Ich misja to burzenie barier. Przyjrzałem się z bliska ich pracy

Jako mediaworker zajmujący się nowoczesną techniką i elektroniką odwiedziłem wiele imponujących laboratoriów, ale to miejsce wyróżnia się fundamentalnie innym podejściem do tworzenia produktów. To nie jest typowe laboratorium pełne sterylnych powierzchni i pracowników w białych fartuchach - to przestrzeń, w której innowacja spotyka się z empatią, a najnowsza technologia służy przede wszystkim człowiekowi.

Microsoft Inclusive Tech Lab zostało początkowo założone w 2017 r. przez zespół Xboxa, który poszukiwał sposobów na uczynienie gier wideo bardziej dostępnymi dla osób z ograniczoną mobilnością. Konkretniej, chodziło o rannych żołnierzy, którzy na skutek obrażeń stracili część swojej mobilności. Gaming multiplayer jest niezwykle ważnym elementem socjalizowania się żołnierzy armii amerykańskiej a wspomniane osoby były wykluczone. Ten początkowo wąsko zdefiniowany projekt szybko przerodził się w coś znacznie większego i bardziej ambitnego. W maju 2022 r. Microsoft oficjalnie rozszerzył działalność laboratorium, tworząc przestrzeń, która obecnie służy całej firmie jako centrum kompetencji w zakresie inkluzywnego projektowania.

Czytaj też:

Dyrektor ds. dostępności urządzeń w Microsofcie Dave Dame, który sam urodził się z porażeniem mózgowym, jest jedną z głównych sił napędowych tego miejsca.

- Zawsze lubię mówić, że wszyscy kiedyś będziemy niepełnosprawni, tylko niektórzy z nas dochodzą do tego szybciej - jak stwierdził.

Najważniejszym aspektem misji Microsoft Inclusive Tech Lab jest to, że jest to miejsce dla osób z niepełnosprawnościami, a nie o osobach z niepełnosprawnościami. To subtelne, ale kluczowe rozróżnienie. Zamiast traktować osoby z niepełnosprawnościami jako przedmiot badań Microsoft zaprasza ich jako współtwórców, ekspertów i partnerów w procesie projektowania.

- Łączymy nasze zespoły projektowe i inżynieryjne ze społecznością osób z niepełnosprawnościami, które mają doświadczenie istotne dla projektowanego produktu - jak powiedział kierownik programu dostępności Microsoft Solomon Romney.

Kampus Microsoft w Redmond to rozległy kompleks budynków, ale Inclusive Tech Lab wyróżnia się swoim wyjątkowym charakterem. Laboratorium zostało podzielone na sześć różnych pomieszczeń, z których każde koncentruje się na innym aspekcie codziennego życia i interakcji z technologią. Co fascynujące każdy detal w laboratorium został zaprojektowany z niezwykłą starannością. Tekstury, kolory, wrażenia dotykowe, podłogi, akustyka - wszystko zostało zaprojektowane z myślą właśnie o tym.

Najbardziej znanym produktem, który powstał dzięki pracy laboratorium, jest bez wątpienia Xbox Adaptive Controller. Ten rewolucyjny kontroler do gier został zaprojektowany specjalnie dla graczy o ograniczonej mobilności. Kontroler ma duże programowalne przyciski i łączy się z zewnętrznymi przełącznikami, przyciskami, mocowaniami i joystickami. Kontroler zdobył liczne nagrody za design, dając osobom o ograniczonej mobilności łatwiejszy sposób korzystania z Xboxa.

Warto zauważyć skalę potencjalnego wpływu takich rozwiązań - według danych przedstawionych w laboratorium na całym świecie jest 429 mln graczy z niepełnosprawnościami grających na Xboksie. To ogromny segment rynku, który wcześniej był w dużej mierze ignorowany przez główny nurt branży gier.

Innym fascynującym produktem, który miałem okazję zobaczyć, jest Xbox Adaptive Joystick. Ten nowszy dodatek do ekosystemu adaptacyjnego Xboxa powstał w bezpośredniej odpowiedzi na potrzeby zgłaszane przez społeczność graczy z niepełnosprawnościami. Joystick oferuje tańszą i bardziej spersonalizowaną opcję dla graczy, jednocześnie rozszerzając cały ekosystem adaptacyjny Xbox. Firma zbierała szczegółowe opinie od graczy, pytając ich o priorytety, liczbę przycisków, kształt uchwytów i inne aspekty urządzenia.

Joystick umożliwia graczom:

Poza urządzeniami do gier, laboratorium pracuje również nad szerokim spektrum innych technologii. Jak chociażby Surface Adaptive Kit - zestaw naklejek, uchwytów i oznaczeń, które ułatwiają korzystanie z laptopów i tabletów osobom z ograniczeniami wzroku i motoryki. Dave Dame wspominał, że przed powstaniem tego zestawu musiał używać widelca, tylko po to, by otworzyć laptop, zanim mógł nawet zacząć myśleć o byciu produktywnym czy kreatywnym.

