Ta zapowiedź brzmi jak żart. YouTube będzie walczył z teoriami spiskowymi ramię w ramię z Wikipedią

Wystarczy wpisać w wyszukiwarkę YouTube'a odpowiednią frazę, by zobaczyć jaka jest skala obecności teorii spiskowych w największym serwisie wideo świata. Dobrym tego przykładem są treści poświęcone lądowaniu na Księżycu, do którego - zdaniem zwolenników tych teorii - nigdy nie doszło.

Swoje wykłady mają na YouTubie płaskoziemcy czy antyszczepionkowcy. Gdy napiszemy we wspomnianej wyszukiwarce słowo vaccines, algorytm podpowie nam dalszy ciąg: ...cause autism.

Fake news, postprawda - te wyrażenia robią w ostatnich latach zawrotną karierę. Internet stał się nie tylko przyczółkiem antynaukowych bredni, ale urósł do rangi narzędzia. Sieci społecznościowe i serwisy wideo wykorzystywane są przez, wybaczcie słowo, oszołomów i radykałów. Nauczyło się z nich korzystać choćby Państwo Islamskie. Coraz częściej słyszy się też określenie Uniwersytet YouTube'a, które pod płaszczykiem ironii pokazuje ponurą prawdę o roli, jaką pełni ten serwis.

O tym, jak trudna jest walka z fake newsami świadczy przykład Facebooka. Jego szefostwo wielokrotnie zmieniało koncepcję. Posty zawierające nieprawdę miały najpierw być oznaczane. Szybko jednak okazało się, że internauci są nieufni wobec takich praktyk, a z badań wynika, że ozdabianie wpisów ostrzeżeniem, może wywołać odwrotny skutek. Postawiono zatem na koncepcję materiałów powiązanych. W myśl tej idei prawda o danym wydarzeniu ma wygrać z dezinformacją.

Szefowa YouTube'a, Susan Wojcicki poinformowała na konferencji South by Southwest (SXSW) o współpracy, jaką serwis nawiązał z Wikipedią. Poniżej klipów promujących teorie spiskowe, znajdą się informacje z internetowej encyklopedii, wraz z linkiem do powiązanych treści.

Wojcicki podczas swojego wystąpienia na konferencji przywołała jako przykład punktu wyjścia dla tego typu teorii właśnie lądowanie na Księżycu. Nowości mają pojawić się w najbliższych tygodniach. Stopniowo będzie rozszerzana lista tematów objętych mechanizmem. Niewykluczone, że w przyszłości wykorzystane zostaną też inne źródła niż Wikipedia.

O ile sam pomysł należy uznać za dobry, a walkę z fake newsami za szczytną, partner YouTube budzi zastrzeżenia. Wystarczy przypomnieć przykład Henryka Batuty. To fikcyjna postać, której kilka lat temu poświęcono hasło w Wikipedii. W niej samej przeczytamy dziś, że została ona "stworzona dla mistyfikacji, której celem stała się w latach 2004–2006 polskojęzyczna Wikipedia". Przez ponad rok nikt nie zauważył, że hasło to dotyczy osoby, która nigdy nie istniała. Założyciel encyklopedii tłumaczył zaś, że artykuł był przekonujący, dlatego nie został wcześniej zidentyfikowany jako fałszywy.

Powyższa argumentacja również może być przekonująca. Problem w tym, że twórcy wielu teorii spiskowych i fake newsów również dbają coraz częściej o to, by były one przekonujące.