PT-91 Twardy ma swoje wady, ale to podstawa naszej pancernej pięści. Polskie czołgi jadą na remont
PT-91 Twardy oparty konstrukcyjnie na radzieckich T-72 jeszcze przez kilka lat będzie najliczniejszym czołgiem w Wojsku Polskim. Nic więc dziwnego, że nasze PT-91 przejdą modernizację, tak by nadal mogły służyć w pierwszej linii i znacząco nie odstawały od wozów najnowszej generacji.
- Dzięki remontom używany w polskiej armii sprzęt pancerny odzyskuje w pełni potencjał i utrzymuje wymaganą gotowość bojową.
- Korzenie czołgu PT-91 Twardy sięgają lat 80. XX wieku, kiedy to zapadła decyzja o jego powstaniu.
- Pierwsze 10 czołgów PT-91 zostało przekazanych 34 Brygadzie Kawalerii Pancernej z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej w styczniu 1995 r.
- Czołg PT-91 jest czołgiem średnim o wadze bojowej 45,9 ton. Został opracowany w oparciu o czołg T-72M1.
- Czołg uzbrojony jest armatę gładkolufową 125 mm z szybkim automatem ładowania.
Zakłady Mechaniczne Bumar-Łabędy S.A. podpisały z 1 Regionalną Bazą Logistyczną w Wałczu umowę na remonty główne i konserwacyjne partii czołgów PT-91. Zadania realizowane będą w latach 2022-2024.
Bumar-Łabędy S.A. ma ponad 70-letnie doświadczenie w produkcji specjalnej oraz know-how w zakresie prowadzenia przeglądów, remontów, doposażenia i modernizacji czołgów tego typu.
Podpisana umowa na remonty czołgów PT-91, które stanowią obecnie większość czołgów Wojska Polskiego, ma kluczowe znaczenie dla zdolności wojsk pancernych i zmechanizowanych i zapewnienia bezpieczeństwa RP.
Dzięki regularnym działaniom remontowo-serwisowym użytkowany w polskiej armii sprzęt pancerny odzyskuje w pełni potencjał i utrzymuje wymaganą gotowość bojową
– powiedziała Edyta Szymańska, Prezes Zarządu ZM Bumar-Łabędy S.A.
W ramach prac remontowych, poza odtworzeniem pełnego resursu czołgu, możliwe jest jego doposażenie w nowe elementy, zwiększające walory użytkowe i wartość bojową.
PT-91 Twardy to polski czołg
Pod koniec lat 80. Wojsko Polskie zmodernizowało wszystkie swoje przestarzałe czołgi T-55 do standardu T-55AM Merida. Udana konwersja przekonała Sztab Generalny, że podobną modernizację można zastosować również do innych czołgów konstrukcji radzieckiej, produkowanych w Polsce i eksploatowanych przez polskie Siły Zbrojne.
Pod koniec 1988 roku postanowiono przygotować projekt modernizacji do projektu T-72M1 - wykorzystując doświadczenia z produkcji licencjonowanego T-72M.
Pierwszą próbą był opracowany na zlecenie MON czołg o kryptonimie Wilk, ale projekt tej modernizacji został zatrzymany na wczesnym etapie.
Jeszcze przed podjęciem decyzji o zakończeniu programu Wilk samodzielne prace nad inną modernizacją (o kryptonimie Twardy) podjęto wspólnie w Ośrodku Badawczo-Rozwojowym Urządzeń Mechanicznych w Gliwicach (OBRUM Gliwice) i Bumarze-Łabędy.
PT-91 Twardy produkowany był dla Wojska Polskiego w latach 1994-2002
Pierwsze 10 czołgów PT-91 zostało przekazanych 34 Brygadzie Kawalerii Pancernej z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej w styczniu 1995 r.
Czołg PT-91 Twardy jest czołgiem średnim o wadze bojowej 45,9 ton. Został opracowany w oparciu o czołg T-72M1. Czołg uzbrojony jest armatę gładkolufową 125 mm z szybkim automatem ładowania.
Czołg dysponuje precyzyjnym systemem kierowania ogniem oraz systemem ostrzegania i przeciwdziałania przed namierzaniem wiązką laserową.
Ochronę pojazdu i załogi stanowi pancerz reaktywny ERAWA Pojazd posiada nakładany pancerz reaktywny oraz jest wyposażony w lemiesz do samookopywania się.
Dodatkowe wyposażenie stanowią: trał i ładunki wydłużone do ułatwiania przejść w polu minowym, granaty zadymiające oraz zestaw do pokonywania przeszkód wodnych.
Dane techniczne PT-91 Twardy:
- Załoga - dowódca, działonowy, kierowca
- Waga bojowa - bez nakładek na gąsienice - 45,9 t
- Maksymalna prędkość jazdy po szosie - 60 km/h
- Silnik S-12U lub S-1000
- Maksymalna moc 625 kW (850 KM) lub 735 kW (1000KM)
- Uzbrojenie główne: armata gładko lufowa 125 mm model 2A46
- Sprzężony karabin maszynowy 7,62 mm
- Karabin przeciwlotniczy 12,7 mm
- Wyposażenie specjalne: system ochrony przed skażeniem, system przeciwpożarowy, system samo osłony, lemiesz do samookopywania.