Filozofia inclusion by design (włączenie przez projekt) stała się centralnym elementem kultury projektowania w Microsofcie. Polega ona na uwzględnianiu różnorodnych potrzeb od samego początku procesu projektowania, a nie dodawaniu funkcji dostępności jako późniejszej modyfikacji. To podejście jest znacznie bardziej efektywne i prowadzi do powstania lepszych produktów dla wszystkich użytkowników.

W laboratorium przedstawiono również społeczny model niepełnosprawności, który stanowi teoretyczną podstawę pracy Microsoft w obszarze dostępności. Model ten zakłada, że to nie indywidualne ograniczenia, ale raczej bariery tworzone przez społeczeństwo i środowisko są głównym źródłem niepełnosprawności. Projektując technologię, która eliminuje te bariery, możemy stworzyć bardziej włączający świat dla wszystkich.

Pracownicy laboratorium wielokrotnie podkreślali, że projektowanie inkluzywne jest nie tylko etycznie słuszne, ale także biznesowo uzasadnione. Według danych Światowej Organizacji Zdrowia na świecie żyje około 1,3 mld osób z niepełnosprawnościami, a liczba ta prawdopodobnie będzie rosnąć. Tworząc produkty dostępne dla szerszego grona odbiorców Microsoft może dotrzeć do większej liczby klientów i zbudować silniejszą, bardziej lojalną społeczność wokół swoich produktów.

Jednym z najbardziej fascynujących aspektów wizyty w Inclusive Tech Lab było zobaczenie, jak różne technologie asystujące współpracują ze sobą. Jak powiedział mi jeden z przewodników, ludzie nie używają narzędzi asystujących pojedynczo, oni je nakładają na siebie. Ta obserwacja prowadzi do ważnego wniosku dla projektantów: muszą oni myśleć o swoich produktach nie jako o samodzielnych rozwiązaniach, ale jako o elementach szerszego ekosystemu technologicznego.

W laboratorium przedstawiono imponującą kolekcję technologii asystujących, od prostych po zaawansowane. Zobaczyłem specjalistyczne klawiatury, alternatywne urządzenia wskazujące, czytniki ekranu, systemy rozpoznawania mowy i wiele innych. Co szczególnie interesujące Microsoft intensywnie pracuje nad integracją sztucznej inteligencji z technologiami asystującymi poprzez program AI for Accessibility - Microsoft zapewnia granty, technologię i wiedzę techniczną, aby wspierać badaczy, startupy, organizacje non-profit i firmy zajmujące się technologią asystującą na całym świecie. Celem jest przyspieszenie innowacji w tworzeniu bardziej sprawiedliwej i dostępnej przyszłości dla wszystkich.

Co ciekawe laboratorium nie ogranicza się tylko do produktów konsumenckich i rozszerzyło swój zakres na inne części doświadczenia użytkownika, takie jak opakowania i etykiety. Podczas wizyty pokazano mi przykłady opakowań zaprojektowanych z myślą o dostępności. Są wykonane z materiałów zrównoważonych, mają wbudowane pętle, ułatwiające chwytanie, wsuwanie i wysuwanie rzeczy, a także zawarte pismo Braille'a i kody QR prowadzące do przewodnika szybkiego startu.

Kat Holmes, była dyrektor działu Inclusive Design w Microsoft i autorka książki Mismatch: How Inclusion Shapes Design, twierdzi, że jako projektanci musimy umieć porzucić uogólnione założenia dotyczące naszych odbiorców, aby stworzyć coś naprawdę innowacyjnego. Ludzie mają tendencję do myślenia i projektowania w ramach określonych, znormalizowanych schematów. Te tak zwane standardy prowadzą nas do projektowania produktów, które powinny działać dla wszystkich. Ale kluczowe pytanie brzmi: czy naprawdę działają dla każdego?

Ta refleksja jest szczególnie istotna dla nas, entuzjastów technologii i elektroniki użytkowej. Często oceniamy urządzenia przez pryzmat coraz bardziej wyśrubowanych specyfikacji, zapominając, że prawdziwa wartość technologii leży w jej zdolności do poprawy życia ludzi - wszystkich ludzi, niezależnie od ich zdolności czy ograniczeń.

Microsoft Inclusive Tech Lab pokazuje, że projektowanie inkluzywne to nie ograniczenie, ale źródło innowacji. Dla entuzjastów elektroniki użytkowej oznacza to nowe kryterium oceny produktów: jak dobrze służą one różnorodnym potrzebom użytkowników? Czy są zaprojektowane z myślą o inkluzywności? Czy przyczyniają się do tworzenia bardziej dostępnego świata technologii?

Możliwość dostępu i korzystania z technologii jest podstawowym prawem obywateli do uczestnictwa w społeczeństwie i umożliwienia inkluzywnych możliwości ekonomicznych. Microsoft Inclusive Tech Lab to znacznie więcej niż przestrzeń fizyczna - to manifest nowego podejścia do projektowania technologii. Podejścia, w którym głos osób z niepełnosprawnościami nie jest marginalizowany, ale staje się centralnym elementem procesu twórczego. To miejsce, które dowodzi, że projektowanie z myślą o najbardziej wykluczonych grupach prowadzi do powstawania lepszych produktów dla wszystkich.