ludzkie rozprzestrzeniły się po całym świecie i wymieszały z innymi populacjami, w tym z innymi gatunkami homininów.
To z kolei może nam pomóc w znacznie lepszym zrozumieniu pochodzenia i losów naszego gatunku, a także warunków, w jakich się rozwijał w zamierzchłej przeszłości. Wąskie gardła populacji w niedawnej przeszłości dostarczyły nam wskazówek na temat wpływu zmian klimatycznych na lokalne społeczności.