PT-91 Twardy jest czołgiem podstawowym przełomu II i III generacji
Załogę czołgu tworzą dowódca, działonowy i mechanik-kierowca. Kierowca zajmuje miejsce w kadłubie, a dowódca i działonowy w wieży.
W przedniej części kadłuba znajduje się przedział kierowania, środkowej przedział bojowy z wieżą, a w tylnej przedział napędowy.
W przedziale kierowania stanowisko ma mechanik-kierowca. Kierowca obserwuje teren przed wozem za pomocą szerokokątnego peryskopu. W nocy może on być wymieniony na noktowizyjny peryskop nocny PNK-72 Radomka.
Rolę tablicy przyrządów pełni blok sterująco-diagnostyczny US-DK-1 monitorujący systemy i układy czołgu.
Działonowy obsługuje system kierowania ogniem DRAWA. W jego skład wchodzi komputer balistyczny, celownik dzienny PCD i nocny PCN-A (noktowizyjny) lub ELOP TES (termowizyjny) oraz dalmierz laserowy TPD-K1M i czujnik danych meteorologicznych.
Dowódca obserwuje teren naokoło czołgu przy pomocy dzienno-nocnego przyrządu obserwacyjnego POD-72. Od 2015 roku stare termowizory I generacji TES zamieniane są podczas remontów przez kamery III generacji produkcji polskiego PCO KLW-1 Asteria.
W Wojsku Polskim używanych jest obecnie 232 sztuki czołgów PT-91.
PT-91 ma swoje wady
Uzbrojenie jest stabilizowane przez lampowy, elektrohydrauliczny stabilizator 2E28M. Stabilizator ten jest konstrukcją przestarzałą i o niskiej niezawodności.
Zastosowanie hydraulicznych napędów armaty sprawia, że w przypadku przebicia pancerza wieży wysokie jest ryzyko poparzenia załogi wieży gorącym płynem hydraulicznym.
Gaweł Wiśniewski w opracowaniu dotyczącym modernizacji polskich Sił Zbrojnych zauważa, że oceniając zmiany wprowadzone w czołgu PT-91 Twardy w stosunku do T-72M1 należy stwierdzić, że stanowiły one próbę wypracowania kompromisu pomiędzy potrzebami a mocno ograniczonymi możliwościami finansowymi.
Szukając ich pozytywów można stwierdzić, że zastosowanie celownika termowizyjnego przyczyniło się do znacznego zwiększenia możliwości obserwacji oraz prowadzenia ognia w nocy i w trudnych warunkach atmosferycznych. Zastosowanie opancerzenia reaktywnego przyczyniło się do częściowego zwiększenia efektywności osłony pancernej. Mocnym atutem czołgu PT-91 jest również system samoobrony SSC-1 OBRA
- podaje Gaweł Wiśniewski.
Dodaje on, że jednocześnie należy stwierdzić, że nowy system kierowania ogniem zdecydowanie ustępuje analogicznym systemom czołgów III generacji brakiem zintegrowanego, dzienno-nocnego głównego przyrządu celowniczego, niezależnie stabilizowanego ruchomego przyrządu obserwacyjnego dowódcy, a w rezultacie brakiem możliwości pracy w trybie "hunter-killer".
Pozostawienie przestarzałego systemu stabilizacji oraz nie zmienionej konstrukcji samej armaty sprawiło, że czołg PT-91, podobnie jak T-72 bardzo słabo dostosowany jest do prowadzenia ognia w ruchu. Czołg ten w dalszym ciągu znacznie ustępuje wozom III generacji pod względem zdolności ochronnych opancerzenia zasadniczego oraz manewrowości.
Podsumowując, należy stwierdzić, że czołg PT-91 Twardy nie może być uznany za wóz nowoczesny. Jednocześnie jednak należy dodać, że niewątpliwie stanowi on znaczny postęp w stosunku do T-72M1
- podsumowuje Gaweł Wiśniewski.
PT-91 służy nie tylko w Polsce
Sprzęt ten sprawdził się także poza granicami naszego kraju służąc m.in. w Malezji oraz na Łotwie w ramach sił NATO, gdzie do dziś pracownicy Bumar stanowią wsparcie serwisowe i techniczne dla Polskiego Kontyngentu Wojskowego.
Kontrakt malezyjski był z kolei jedną z największych umów eksportowych realizowanych przez Bumar-Łabędy, gdzie czołg PT-91 Ex był projektowany od podstaw i dostosowany do specyficznych wymagań zamawiającego.
Dostrzegając potencjał rozwojowy sprzętu, spółka sukcesywnie prezentuje w swojej ofercie nowe rozwiązania modernizacyjne, dostosowane do obecnego pola walki. Są one wynikiem prowadzonych prac rozwojowych krajowego przemysłu oraz kooperacji z podmiotami zagranicznymi.
