Manowce nauki: niemiecki sąd udowodnił, że wirus odry nie istnieje

„Uwaga! Uwaga! Przekazujcie dalej” - pisze internetowy naciągacz Jerzy Zięba na stronie „Tajne Archiwum Watykańskie”.

Już jest dobrze, prawda? A to dopiero początek:

Pomińmy już, że nieznający się na medycynie szarlatan Zięba myli wirusa z chorobą wywoływaną przez tego wirusa. Przeszukanie Google pod kątem słów kluczowych związanych z niemieckim sądem i wirusem pokazuje, że informacja została podchwycona przez wszystkie antyszczepionkowe i mniej lub bardziej oszołomskie media. Wypowiedź o „niemieckim sądzie orzekającym, że wirus odry to oszustwo” pojawia się nie tylko w artykułach, ale i w niezliczonej liczbie komentarzy, najczęściej w formie zbliżonej do klasycznej:

Pamiętacie ludzi, który nie wierzą w istnienie wirusa HIV? Jednym z nich jest niemiecki „denialista AIDS” i antyszczepionkowiec, Stefan Lanka, z wykształcenia zresztą biolog. Ogłosił on w 2011 r., że wypłaci 100 tys. euro nagrody temu, kto przyśle mu artykuł dowodzący istnienia wirusa odry, wraz z podaniem jego średnicy. Zakład wynikał z przekonania Lanki, że odra to tak naprawdę podrażnienie skóry spowodowane zatruciem organizmu. Wiecie, typowe „jedzenie nas leczy” i „trucizna w wodzie”.

Lekarz David Bardens (również Niemiec) zgłosił się na początku 2012 r., podając sześć publikacji dowodzących istnienia i opisujących właściwości fizyczne wirusa. Liczba przesłanych przez Bardensa publikacji jest tutaj istotna, bo posłużyła Lance to wymigania się od wypłacenia oferowanej kwoty.

W 2014 r. Bardens wygrał w lokalnym sądzie (niem. Landgericht) w Ravensburgu. Oczywiście Lanka odwołał się do sądu wyższej instancji. Tymczasem mili ludzie chroniący maluszki przed autyzmem tak nękali Bardensa, że - jak doniosła lokalna gazeta - musiał on wynająć ochronę.

Lanka, przestraszony, że przegrał, a czas nakazany mu przez sąd na wypłacenie mija, de facto wypłacił pieniądze, ale równocześnie kontynuował sądową batalię. W regionalnym sądzie w Stuttgarcie (a więc nie w najwyższym, jak pisze Zięba), w końcu wygrał - za pomocą prawniczej sztuczki. Dzięki dwuznaczności słówka eine w języku niemieckim dowiódł, że zasady konkursu wymagały podania dokładnie jednej publikacji, a nie sześciu. Eine może bowiem oznaczać zarówno liczebnik zbiorowy, jak i rodzajnik nieokreślony, który można zinterpretować mniej więcej jako znaczący jakikolwiek lub jakiś. Sąd przyznał tym razem rację Lance.

Istnienie wirusa odry jest tym wyrokiem sądu niezagrożone. Wręcz przeciwnie - biegli powołani przed sąd w niższej instancji stwierdzili, że istnienie i rozmiary wirusa są potwierdzone podanymi badaniami. Sąd sam w sobie oczywiście nie będzie zajmował się dowodzeniem lub wątpieniem w istnienie wirusa, rozpatrywał jedynie sprawę zakładu. I zawyrokował, że Bardens warunków zakładu nie wypełnił.

Pisma i artykuły naukowe w ogromnej większości zajmują się odpowiedzią na jedno konkretne pytanie. Jeśli zajmujemy się badaniem rozmiaru wirusa, nie zajmujemy się innymi sprawami (choć badanie rozmiaru wirusa w oczywisty sposób zakłada świadomość jego istnienia).

Ciekawe, na co liczył Stefan Lanka? Prawdopodobnie na to, że czytają jego stronę jedynie jego zwolennicy o podobnych poglądach. Co chciał w ten sposób osiągnąć? Być może jedynie zasianie zwątpienia w naukę i zamętu - jeśli tak właśnie było, to mu się udało. Powstał łatwo powtarzalny zbitek słowny, który jest teraz wykorzystywany na każdym kroku i stracił już jakiekolwiek połączenie z faktami: