Betelgeza szykuje się do wybuchu. Będzie jaśniejsza niż Księżyc i będzie ją widać nawet w dzień
Nowe badania pokazują, że gigantyczna gwiazda Betelgeza może wybuchnąć jako supernowa wcześniej, niż ktokolwiek się spodziewał. Eksplozja będzie tak jasna, że przez około tydzień będzie widoczna w ciągu dnia. To jakby na niebie pojawiło się nowe, małe słońce.
Betelgeza ma około 10 milionów lat, znacznie mniej niż nasze Słońce, które istnieje od około 5 miliardów lat. Jednak ta gwiazda jest tak duża, około 700 razy większa od Słońca, że już zaczyna umierać.
Betelgeza to jedna z najjaśniejszych gwiazd na nocnym niebie. Jest to czerwony olbrzym, który znajduje się w gwiazdozbiorze Oriona. Jest to także pulsująca gwiazda zmienna, co oznacza, że zmienia swoją jasność w regularnych cyklach. Zwykle trwa to około 400 dni, ale czasem są też krótsze lub dłuższe okresy.
Przeczytaj także:
- Czarna dziura wywołała największą eksplozję we wszechświecie. Naukowcy są zszokowani
- Czarna dziura przygasiła Betelgezę. Rozciągnęła gwiazdę w gruszkę
- Ta czarna dziura ucieka z niesamowitą prędkością. W dodatku ciągnie za sobą warkocz gwiazd
W latach 2019-2020 Betelgeza przeżyła tzw. "wielkie przygasanie", kiedy to jej jasność spadła do rekordowo niskiego poziomu. Jednak jasność gwiazdy tak naprawdę się nie zmieniła. Okazało się, że przygaśnięcie spowodowane było przez chmurę pyłu i gazu, którą gwiazda wyrzuciła z powierzchni. Betelgeza wypluła zasłonę o masie kilku razy większej niż nasz Księżyc.
Teraz Betelgeza znów świeci jasno, a nawet jaśniej niż zwykle. Według niektórych obserwacji jej jasność wzrosła o prawie 50 procent. Co więcej, jej cykl pulsacji skrócił się do około 200 dni – dwa razy szybciej niż normalnie. Co się dzieje z tą niezwykłą gwiazdą?
Betelgeza jaśniejsza niż Księżyc
Najnowsze badania wskazują, że Betelgeza może być bliska wybuchu supernowej - spektakularnej eksplozji, która kończy życie wielkich gwiazd. Jeśli tak by się stało, Betelgeza stałaby się tak jasna, że byłaby widoczna nawet w ciągu dnia i a jej światło tak intensywne, że rzucałoby cienie w nocy. W nocy przyćmiłaby swoim blaskiem nawet Księżyc. Byłoby to niesamowite zjawisko, które ostatnio obserwowano w naszej galaktyce ponad 400 lat temu. Nie stanowiłaby jednak zagrożenia dla życia na naszej planecie, ponieważ jest wystarczająco daleko, aby jej promieniowanie nie było szkodliwe.
Jednak nie ma pewności, kiedy dokładnie Betelgeza wybuchnie. Może to być za kilka lat, a może za kilka tysięcy lub nawet sto tysięcy lat. Naukowcy nadal badają tę gwiazdę i próbują zrozumieć jej zachowanie. Obserwowanie Betelgeza daje im ważne informacje o tym, jak ewoluują i umierają czerwone olbrzymy.
Betelgeza jest więc fascynującym obiektem astronomicznym, który zaskakuje nas swoimi zmianami. Nie wiemy na pewno, co się z nią stanie w przyszłości, ale możemy podziwiać jej piękno i tajemniczość na nocnym niebie.
Betelgeza - gigant na niebie
Betelgeza jest ogromną gwiazdą, która ma około 764 razy większą średnicę niż Słońce. Gdyby umieścić ją w centrum naszego układu słonecznego, jej powierzchnia sięgałaby poza orbitę Jowisza. Betelgeza ma też około 16-19 razy większą masę niż Słońce i jest ponad 100 000 razy jaśniejsza. Betelgeza należy do typu czerwonych olbrzymów, czyli gwiazd, które znacznie zwiększyły swój rozmiar i obniżyły temperaturę pod koniec swojego życia.
Aby zobaczyć Betelgezę w Polsce, musisz spojrzeć na niebo w kierunku południowo-zachodnim w godzinach wieczornych lub nocnych. Betelgeza jest częścią konstelacji Oriona, która jest łatwa do znalezienia dzięki trzem gwiazdom tworzącym Pas Oriona. Betelgeza jest jasną i czerwonawą gwiazdą nad lewym górnym końcem Pasa. Możesz porównać jej kolor z inną gwiazdą w Orionie, Rigelem, która jest niebieskawa i znajduje się pod prawym dolnym końcem Pasa.
Betelgezę łatwo znajdziesz też łatwo dzięki serwisowi Stellaris.
Orion jest widoczny na niebie od września do kwietnia. W Polsce najlepiej obserwować go w styczniu i lutym, kiedy jest najwyżej nad horyzontem. Aby mieć lepszy widok, wybierz miejsce z dala od zanieczyszczonego światłem miasta i użyj lornetki lub teleskopu.
Czym jest supernowa?
Supernowa to potężna i jasna eksplozja gwiazdy, która zachodzi pod koniec jej życia. Supernowa może być spowodowana przez ponowne zapalenie reakcji jądrowej w białym karle pobierającym paliwo z sąsiedniej gwiazdy lub przez nagłe zapadnięcie się jądra masywnej gwiazdy. W obu przypadkach obiekt, albo zamienia się w gwiazdę neutronową lub czarną dziurę, albo jest całkowicie niszczony i tworzy rozproszoną mgławicę.
Supernowe są bardzo ważne dla kosmosu, ponieważ wyrzucają w przestrzeń wiele pierwiastków, od tlenu po rubid. Te pierwiastki potem tworzą nowe gwiazdy, planety i wszystko inne w wszechświecie. Supernowe są też głównym źródłem promieniowania kosmicznego. Mogą też wytwarzać fale grawitacyjne, choć dotąd wykryto je tylko z połączeń czarnych dziur i gwiazd neutronowych.
Supernowe są rzadkim zjawiskiem. W naszej galaktyce zdarzają się średnio trzy razy na wiek. Ostatnia supernowa widoczna gołym okiem to SN 1987A, która była eksplozją niebieskiego olbrzyma w Wielkim Obłoku Magellana, satelicie Drogi Mlecznej. Kiedy Betelgeuse wybuchnie jako supernowa, będzie to niesamowity widok na niebie, ale nie musimy się bać o naszą planetę. Betelgeuse jest na tyle daleko od nas (około 700 lat świetlnych), że jej promieniowanie nie będzie dla nas szkodliwe.
